W roku 1957 Roman Bratny opublikował trzytomową powieść „Kolumbowie. Rocznik 20”. Autor, urodzony w 1921 roku, opowiada w niej o losach swojego pokolenia. Tytuł książki stąd się w następnych latach powszechnym określeniem owej generacji.
Skąd wyjątkowość równolatków Bratnego? Otóż mamy do czynienia z ludźmi, którzy w dorosłość wchodzi w okresie II wojny światowej. Wielu z nich zdawało maturę w roku 1939. W normalnych czasach ludzie w tym wieku zaczynają studia, publikują swoje pierwsze utwory. Zupełnie inna rzeczywistość stała się udziałem dorastających „Kolumbów” – dla nich codziennością nie były korytarze uniwersytetów, a terror niemieckiej i sowieckiej okupacji.
Młodzi poeci publikowali wiersze, ale w podziemnych wydawnictwach – mogła ich za to spotkać kara śmierci. Przy tym duża część z nich angażowała się w działalność Armii Krajowej, walki partyzanckie, a także Powstanie Warszawskie. Powodowało to, że zdobyli zupełnie wyjątkowe, straszne doświadczenia. Bohater wiersza Tadeusza Różewicza (ur. 1921) mówi: Mam lat dwadzieścia /jestem mordercą („Lament”). Podmiot liryczny innego jego utworu dodaje widziałem:/ furgony porąbanych ludzi. Tego typu przeżycia – powszechne przecież – powodowały wątpliwości, co do ludzkiej cywilizacji i sensu kultury. Tadeusz Gajcy zmieniał słowa kolędy, by „dostosować” ją do realiów okupacji: Lulajże w powrozie, lulajże na haku („1942. Noc wigilijna”).
W związku z kolejami ich losów, pisarzy z pokolenia Kolumbów dzieli się na dwie części. Jedna to ci, którzy publikowali jeszcze w trakcie konfliktu (Gajcy, Krzysztof Kamil Baczyński) i wątkami twórczości nadal pozostający związany z prądami literackimi międzywojnia. Druga to autorzy debiutujący pod koniec wojny lub po jej zakończeniu: Różewicz, Józef Hen, czy Gustaw Herling-Grudziński.
Pokolenie Kolumbów nie jest oczywiście zwartą grupą literacką – trudno wszak wymagać tego od ludzi, którzy poza doświadczeniami życiowymi różnili się niemal wszystkim. Wspólne dla ich twórczości są próby zrozumienia natury ludzkiej i jej mrocznej strony, ujawnionej przez totalitaryzmy, II wojnę światową i ludobójstwo, do jakiego wówczas doszło. Kolumbowie tworzyli zarówno poezję (Baczyński, Gajcy, Różewicz), jak i prozę – beletrystykę (Hen, Tadeusz Borowski) oraz książki autobiograficzne (Herling-Grudziński).
Warto także odnotować, że wielu reprezentantów tego pokolenia nie przeżyło do końca wojny – wymienić można chociażby najsłynniejsze bodaj ofiary Powstania Warszawskiego: Gajcego i Baczyńskiego. Dzisiaj większość Kolumbów już nie żyje – chociaż i tutaj można wskazać wyjątek, jakim jest Józef Hen, do tej pory pozostający aktywnym twórcą.
Dzieła pokolenia Kolumbów należą do najbardziej wstrząsających świadectw okrucieństw XX wieku w polskiej literaturze. Młode umysły wyjątkowo jasno dostrzegały zło, jakie wydarzyło się w latach 1939-1945. Zadziwiać może co najwyżej, że pomimo pozorów zniechęcenia do człowieka i jego zbrodniczej natury, ludzie owi nie popadli w nihilizm.
Wiele osób uważa że w samotności można się jedynie nudzić. Ja jednak myślę że czasem warto spędzić czas samemu bez innych osób. Jeśli mądrze się go...
W roku 1957 Roman Bratny opublikował trzytomową powieść „Kolumbowie. Rocznik 20”. Autor urodzony w 1921 roku opowiada w niej o losach swojego pokolenia. Tytuł...
Gdy pomyślę o sobie za dwadzieścia lat dopadają mnie różnego rodzaju obawy. Przez ten czas czeka mnie tyle nowych przeżyć trudnych wyzwań ale i pewnie wspaniałych...
Tegoroczne wakacje będą dla mnie niezapomniane. To podczas nich miałem okazję przeżyć naprawdę ciekawą przygodę. Wybrałem się razem z rodzicami nad morze. Tam spędzaliśmy...
Po raz pierwszy tytułowe tango pojawia się w dramacie Sławomira Mrożka gdy Stomil - ojciec - opowiada Arturowi - synowi - o tym jak wyglądało życie pokolenia z którego...
Przeciętny dzień mieszkającego w Hobbitonie pana Bagginsa upływał na przyjemnościach oferowanych przez jego niezwykle komfortową norkę. Jedzenie lektury wygodny fotel...
Cykl „Dziadów” Adama Mickiewicza nawiązuje do religijnego obrzędu wywoływania duchów który praktykowany był w czasach pogańskich. Żywotność...
„Wolność wiodąca lud na barykady” to dzieło które stworzył Eugene Delacroix a jego inspiracją była rewolucja lipcowa. Opis Powstanie przeciwko Karolowi...
Obraz „Martwa natura z jabłkami i pomarańczami” jest jedną z wielu martwych natur które wyszły spod pędzla Paula Cézanne'a i jak wszystkie one...