„Granica” Zofii Nałkowskiej jest powieścią o kompozycji retrospektywnej. Tragiczny koniec kariery obiecującego Zenona Ziembiewicza staje się w dziele punktem wyjścia do poszukiwania jego przyczyn, co jest ściśle związane z analizą psychologiczną poszczególnych postaci. Narrator nie poprzestaje bowiem na suchym relacjonowaniu faktów, ale stara się ukazać czytelnikowi najważniejsze motywy działania bohaterów. Właśnie dlatego „Granica” uważana jest za jedną z najwybitniejszych powieści psychologicznych w historii polskiej literatury.
Fabuła „Granicy”, co zostało już wspomniane, skonstruowana została w oparciu o mechanizm inwersji czasowej. Dążąc do wyjaśnienia wydarzeń, które pewnego dnia miały miejsce w magistracie, narrator przytacza najważniejsze fakty z życia bohaterów. Dominującą zasadą nie jest jednak chronologia - postać opowiadająca koncentruje się na epizodach o szczególnym znaczeniu, tych mających wpływ na wybory bohaterów. Część zdarzeń zostaje natomiast przemilczana.
Uderzające jest prowadzenie narracji w sposób, jaki można nazwać równoległym. Czytelnik ma okazję dogłębnie poznać światopogląd, uczucia i emocje każdego z głównych bohaterów, patrząc na świat ich oczyma (ważną rolę odgrywa tu mowa pozornie zależna). W ten sposób ukazuje autorka różnice istniejące między bohaterami zarówno w kwestii samej odporności psychicznej, jak i ich światopoglądzie.
Bardzo ważną cechą „Granicy” jako powieści psychologicznej jest sposób, w jaki narrator przedstawia działania bohaterów. Każdy wybór dokonany przez książkowe postacie zdaje się być uzasadniony długim łańcuchem przyczyn. Dawne doświadczenia nie giną, nie zostają wymazane z pamięci, wręcz przeciwnie: wciąż wpływają na życie bohaterów, często najgłośniej krzycząc w najmniej odpowiednich momentach. Elżbieta Biecka, w której pamięci odcisnął się nieistniejący obraz jej rodziny z lat dziecięcych, marzyła o tym, by rodzina stworzona przez nią była silna i wiodła spokojne życie. Zenon Ziembiewicz - tak bardzo kiedyś cierpiący z powodu zdrad ojca - chciał wystrzegać się błędów zaobserwowanych w młodości. Nie potrafił jednak czynić tego na tyle skutecznie, by dotrzymać wierności Elżbiecie.
Zaakcentowanie związków między dzieciństwem, okresem dorastania i rodziną a późniejszym obrazem człowieka zbliża powieść Nałkowskiej do psychoanalizy, w której wielokrotnie zaakcentowane zostały związki przeszłości z przyszłością. Postacie pojawiające się w dziele często wracają wspomnieniami do minionych lat. Każda z nich inaczej postrzega ten czas. Dla Zenona okres spędzony w Boleborzy jest źródłem bolesnych doświadczeń, Elżbieta z kolei wciąż żałuje wielu lat rozdzielenia z matką.
„Granica” jest powieścią wielowymiarową. Porusza ona zarówno tematykę społeczną (fragmenty utrzymane w poetyce realistycznej), jak i stanowi głęboką analizę ludzkiej psychiki oraz refleksję nad człowieczeństwem. Jedną z kluczowych kwestii podjętych przez autorkę jest problem postrzegania przez ludzi świata i siebie samych. Nierozłącznym pytaniem zdaje się być więc rozgraniczenie, który obraz jest prawdziwy - ten będący własną projekcją czy ten wynikający z opinii innych. Nie można jednak liczyć na bezpośrednią odpowiedź. Losy Zenona, Elżbiety i Justyny udowadniają, że perspektywy te mieszają się i przeplatają.
Jedną z najważniejszych płaszczyzn ideowych powieści „Nad Niemnem” jest etos pracy. Praca stanowi tu bowiem wzorzec kulturowy usankcjonowany przez tradycję i...
Tomasz Judym jest bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Powieść została opublikowana w roku 1900 w okresie gdy rozkwitały w Polsce ideały...
Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...
Moja droga z domu do szkoły jest długa i wiedzie przez całe miasto. Część z niej muszę przejść pieszo a część pokonuje autobusem. Obok mojego domu skręcam w alejkę....
Słowo „satyra” bardzo często pojawia się w prasie i telewizji. Przywykliśmy do niego tak bardzo że często sami nie zastanawiamy się jakie są cechy satyry...
Wielki włoski intelektualista Umberto Eco stwierdził że kto czyta książki żyje podwójnie. Uważam że ten profesor a przy tym wspaniały pisarz (autor „Imienia...
Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...
W historii polskiej kultury Stanisław Ignacy Witkiewicz zapisał się nie tylko jako wybitny twórca ale także jako autor jednej z najciekawszych i najbardziej nietypowych...
Jeszcze do czasów po II wojnie światowej Polska była krajem rolniczym – większość społeczeństwa pracowała na roli. Temat życia na wsi pojawiał się więc...