Średniowieczna wizja Boga, świata i człowieka

Średniowiecze było epoką, którą zapoczątkował upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w roku 476, natomiast za datę kończącą ten okres uznaje się między innymi rok 1492 – odkrycie Ameryki. Wieki średnie były okresem, który posiadał swą odrębną wizję Boga, świata i człowieka. W centrum zainteresowania ówczesnych ludzi był właśnie Bóg.

Teocentryzm średniowiecza ma mocne oparcie w ówczesnej filozofii. Św. Augustyn podkreślał istnienie bytu doskonałego i niezależnego od pozostałych czynników. Święty Tomasz z Akwinu przedstawił drabinę bytów, na której szczycie znajdował się Bóg. Obraz Boga w średniowieczu to zatem obraz bytu niezależnego, który jest stwórcą świata. Popularny był kreacjonizm, wedle którego Bóg stworzył świat z nicości. Średniowieczny świat był światem dualnym opartym na przeciwieństwach. Myśl o osiągnięciu nieba była jedynym właściwym celem egzystencji. Bóg był wartością największą. Świętość była możliwa do osiągnięcia między innymi przez ascezę, odrzucenie tego co ziemskie i grzeszne. Bóg jest więc wszechmocny, zajmujący najwyższe miejsce w hierarchii bytów.

Człowiek w epoce średniowiecza nie jest stawiany na piedestale. Tworzone są anonimowe dzieła, które służyć mają wychwalaniu Boga. Człowiek podczas swojego ziemskiego życia może pełnić różne role. Powstająca w owym okresie literatura parenetyczna miała się przyczynić do wskazania właściwego postępowania człowiekowi. Wzorcami byli władcy, rycerze oraz asceci.

Najważniejszymi dla średniowiecznej wizji świata, Boga i człowieka było istnienie mocnych wzorców, teocentryzm oraz hierarchizacja. Poglądy te miały odbicie w twórczości zarówno świeckiej jak i religijnej. Gatunek chasons de geste byłopowieścią o czynach sławnych rycerzy. Popularne były wszelkie moralitety, tworzono również kazania czy mirakle pokazujące życie Matki Boskiej oraz świętych.