Urszula Kochanowska nie była jedynym dzieckiem Jana Kochanowskiego i też nie tylko ją spośród swych pociech polski poeta stracił, jednak to jej śmierć była dla niego wyjątkowym ciosem i jej poświęcił „Treny”, zbiór przepełnionych smutkiem i filozoficzną refleksją liryków żałobnych. Dramatyzm towarzyszący „Trenom” zainspirował Jana Matejkę do odmalowania artystycznej wizji ostatniego pożegnania zrozpaczonego ojca z córką. Olejny obraz zatytułowany „Kochanowski nad zwłokami Urszulki” niestety zaginął, dlatego trafność tego przedstawienia możemy dziś podziwiać wyłącznie na podstawie zachowanej czarno-białej fotografii oraz akwareli będącej szkicem do właściwego dzieła.
Postaci Urszuli i Jana Kochanowskich wypełniają niemal całą powierzchnię płótna. Spoczywająca w czarnej, okutej metalowymi elementami trumience dziewczynka ubrana jest w białą sukienkę z wielkimi bufiastymi rękawami, wylewającymi się poza brzegi trumny. Blada twarz Urszulki jest spokojna i pogodna. Jasne loki opadają na białą poduszkę, objętą przez Kochanowskiego prawą dłonią. Lewą dłonią zrozpaczony ojciec gładzi malutką dłoń córki. Ubrany w ciemny, żałobny strój dojrzały mężczyzna pochyla się nad dziewczynką i z namaszczeniem całuje ją w czoło. Pochylona sylwetka Jana z Czarnolasu, jego ramiona i ręka Urszulki tworzą owal, w który wpisana jest cała kompozycja.
Poza bohaterami sceny z fotografii wyłaniają się niewyraźne detale, z których na szczególną uwagę zasługuje lutnia spoczywająca w trumnie z dziewczynką, będąca symbolem sztuki poetyckiej. Jest to z jednej strony nawiązanie do działalności samego Jana Kochanowskiego, z drugiej zaś do rzekomego talentu małej Urszulki. Jak głosi anegdota, maleńka dziewczynka już od najmłodszych lat zdradzała umiejętności znamionujące, że w przyszłości może pójść w ślady ojca. To by tłumaczyło szczególny żal poety po śmierci tej właśnie córki.
Ilustrujący doskonałe poetycko „Treny” obraz Jana Matejki dowodzi wielkiej wrażliwości polskiego malarza. Z ogromną przenikliwością wniknął on w uczucia Jana z Czarnolasu, którego łysiejące, pomarszczone czoło zdradza zmęczenie życiowymi troskami. Zawarte w poezji Kochanowskiego problemy utraty ukochanego dziecka oraz filozoficzne rozterki odbijają się bardzo wyraźnie na zmęczonej twarzy mężczyzny przedstawionego na obrazie.
Definicja i wyznaczniki gatunku Nowela to gatunek literacki którego głównym wyznacznikiem jest zwięzłość. Nowela to utwór charakteryzujący się jednowątkowością....
Najważniejszym problemem powieści Fiodora Dostojewskiego „Zbrodnia i kara” jest wewnętrzna metamorfoza głównego bohatera Rodiona Raskolnikowa. Ze skrajnego...
Według samego Paula Gauguina najlepszym jego dziełem jest obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”. Artysta spróbował w nim prześledzić...
Wiek XX przyniósł ludzkości nieznane do tej pory przykłady okrucieństwa. Jednym z symboli tego stulecia stały się obozy koncentracyjne. Przyjmuje się iż wynaleźli...
„Krzyk” Edvarda Muncha należy do najbardziej znanych a także najdroższych obrazów w dziejach sztuki. Uznawany za arcydzieło i czołowe osiągnięcie ekspresjonizmu...
Leopold Staff podsumowywał wiersz „Odys” słowami każdy z nas jest Odysem co wraca do swej Itaki. Czy rzeczywiście te podniosłe słowa można odnieść do wszystkich...
„Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego jest utworem szczególnym. Ten dramat romantyczny zaliczany jest do najważniejszych dzieł gatunku a jego autor...
Dom to nie tylko ściany. Pojęcie to można rozumieć także w sposób szerszy przenośny. Oznacza wtedy ono przestrzeń w której żyjemy – jej cechy postaci...
W „Księdze rodzaju” Bóg zalecił ludziom by czynili sobie ziemią poddaną. Dzisiaj możemy się zastanowić czy człowiek podołał odpowiednio temu zadaniu....
