Unikalne i sprawdzone teksty

„Granica” jako powieść psychologiczna | wypracowanie

„Granica” Zofii Nałkowskiej jest powieścią o kompozycji retrospektywnej. Tragiczny koniec kariery obiecującego Zenona Ziembiewicza staje się w dziele punktem wyjścia do poszukiwania jego przyczyn, co jest ściśle związane z analizą psychologiczną poszczególnych postaci. Narrator nie poprzestaje bowiem na suchym relacjonowaniu faktów, ale stara się ukazać czytelnikowi najważniejsze motywy działania bohaterów. Właśnie dlatego „Granica” uważana jest za jedną z najwybitniejszych powieści psychologicznych w historii polskiej literatury.

Fabuła „Granicy”, co zostało już wspomniane, skonstruowana została w oparciu o mechanizm inwersji czasowej. Dążąc do wyjaśnienia wydarzeń, które pewnego dnia miały miejsce w magistracie, narrator przytacza najważniejsze fakty z życia bohaterów. Dominującą zasadą nie jest jednak chronologia - postać opowiadająca koncentruje się na epizodach o szczególnym znaczeniu, tych mających wpływ na wybory bohaterów. Część zdarzeń zostaje natomiast przemilczana.

Uderzające jest prowadzenie narracji w sposób, jaki można nazwać równoległym. Czytelnik ma okazję dogłębnie poznać światopogląd, uczucia i emocje każdego z głównych bohaterów, patrząc na świat ich oczyma (ważną rolę odgrywa tu mowa pozornie zależna). W ten sposób ukazuje autorka różnice istniejące między bohaterami zarówno w kwestii samej odporności psychicznej, jak i ich światopoglądzie.

Bardzo ważną cechą „Granicy” jako powieści psychologicznej jest sposób, w jaki narrator przedstawia działania bohaterów. Każdy wybór dokonany przez książkowe postacie zdaje się być uzasadniony długim łańcuchem przyczyn. Dawne doświadczenia nie giną, nie zostają wymazane z pamięci, wręcz przeciwnie: wciąż wpływają na życie bohaterów, często najgłośniej krzycząc w najmniej odpowiednich momentach. Elżbieta Biecka, w której pamięci odcisnął się nieistniejący obraz jej rodziny z lat dziecięcych, marzyła o tym, by rodzina stworzona przez nią była silna i wiodła spokojne życie. Zenon Ziembiewicz - tak bardzo kiedyś cierpiący z powodu zdrad ojca - chciał wystrzegać się błędów zaobserwowanych w młodości. Nie potrafił jednak czynić tego na tyle skutecznie, by dotrzymać wierności Elżbiecie.

Zaakcentowanie związków między dzieciństwem, okresem dorastania i rodziną a późniejszym obrazem człowieka zbliża powieść Nałkowskiej do psychoanalizy, w której wielokrotnie zaakcentowane zostały związki przeszłości z przyszłością. Postacie pojawiające się w dziele często wracają wspomnieniami do minionych lat. Każda z nich inaczej postrzega ten czas. Dla Zenona okres spędzony w Boleborzy jest źródłem bolesnych doświadczeń, Elżbieta z kolei wciąż żałuje wielu lat rozdzielenia z matką.

„Granica” jest powieścią wielowymiarową. Porusza ona zarówno tematykę społeczną (fragmenty utrzymane w poetyce realistycznej), jak i stanowi głęboką analizę ludzkiej psychiki oraz refleksję nad człowieczeństwem. Jedną z kluczowych kwestii podjętych przez autorkę jest problem postrzegania przez ludzi świata i siebie samych. Nierozłącznym pytaniem zdaje się być więc rozgraniczenie, który obraz jest prawdziwy - ten będący własną projekcją czy ten wynikający z opinii innych. Nie można jednak liczyć na bezpośrednią odpowiedź. Losy Zenona, Elżbiety i Justyny udowadniają, że perspektywy te mieszają się i przeplatają.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

Motyw zbrodni w literaturze

Zabicie drugiego człowieka we wszystkich kulturach uchodzi za doświadczenie ekstremalne. Nawet w okresach brutalnych i okrutnych odebranie życia uznawano za najgorszą zbrodnię...

Obraz miasta w „Lalce” – opracowanie...

Miasta są areną ludzkiego życia już od starożytności. Każda epoka wytworzyła indywidualny obraz tej przestrzeni. Renesans dążył na przykład do stworzenia miasta idealnego...

Opis krainy wiecznej szczęśliwości...

Jak wygląda kraina wiecznej szczęśliwości? Ha nikt tego nie wie! W końcu nawet święty Paweł mówił że „ani ucho nie słyszało ani oko nie widziało”...

Testament mój – interpretacja...

Wiersz zatytułowany „Testament mój” napisał Juliusz Słowacki na przełomie lat 1839 - 1840 będąc w tym czasie w Paryżu. Dzieło odbija nastrój...

Carska Rosja i jej stolica. Na podstawie...

Przedstawione utwory to dzieła które powstały w czasie romantyzmu a ich autorem był Adam Mickiewicz. Przywołane fragmenty pochodzące z „Dziadów”...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...

Jan Kochanowski jako wzorzec osobowy...

Jan Kochanowski należał do najwybitniejszych postaci polskiej kultury w tak zwanym „złotym wieku” naszego państwa (XVI stulecie). Był on prawdziwym człowiekiem...

Proces jako powieść parabola

Powieść Franza Kafki „Proces” zaliczana jest do najważniejszych literackich arcydzieł XX wieku. Uznaje się wręcz że na jej spisanych w latach 1914-1915 stronnicach...