Unikalne i sprawdzone teksty

Czy gimnazjaliści z Klerykowa byli zagubieni w labiryncie historii? | wypracowanie

Stefan Żeromski, opierając się na własnych wspomnieniach i obserwacjach, napisał powieść „Syzyfowe prace”. To dzieło bez wątpienia wielowątkowe – przedstawia obraz pokolenia młodych Polaków, pod koniec XIX wieku odbierających edukację w zaborze rosyjskim i wkraczających w dorosłość. Żyli oni w czasach skomplikowanych i trudnych. Można się nawet spotkać z opinią, że gimnazjaliści z Klerykowa –w gruncie rzeczy bohater zbiorowy dzieła Żeromskiego – byli zagubieni w labiryncie historii.

Jak rozumieć to sformułowanie? Przede wszystkim trzeba przypomnieć sobie, jak wyglądała sytuacja narodu polskiego w tym czasie. Po rozbiorach duża część Polski znalazła się pod berłem carów rosyjskich. Nie znaczyło to, że Polacy byli prześladowani przez cały XIX wiek – wręcz przeciwnie. Królestwo Polskie, którego królem był car, przez pewien czas cieszyło się znaczną niezależnością i nie dochodziło na jego terenach do prześladowań języka polskiego, czy religii katolickiej. Sytuacja zaczęła się zmieniać, ponieważ dla Polaków każda zależność od wrogiego wolności caratu była nie do zniesienia – zaczęli organizować konspiracje i powstania niepodległościowe. Po ostatnim z nich, powstaniu styczniowym (1863), władze carskie postanowiły „uporządkować” sprawy z „nieroztropnymi” polskimi poddanymi. Uznano, że najlepszym załatwieniem kwestii ich dążeń niepodległościowych będzie intensywna rusyfikacja. W końcu jeśli młodzi Polacy przestaną się uznawać za Polaków, to problem zniknie!

W szkołach zaczęto więc intensywnie propagować język rosyjski i religię prawosławną. Kultura rosyjska przedstawiana była jako szczytowe osiągniecie ludzkości, zaś polskie dzieje wyśmiewane, jako historia nieustannej anarchii. Nauczyciele dowodzili, że przynależność do narodu rosyjskiego to konieczny warunek, by zrobić karierę.

Polacy jednak nie oddawali łatwo pola. Polska literatura, dzieła Mickiewicza i Słowackiego, wspaniałe pieśni polskiego katolicyzmu – wszystko to przyciągało i fascynowało. Wyobraźnię młodych rozpalały wspomnienia rycerskich Polaków walczących z caratem, strofy poświęcone bohaterskiemu końcowi reduty Ordona.

W tym kontekście jasne staje się znaczenie owego labiryntu historii. Uczeń gimnazjum, wchodzący dopiero w dorosłość, musiał podejmować ciężkie i skomplikowane wybory. Czy ryzykować wyrzucenie ze szkoły i nędzę, czytając Mickiewicza i rozmawiając po polsku? Czy też zdobyć edukację, ale za cenę wyrzeczenia się ojczystej mowy? Z dzisiejszej perspektywy wydaje nam się to oczywiste. Każdy powie, że trzeba było bronić wartości narodowych i znosić dla nich najgorsze prześladowania. Ale my wiemy, że Polska się odrodziła. Młody uczeń klerykowskiego gimnazjum nie miał co do tego pewności – natomiast każdy marzy o karierze i wygodnym życiu. Cesarstwo rosyjskie było potężne i wydawać się mogło, że będzie trwać setki lat, niczym imperium rzymskie, którego mieniło się dziedzicem (Rosjanie uznawali swoje cesarstwo za „trzeci Rzym”). Dylematy młodych Polaków nie miały więc prostego rozwiązania.

Klerykowscy gimnazjaliści żyli w trudnych czasach i musieli dokonywać bolesnych wyborów. Z pewnością znajdowali się w „labiryncie historii”.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

Motyw zbrodni w literaturze

Zabicie drugiego człowieka we wszystkich kulturach uchodzi za doświadczenie ekstremalne. Nawet w okresach brutalnych i okrutnych odebranie życia uznawano za najgorszą zbrodnię...

Obraz miasta w „Lalce” – opracowanie...

Miasta są areną ludzkiego życia już od starożytności. Każda epoka wytworzyła indywidualny obraz tej przestrzeni. Renesans dążył na przykład do stworzenia miasta idealnego...

Opis krainy wiecznej szczęśliwości...

Jak wygląda kraina wiecznej szczęśliwości? Ha nikt tego nie wie! W końcu nawet święty Paweł mówił że „ani ucho nie słyszało ani oko nie widziało”...

Testament mój – interpretacja...

Wiersz zatytułowany „Testament mój” napisał Juliusz Słowacki na przełomie lat 1839 - 1840 będąc w tym czasie w Paryżu. Dzieło odbija nastrój...

Carska Rosja i jej stolica. Na podstawie...

Przedstawione utwory to dzieła które powstały w czasie romantyzmu a ich autorem był Adam Mickiewicz. Przywołane fragmenty pochodzące z „Dziadów”...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...

Jan Kochanowski jako wzorzec osobowy...

Jan Kochanowski należał do najwybitniejszych postaci polskiej kultury w tak zwanym „złotym wieku” naszego państwa (XVI stulecie). Był on prawdziwym człowiekiem...

Proces jako powieść parabola

Powieść Franza Kafki „Proces” zaliczana jest do najważniejszych literackich arcydzieł XX wieku. Uznaje się wręcz że na jej spisanych w latach 1914-1915 stronnicach...