Zbigniew Herbert był artystą zanurzonym głęboko w bogate dziedzictwo europejskiej kultury. Widać to wyraźnie nie tylko w erudycyjnych esejach poświęconych szeroko pojętej sztuce („Barbarzyńca w ogrodzie”, „Martwa natura z wędzidłem”), ale również w jego poezji.
W zmagania się z brutalną rzeczywistością XX wieku Herbert wykorzystywał odniesienia do dzieł ze wcześniejszych epok. Doskonałym przykładem tego jest utwór „Do Marka Aurelego”. Herbert na bohatera wiersza wybrał słynnego cesarza-filozofa. Marek Aureliusz był władcą starożytnego Rzymu, ale również wielkim myślicielem, zwolennikiem stoicyzmu, autorem refleksyjnych „Rozmyślań”. W swoich przemyśleniach cesarz kładł nacisk na ład panujący w przyrodzie, starał się zrozumieć przeznaczenia człowieka, mężczyzny i Rzymianina. W wierszu zbiera się on do snu i słyszy barbarzyński okrzyk trwogi i przeczuwa lęk odwieczny ciemny lęk. Herbert zwraca uwagę, iż ów lęk, lęk, który łączy się z okrucieństwem i destrukcją, wreszcie zwycięży. Kultura antyczna przeminie – jednak poeta nie ma zapewne na myśli po prostu upadku Rzymu. Można się domyślać, że chodzi o upadek jego dziedzictwa – ładu, wyrafinowania i moralności – które przetrwało cesarstwo rzymskie, a znalazło się w zagrożeniu w okresie komunizmu i faszyzmu. Systemy te były bowiem nowoczesnym barbarzyństwem.
Twórca Pana Cogito odnosił się również do mitologii – wskazać tu można wiersz „Apollo i Marsjasz”. Mit o pojedynku artystycznym boga i ludzkiego śpiewaka pozwala poecie analizować rolę sztuki. Zapewne Herbert uważa, iż idealne piękno jest w istocie oderwane od rzeczywistości, którą lepiej oddają łyse góry wątroby/pokarmów białe wąwozy/szumiące lasy płuc. Jest to istotny głos w dyskusji nad powinnością artysty, a także nad kanonami piękna.
Problem rozdarcia między ideałami a zwykłym życiem przywoływany jest również w „Trenie Fortynbrasa” – w tym przypadku Herbert opiera się klasycznej sztuce Szekspira. „Tren…” jest monologiem skierowanym przez tytułowego księcia do martwego Hamleta – Fortynbras twardo stoi na ziemi, zaś Hamlet to oderwany od rzeczywistości marzyciel, ale również szlachetny idealista. Tutaj również nie można z całą pewnością ocenić, ku której ze stron przychyla się poeta.
Zbigniew Herbert był świadkiem II wojny światowej i stalinizmu. Przeżywał też wątpliwości dotyczące roli sztuki, a także doli człowieka. Refleksje na te tematy wyrażał w postaci wierszy, w których odwoływał się do najbardziej znanych dzieł kultury europejskiej. To ona bowiem, zdaje się mówić artysta, jest jedyną rzeczą, na jakiej można się oprzeć w czasach, gdy wszystkie wartości postawione zostały pod znakiem zapytania.
Akcja „Potopu” Henryka Sienkiewicza rozgrywa się w okresie szwedzkiego najazdu na Rzeczpospolitą który miał miejsce w latach 1655 – 1660. Autor bazując...
Słynna „Pieta watykańska” którą Michał Anioł wykonał na zamówienie kardynała Jeana Bilhèresa de Lagraulasa stanowi jedno z najważniejszych...
Akcja „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza rozpoczyna się w trzynastym roku panowania Władysława Jagiełły (1399) a kończy się chwalebnym zwycięstwem polskich...
„Reduta Ordona” napisana została przez Mickiewicza w 1832 r. kiedy poeta przebywał w Dreźnie. Podtytuł „Opowiadanie adiutanta” sugeruje że podmiotem...
„Wenus z Milo” to jedna z najsłynniejszych rzeźb powstałych w antyku. Być może świat nigdy nie usłyszałby o niej gdyby nie przypadkowe odnalezienie jej przez...
Steven Spielberg Hollywood Szanowny Panie Spielberg piszę do Pana ponieważ jest Pan moim ulubionym reżyserem filmowym. Należę do zapalonych kinomanów i oglądam każdego...
Do najbardziej znanych XVIII-wiecznych polskich utworów o tematyce patriotycznej zaliczają się „Hymn do miłości ojczyzny” Ignacego Krasickiego oraz „Pieśń...
Czasy krucjat to jeden z ciekawszych a zarazem najstraszniejszych okresów w dziejach chrześcijaństwa. Była to epoka surowa i okrutna a walki między chrześcijanami...
Święty Graal był mitycznym kielichem poszukiwanym przez legendarnych średniowiecznych rycerzy. Średniowiecze skończyło się setki lat temu. Czy należy więc porzucić...