Unikalne i sprawdzone teksty

„Człowiek jest trzciną na wietrze, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą”. Zinterpretuj myśl Pascala. | wypracowanie

Wielki francuski filozof i matematyk, Blaise Pascal zauważył niegdyś, że człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą. Zdanie to frapuje czytelników od kilku stuleci.

Pobudzające do refleksji jest już sama metafora, wykorzystana przez Pascala. Każdy z nas uważa się za kogoś wyjątkowego. Przywykliśmy uważać człowieka za ukoronowanie wszelkiego stworzenia, istotę niezwykłą. Filozof jednak porównuje nas do trzciny – czegoś słabego, łatwego do zniszczenia, w gruncie rzeczy bezwartościowego. Podkreśla dosłownie, że jesteśmy najwątlejsi w przyrodzie. Nieco dalej rozszerza tę myśl: Nie potrzeba iżby cały wszechświat uzbroił się aby go zmiażdżyć: mgła, kropla wody wystarczy aby go zabić. Pascal podkreśla naszą kruchość, w gruncie rzeczy również naszą krótkotrwałość. Zaczynamy sobie zdawać sprawę, iż nasze życie jest nie tylko w ciągłym niebezpieczeństwie, ale również, że nie będzie trwało długo.

Pascal przywołuje kosmos – jednak zwraca uwagę, że potężne siły działające we wszechświecie nie są potrzebne, by nas zniszczyć. Słońca, komety, deszcze meteorytów – to wszystko siły przerastające nas całkowicie, siły, z którymi nie mamy szans się mierzyć. Również z punktu widzenia czasu planet i gwiazd, nasze istnienie jest niczym więcej niż ułamkiem chwili.

Wydaje się, że Pascal neguje wartość człowieka – jednak tak nie jest. Druga część zdania zmienia całkowicie sens jego wypowiedzi. Człowiek to trzcina, ale trzcina myśląca. Coś, co jest całkowicie słabe i nieznaczące, ma zarazem charakter absolutnie niezwykły. Nic innego w przywoływanym wszechświecie nie jest w stanie myśleć i gdyby nawet wszechświat go zmiażdżył, człowiek byłby i tak czemś szlachetniejszem, niż to co go zabija, ponieważ wie że umiera, i zna przemoc, którą wszechświat ma nad nim. Wszechświat nie wie nic.

Pascal był człowiekiem religijnym, zmagającym się ze swoją wiarą. Jednak w przytoczonej refleksji nie znajdujemy odniesienia do Boga. Chrześcijaństwo podkreśla wyjątkowość człowieka – każdy człowiek ma niezbywalną godność, ponieważ za każdego człowieka oddał życie Jezus Chrystus. Pascal nie przywołuje tego argumentu. Jego wywód może trafić zarówno do osoby wierzącej, jak i do ateisty.

Świadomość własnej nikłości jest czymś, z kim każdy człowiek kiedyś się zetknie – przy okazji choroby, śmierci bliskich, w okresie starości. Jednak francuski filozof przypomina, iż nic we wszechświecie nie jest w stanie się z nami równać. Jego refleksja stanowić może źródło wielkiego optymizmu – wiem, że czeka mnie śmierć, tak jak każdego innego człowieka. Wiem też jednak, że we wszechświecie nie ma nic, co by się mogło równać wspaniałością z człowiekiem. Jestem wspanialszy niż słońca, planety i galaktyki, jakkolwiek megalomańska wydawać by się mogła taka myśl. Pascal pozornie strąca człowieka z miejsca w centrum wszechświata – ale tylko pozornie. Tak naprawdę podkreśla wyjątkowość istoty ludzkiej, wyjątkowość nie mającą sobie równych.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Napisz list do kolegi zachęcający...

Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...

Obraz szkoły w „Ferdydurke”...

Józio - główny bohater i narrator „Ferdydurke” - obudził się o dziwnej porze. Początkowo miał wrażenie że musi pędzić na dworzec. Dopiero po...

Ekspresjonizm w „Ludziach bezdomnych”...

Ekspresjonizm należał do popularnych kierunków w literaturze i sztuce na przełomie XIX i XX wieku. Przykładał on dużą wagę do wyrażania uczuć „mocnego”...

Czy we współczesnym świecie można...

W naszych wyobrażeniach rycerze często funkcjonują jako wielcy niezwykle silni mężczyźni którzy w lśniących zbrojach mkną na cudnych rumakach. Zazwyczaj pojawiają...

Jakimi gospodarzami świata okazali...

W „Księdze rodzaju” Bóg zalecił ludziom by czynili sobie ziemią poddaną. Dzisiaj możemy się zastanowić czy człowiek podołał odpowiednio temu zadaniu....

Epitet – co to jest epitet? Przykłady...

DefinicjaEpitet to środek stylistyczny którego głównym zadaniem jest określanie opisywanie słowa z którym w parze występuje. Może ono być zarówno...

Powieść epistolarna – definicja...

Definicja i wyznaczniki Powieść epistolarna to odmiana powieści która jest niezwykła przede wszystkim przez swoją budowę. Jak sama nazwa wskazuje jest to powieść...

Czy kara musi być zawsze następstwem...

Pytanie czy kara zawsze musi być następstwem winy to pytanie które można rozważać na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na fakt różnego...

Uzasadnij tezę że nie ma zbrodni...

Kwestia zbrodni i kary należy do najważniejszych i najczęstszych tematów literatury światowej. Dylematy i problemy z nią związane opisywał między innymi Fiodor...