Scena VI trzeciej części „Dziadów” Adama Mickiewicza nazywana jest „Snem Senatora”. Rozgrywa się ona we wspaniałym pokoju sypialnym, a nad głową Nowosilcowa pojawiają się dwa diabły, które zamierzają pochwycić duszę mężczyzny.
Streszczenie
Kiedy urzędnik w końcu zapada w sen, złowrogie stworzenia gotowe są zabrać jego duszę do piekła, by tam ukarać ją za popełnione na ziemi przewinienia. Jednak w tym momencie pojawia się Belzebub, który kategorycznie zabrania im takiego działania. Przestrzega pomniejsze istoty, wyjaśniając im, że wizja piekielnej męki może powstrzymać Senatora, odmienić jego postępowanie. Diabeł podkreśla także, iż ma zwierzchność od samego Cara, co dla jego braci stanowi decydujący argument. Otrzymują jednak pozwolenie na dręczenie duszy, lecz nie mogą wspomnieć jej o piekle.
Wizja, jaka nawiedza Nowosilcowa w śnie, przedstawia Senatora odbierającego pismo od cara. Jest to reskrypt (nakaz, odpowiedź prawna). Urzędnik otrzymuje sto tysięcy rubli, order, tytuł książęcy. Udaje się przed oblicze samego cara, a tam wszyscy patrzą na niego z zazdrością, wręcz nienawiścią, co cieszy dumnego i pysznego Nowosilcowa. Jest tak radosny, że pragnie umrzeć w tej sytuacji - Ach, niech umrę, niech umrę śród tego szemrania, / Jak śród nałożnic moich łaskotania!
Wtedy pojawia się władca, a sytuacja ulega gwałtownej zmianie. Cesarz nie spogląda nawet na wiernego sługę, a reszta zgromadzonych odwraca się od niego. Wtedy męzczyzna czuje, że umiera, że jest toczony przez robaki, szyderstwa i żarciki. W tym momencie urzędnik spada z łóżka.
Widząc to, diabły ujawniają się i atakują Nowosilcowa. Wyrywają jego duszę ze zmysłów, zostawiając ją na wpół w ciele. Spełniwszy swój zamiar, ulatują na kraniec świata, gdzie, tuż przed wejściem do piekła, zaczynają ją chłostać batami, co potrwa do trzeciego piania koguta. Później zostanie ona ponownie przykuta do zmysłów i umieszczona w ciele – jako w brudnej psiarni.
Interpretacja
W wizji Nowosilcowa ujawnia się niestabilność misternej konstrukcji, którą wznosi na fałszu i cierpieniu innych ludzi. Jego pozycja jako jednego z najważniejszych ludzi cara wcale nie jest niepodważalna, wystarczy jeden kaprys, by znalazł się na dnie, popadł w zapomnienie.
Sam mężczyzna, mówiąc przez sen, przejawia niezwykłe emocje, przewraca się, zdaje się łapać oddech (wersyfikacja). Z kolei diabły czyhające na jego duszę są spokojne, jak gdyby pewne osiągnięcia swego celu. Senatora nazywają najmilszym synem, co zdaje się przesądzać jego los. Zresztą podkreśla to Belzebub, który zabrania towarzyszom prowadzenia duszy urzędnika do piekła, by nie spowodowało to zmiany jego postępowania. Nowosilcow będzie dla nich wspaniałym łupem, a w ognistej otchłani potraktowany zostanie dokładnie w taki sposób, jak zwykł czynić to z ludźmi, których nękał.
Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...
Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...
Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...
Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...
Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....
Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...
„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...
Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...
„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....