Dzieje Andrzeja Radka (w punktach) | wypracowanie

1. Dzieciństwo chłopskiego syna. Andrzej (Jędrek) Radek pasie zwierzęta.

2. Skłonienie przez rodzinę do parodiowania wiejskiego nauczyciela, Antoniego Paluszkiewicza, zwanego Kawką.
3. Paluszkiewicz przyłapuje Radka na kpinach. Chłopak boi się kary, jednak nauczyciel częstuje go słodyczami i pokazuje książkę przyrodniczą. Paluszkiewicz chce przekonać chłopaka do nauki i po pokonaniu pierwszych lodów, udaje mu się.
4. Paluszkiewicz nadzoruje edukację chłopca, jednak nauczyciel umiera. Mimo straty opiekuna, Radek postanawia kontynuować naukę. Nie chce dalej wieść pełnego nędzy i ciemnoty życia chłopa.
5. Radek dostaje się do gimnazjum w Klerykowie. Jednocześnie, dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, zyskuje posadę korepetytora szlacheckiego dziecka.
6. Janusz Radek musi znosić kpiny swoich gimnazjalnych kolegów. Mimo starań nie udaje mu się do końca pozbyć chłopskiego akcentu. Jego pochodzenie jest tym bardziej wyszydzane, że większość uczniów to synowie szlachty lub mieszczan.
7. Zdenerwowany Radek bije jednego z prześladowców. Grozi mu usunięcie ze szkoły.
8. Radek poznaje Marcina Borowicza i zwierza się ze swojego problemu. Marcin Borowicz, cieszący się szacunkiem nauczycieli, wstawia się za synem chłopa i umożliwia mu zostanie w szkole.
9. Andrzej Radek kontynuuje naukę. Z biegiem czasu zaprzyjaźnia się z Marcinem Borowiczem i zaczyna uczestniczyć w studiowaniu „polskości”, zapoczątkowanym przez ich wspólnego kolegę, Bernarda Zygiera.