Dzieje Marcina Borowicza (w punktach) | wypracowanie

1. Ośmioletni Marcin Borowicz oddany panu Wiechowskiemu, nauczycielowi w Owczarach (ma on przygotować chłopaka do nauki w gimnazjum).

2. Poznawanie zasad panujących w szkole – nie wolno używać języka polskiego na lekcjach, za nieposłuszeństwo grożą kary fizyczne. Poczucie osamotnienia i strachu.
3. Nauka rosyjskiego.
4. Dostanie się do gimnazjum (dzięki przekupstwu, dokonanemu przez matkę).
5. Na stancji u pani Przepiórkowskiej.
6. Śmierć matki.
7. Sprawa z pistoletami. Marcinowi grozi usunięcie ze szkoły. Po wszystkim postanawia zostać dobrym uczniem.
8. Marcin zaczyna ulegać rusyfikacji. Fascynuje go kultura zaborcy i korzyści, jakie może zyskać z poddawania się jej wpływowi (fawory ze strony nauczycieli).
9. Fascynacja Marcina Borowicza filozofią pozytywistyczną, za sprawą „Dziejów cywilizacji w Anglii” Henry’ego Buckle’a.
10. Uratowanie Andrzeja Radka przed wyrzuceniem ze szkoły – Andrzej zostaje w przyszłości przyjacielem Marcina.
11. Przybycie do gimnazjum Bernarda Zygiera. Swoją deklamacją „Reduty Ordona” Mickiewicza chłopa wstrząsa sumieniami innych uczniów.
12. Za sprawą Zygiera Marcin zaczyna fascynować się kulturą polski. Odkrywa wielkie dzieła narodowej literatury i ponownie zaczyna się czuć Polakiem.
13. Marcin zakochuje się w Annie Stogowskiej, „Birucie”.
14. Zakończenie szkoły. Marcin planuje studia w Warszawie.
15. „Biruta” z rodziną odjeżdża. Marcin jest załamany. Pociechy dostarcza mu przyjaźń z Andrzejem Radkiem.