Scena rozgrywająca się w salonie warszawskim jest jednym z najważniejszych momentów dramatu autorstwa Mickiewicza. Kontrastowe ukazanie patriotów i lojalistów, którzy prowadzą ożywione rozmowy dotykające różnych tematów, to nie tylko kompozycyjny majstersztyk, ale także źródło wielu informacji na temat ówczesnego społeczeństwa żyjącego pod zaborami.
Wśród osób zgromadzonych przy drzwiach pojawili się, obok młodych studentów, także polscy oficerowie. Jednym z nich był Piotr Wysocki – przyszły organizator spisku podchorążych, jaki doprowadził do wybuchu powstania listopadowego. W czasie przysłuchiwania się rozmowom towarzystwa stolikowego ludzie ci czuli żal i rozczarowanie. Arystokraci ubolewający nad brakiem dworu, który mógłby dyktować najważniejsze trendy i wzorce artystyczne, uzmysłowili większości z nich, że dawna Rzeczpospolita znalazła się w krytycznej sytuacji. Pojawiły się pierwsze okrzyki - O, to stryczka, haku! / Ja bym im dwór pokazał, nauczyłbym smaku – które sygnalizowały niechęć. Jednak Wysocki, ucinając gwałtowność, wyrzekł następujące słowa: Powiedz raczej: na wierzchu. Nasz naród jak lawa, / Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, / Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi; / Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.
W kontekście społeczeństwa
Cytat ten wyraźnie podkreśla niejednorodne stanowisko, jakie zajęli Polacy i Litwini wobec zaborów. Warstwę określoną jako plugawa stanowią ludzie nieprzejmujący się losem ojczyzny, pragnący wieść dobre, spokojne i pozbawione trosk życie – niezależnie od okoliczności. Wewnętrzny żar nie dociera do nich, są chłodni, zobojętniali i w pełni oddani sprawom najwyższej wagi, jakimi były dla nich bale, przyjęcia, spotkania towarzyskie oraz literatura (głównie francuska). W wypadku samej sceny są to osoby siedzące przy stoliku mieszczącym się w centralnej części pomieszczenia.
Zupełnie inne wartości przyświecają patriotom, których utożsamiać można z gorącym żarem. Chociaż nie są widoczni, chociaż pragną nie rzucać się w oczy i działać w ukryciu, ich aktywność ma olbrzymie znaczenie dla przyszłości ojczyzny. Są wierni krajowi, gotowi ponieść najsroższe wyrzeczenia, by zrzucić zaborcze kajdany i ponownie cieszyć się wolnością. Wysocki ma świadomość, że nawet najokrutniejsze tortury nie będą w stanie zdusić tego żaru, co pozwala żywić nadzieję, iż przyszłość przyniesie lepsze dni.
Symbolicznie
Ogień symbolizuje miłość (silne uczucie skierowane w stronę ojczyzny), ale może stać się również płomieniem nienawiści, który przyniesie wrogom cierpienie, stanie się narzędziem męki. Jest także wyrazem męczeństwa, cierpienia, czyli stanów opisujących naród ukazany przez Mickiewicza. Ponadto ma znaczenie oczyszczające, co może zwiastować zmianę - roztrzaskanie plugawej, suchej i zimnej skorupy.
Ogień przywoływany przez Wysockiego jest lawą, a więc można spodziewać się, że nadejdzie dzień, w którym rozleje się po kraju, wprowadzając nowy porządek i oczyszczając ziemię z wszystkiego, co plugawiło jej krajobraz.
Śmierć choć nieuchronna nigdy nie jest łatwa. W jej obliczu każdy człowiek czuje się zagubiony przerażony. Niezależnie czy to jego dotyczy to co nieuchronne czy jego...
DefinicjaPytanie retoryczne to pytanie które często pojawia się w literaturze czy też w różnego rodzaju mowach przemówieniach oraz wypowiedziach kierowanych...
Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...
Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...
Santiago bohater powieści Ernesta Hemingwaya „Stary człowiek i morze” mówi: „Człowiek nie jest stworzony do klęsk”. To bardzo paradoksalna...
Olejny obraz Maxa Ernsta „Dzień i noc” pochodzi z 1941 roku. Namalowany został w Stanach Zjednoczonych gdzie artysta udał się uciekając przez trwającą w Europie...
Ktoś mądry powiedział że trzeba umieć zachować złoty środek. Na pytanie co zmieniłbyś we współczesnym świecie gdybyś miał wielką władzę lub potężną...
Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić –...
Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...