Unikalne i sprawdzone teksty

Teatr absurdu – cechy, założenia, przedstawiciele, przykłady | wypracowanie

Sformułowanie „teatr absurdu” zawdzięczamy angielskiemu badaczowi, Martinowi Esslinowi. W eseju o takim tytule, opublikowanym w 1960 roku, wskazał wyróżniki tego nurtu – Esslin rozwijał swoje rozważania na ten temat, publikując kolejne wersje swojej książki (ostatnia ukazała się w 2004 roku).

Esslin uważał, iż autorzy teatry absurdu powinni być zestawiani z filozofią egzystencjalną, rozwijająca się niemal równolegle do ich twórczości. Założenie, na którym opierali się zarówno dramatopisarze, jak i filozofowie, to brak sensu w życiu. Można jednak stwierdzić, iż artyści byli bardziej konsekwentni od myślicieli. O ile niektórzy z tych ostatnich próbowali pokonać ów brak sensu, na przykład poprzez ideologiczne zaangażowanie (jak Jean Paule Sartre popierający komunizm), to autorzy „teatru absurdu” powstrzymywali się przed takimi – zapewne zbyt łatwymi – receptami. Niemniej uznawali oni dług wobec filozofii egzystencjalnej, chociaż podkreślali też jej braki. Eugene Ionesco mówił na przykład o Albercie Camusie i Sartrze: Mam poczucie, że ci autorzy – poważni i znaczący –mówili o absurdzie i śmierci, ale tak naprawdę nigdy nie przeżyli tych tematów, nie czuli ich w sobie.

Esslin do przedstawicieli absurdu zaliczał, obok przywoływanego wyżej Ionesco, Samuela Becketta, Jeana Geneta, Arthura Adamova i Harolda Pintera. Tworzyli oni przede wszystkim w latach 50. Jednak, jak zauważają badacze, zjawisko ma głębokie korzenie.

Teatr absurdu mówi o bezsensie życia, miesza wątki wysokie z niskimi, komedię i farsę z okrucieństwem i bólem. Takie zestawienie dostrzec można chociażby w sztukach Williama Szekspira. Jak zauważył Friedrich Dürrenmatt : Możemy osiągnąć tragizm poprzez komedię […] wiele tragedii Szekspira to tak naprawdę komedie, z których wyrasta tragizm.

Również w XX wieku pojawili się prekursorzy teatru absurdu – co więcej, wskazuje się wśród nich znaczący wpływ dwóch Polaków: Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz Witolda Gombrowicza. Niektórzy uważają nawet, iż „Iwona, księżniczka Burgunda” Gombrowicza może być uznana za pierwszy utwór „teatru absurdu” w znaczeniu, jakie przypisywał terminowi Esslin.

Niejako typowym przykładem fabuły tego nurtu jest „Nosorożec” Ionesco. W dramacie obserwujemy zwykłe miasteczko (nie dowiadujemy się o nim wiele, utwory „teatru absurdu” często są pozbawione szczegółów, celując w uniwersalizm). Zaczynają się jednak w nim pojawiać tytułowe zwierzęta. Po pewnym czasie bohaterowie orientują się, iż są to obywatele miasteczka, którzy przechodzą transformację i stają się nosorożcami. Berenger, „ostatni człowiek” (w mieście? na świecie?) postanawia walczyć o człowieczeństwo i nie zmienić się w zwierzę. Fabuła nie ma puenty ani podsumowania – dramat kończy się niejako „zawieszeniem”. Ów brak konkretnego zakończenia to rzecz bardzo charakterystyczna dla teatru absurdu – wzmacnia poczucie pustki, braku sensu. Symbolem takich emocji staje się owo „czekanie na Godota” (który oczywiście nie się nie pojawia) z dramatu Samuela Becketta.

Teatr absurdu okazał się wyjątkowo dobrą formą do wyrażenia niepokojów człowieka w XX wieku. Oprócz wspomnianych wyżej autorów zaliczyć można do jego reprezentantów tworzącego nieco później Stanisława Mrożka.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Świętoszek Moliera jako przykład...

„Świętoszek” Moliera słusznie jest uznawany za znakomitą satyrę na hipokryzję religijną. Jednak nie wyczerpuje się w tym znaczenie utworu. Stanowi on bowiem...

Salon Warszawski – interpretacja...

Salon Warszawski – interpretacja Scena VII trzeciej części „Dziadów” czyli „Salon warszawski” jest jednym z najważniejszych i najbardziej...

Chocholi taniec - symbolika

Chochoł pełni w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego bardzo istotną funkcję. Jest to rodzaj słomianego snopa którym zimą ochrania się róże. W...

Egzystencjalizm w Dżumie

Albert Camus mocno odżegnywał się od związków z prądem intelektualnym znanym jako egzystencjalizm. Mimo to często bywa zaliczany w poczet osób związanych...

Dzieje Marcina Borowicza (w punktach)...

1. Ośmioletni Marcin Borowicz oddany panu Wiechowskiemu nauczycielowi w Owczarach (ma on przygotować chłopaka do nauki w gimnazjum). 2. Poznawanie zasad panujących w szkole...

Co jest najważniejsze? Co jest...

Należę do osób które mają w zwyczaju przywiązywać się do różnych przedmiotów. Mam kilka kolekcji które bardzo sobie cenię i których...

Salvador Dali Oblicze wojny –...

„Oblicze wojny” to obraz namalowany techniką olejną na płótnie o wymiarach 100 x 79cm. Powstał on w czasie pobytu Salvadora Dalego w Stanach Zjednoczonych...

Roland jako ideał rycerza – opracowanie...

Rolanda dzielnego rycerza będącego bohaterem słynnej chanson de geste poznajemy jako postać niepozbawioną wad wynikających z dumnej postawy i trudnego charakteru ale jednak...

Historia miłości Zbyszka i Danusi...

Dwóch rycerzy rodem z Bogdańca wracając z Litwy gdzie walczyli dla księcia Witolda zmierza do Krakowa. Wkrótce ma przyjść na świat dziecko króla Władysława...