Unikalne i sprawdzone teksty

„Bogurodzica” w kontekście poezji średniowiecznej | wypracowanie

Polską poezję średniowieczną dzieli się najczęściej na świecką i religijną. Przyporządkowanie niektórych tekstów do jednej z powyższych kategorii nie jest jednak łatwe i jednoznaczne, gdyż świeckie teksty poetyckie nierzadko również podejmowały tematykę religijną, jednakże – i to wyróżnia je jako świeckie – nie miały one charakteru liturgicznego. „Bogurodzicę” zaliczyć należy bez wątpienia w poczet pieśni religijnych, gdyż głosi ona treści stricte chrześcijańskie, przede wszystkim zaś służyła ona celom modlitewnym. W zestawieniu z innymi pieśniami religijnymi polskiego średniowiecza jawi się „Bogurodzica” jako tekst nowatorski, choć nie brakuje w nim elementów typowych dla całej religijnej twórczości poetyckiej tego okresu.

Średniowieczne religijne pieśni polskie silnie czerpały z hymnografii łacińskiej, między innymi wykorzystując charakterystyczne dla nich tropy, czyli krótkie teksty dopasowywane do melodii znanych z liturgii. Wśród najbardziej popularnych tropów wymienić należy „Alleluja” i „Kyrie eleison”. Pierwszy z nich realizowały pieśni wielkanocne, „Krystus z martwych wstał je” oraz „Przez twe święte zmartwychwstanie”. Drugi wykorzystuje „Bogurodzica”, konkretnie zaś jej dwie pierwsze, archaiczne strofy, zakończone epiforą „Kiryjelejzon”, która stanowi uproszczoną formę greckiego „Kyrie eleison”, oznaczającego słowa „Panie, zmiłuj się”.

Poezja religijna okresu średniowiecza chętnie sięgała po tematy związane ze szczególnymi okresami roku liturgicznego, stąd też jej zdecydowana większość to pieśni pasyjne, wielkanocne, bożonarodzeniowe. Nie brakuje też utworów sławiących świętych Kościoła. Z pewnością wyróżnia się tu „Legenda o św. Aleksym” jako tekst hagiograficzny. „Bogurodzica” jednak zręcznie przejmuje wszystkie te tematy. W jakimś stopniu jest ona bowiem pieśnią maryjną, sławiącą przymioty Matki Jezusa; prośba do Maryi o zesłanie na ziemię Jezusa sprawia, że niektórzy badacze widzieliby tę pieśń jako utwór śpiewany w okresie adwentu; dopisane w XV wieku strofy nawiązują do tematyki pasyjnej i wielkanocnej.

Ponieważ pieśni religijne epoki średniowiecza powstawały głównie dla celów liturgicznych, większość z polskich utworów spisanych w języku narodowym to po prostu tłumaczenia łacińskich tekstów. Charakter taki mają pieśni „Idą krolewskie proporce” czy „Jezus Chrystus, Bog człowiek, mądrość Oćca swego...”. „Bogurodzica” przedstawia się w tym kontekście jako wyjątkowe dzieło, gdyż historykom literatury staropolskiej nie udało się dotąd odnaleźć łacińskiego odpowiednika tej pieśni, co może oznaczać, iż jest ona oryginalnym, autorskim tekstem polskiego poety.

Wartość „Bogurodzicy” dla historii polskiej literatury jest nieoceniona. Tekst ten bogaty jest w elementy charakterystyczne dla całej poezji wieków średnich, jednocześnie wyróżniając się oryginalnością formalną oraz językiem, w którym występują archaizmy niespotykane w innych polskich utworach tego okresu.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy naprawdę „w samotności każdy...

Wiele osób uważa że w samotności można się jedynie nudzić. Ja jednak myślę że czasem warto spędzić czas samemu bez innych osób. Jeśli mądrze się go...

Pokolenie Kolumbów – geneza charakterystyka...

W roku 1957 Roman Bratny opublikował trzytomową powieść „Kolumbowie. Rocznik 20”. Autor urodzony w 1921 roku opowiada w niej o losach swojego pokolenia. Tytuł...

Ja za 20 lat. Wypracowanie

Gdy pomyślę o sobie za dwadzieścia lat dopadają mnie różnego rodzaju obawy. Przez ten czas czeka mnie tyle nowych przeżyć trudnych wyzwań ale i pewnie wspaniałych...

Opis (mojej) wakacyjnej przygody

Tegoroczne wakacje będą dla mnie niezapomniane. To podczas nich miałem okazję przeżyć naprawdę ciekawą przygodę. Wybrałem się razem z rodzicami nad morze. Tam spędzaliśmy...

Motyw tańca w „Tangu”

Po raz pierwszy tytułowe tango pojawia się w dramacie Sławomira Mrożka gdy Stomil - ojciec - opowiada Arturowi - synowi - o tym jak wyglądało życie pokolenia z którego...

Czy Gandalf postąpił słusznie...

Przeciętny dzień mieszkającego w Hobbitonie pana Bagginsa upływał na przyjemnościach oferowanych przez jego niezwykle komfortową norkę. Jedzenie lektury wygodny fotel...

Elementy historyczne i autobiograficzne...

Cykl „Dziadów” Adama Mickiewicza nawiązuje do religijnego obrzędu wywoływania duchów który praktykowany był w czasach pogańskich. Żywotność...

Wolność wiodąca lud na barykady...

„Wolność wiodąca lud na barykady” to dzieło które stworzył Eugene Delacroix a jego inspiracją była rewolucja lipcowa. Opis Powstanie przeciwko Karolowi...

Martwa natura z jabłkami i pomarańczami...

Obraz „Martwa natura z jabłkami i pomarańczami” jest jedną z wielu martwych natur które wyszły spod pędzla Paula Cézanne'a i jak wszystkie one...