Unikalne i sprawdzone teksty

„Bogurodzica” w kontekście poezji średniowiecznej | wypracowanie

Polską poezję średniowieczną dzieli się najczęściej na świecką i religijną. Przyporządkowanie niektórych tekstów do jednej z powyższych kategorii nie jest jednak łatwe i jednoznaczne, gdyż świeckie teksty poetyckie nierzadko również podejmowały tematykę religijną, jednakże – i to wyróżnia je jako świeckie – nie miały one charakteru liturgicznego. „Bogurodzicę” zaliczyć należy bez wątpienia w poczet pieśni religijnych, gdyż głosi ona treści stricte chrześcijańskie, przede wszystkim zaś służyła ona celom modlitewnym. W zestawieniu z innymi pieśniami religijnymi polskiego średniowiecza jawi się „Bogurodzica” jako tekst nowatorski, choć nie brakuje w nim elementów typowych dla całej religijnej twórczości poetyckiej tego okresu.

Średniowieczne religijne pieśni polskie silnie czerpały z hymnografii łacińskiej, między innymi wykorzystując charakterystyczne dla nich tropy, czyli krótkie teksty dopasowywane do melodii znanych z liturgii. Wśród najbardziej popularnych tropów wymienić należy „Alleluja” i „Kyrie eleison”. Pierwszy z nich realizowały pieśni wielkanocne, „Krystus z martwych wstał je” oraz „Przez twe święte zmartwychwstanie”. Drugi wykorzystuje „Bogurodzica”, konkretnie zaś jej dwie pierwsze, archaiczne strofy, zakończone epiforą „Kiryjelejzon”, która stanowi uproszczoną formę greckiego „Kyrie eleison”, oznaczającego słowa „Panie, zmiłuj się”.

Poezja religijna okresu średniowiecza chętnie sięgała po tematy związane ze szczególnymi okresami roku liturgicznego, stąd też jej zdecydowana większość to pieśni pasyjne, wielkanocne, bożonarodzeniowe. Nie brakuje też utworów sławiących świętych Kościoła. Z pewnością wyróżnia się tu „Legenda o św. Aleksym” jako tekst hagiograficzny. „Bogurodzica” jednak zręcznie przejmuje wszystkie te tematy. W jakimś stopniu jest ona bowiem pieśnią maryjną, sławiącą przymioty Matki Jezusa; prośba do Maryi o zesłanie na ziemię Jezusa sprawia, że niektórzy badacze widzieliby tę pieśń jako utwór śpiewany w okresie adwentu; dopisane w XV wieku strofy nawiązują do tematyki pasyjnej i wielkanocnej.

Ponieważ pieśni religijne epoki średniowiecza powstawały głównie dla celów liturgicznych, większość z polskich utworów spisanych w języku narodowym to po prostu tłumaczenia łacińskich tekstów. Charakter taki mają pieśni „Idą krolewskie proporce” czy „Jezus Chrystus, Bog człowiek, mądrość Oćca swego...”. „Bogurodzica” przedstawia się w tym kontekście jako wyjątkowe dzieło, gdyż historykom literatury staropolskiej nie udało się dotąd odnaleźć łacińskiego odpowiednika tej pieśni, co może oznaczać, iż jest ona oryginalnym, autorskim tekstem polskiego poety.

Wartość „Bogurodzicy” dla historii polskiej literatury jest nieoceniona. Tekst ten bogaty jest w elementy charakterystyczne dla całej poezji wieków średnich, jednocześnie wyróżniając się oryginalnością formalną oraz językiem, w którym występują archaizmy niespotykane w innych polskich utworach tego okresu.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Świętoszek Moliera jako przykład...

„Świętoszek” Moliera słusznie jest uznawany za znakomitą satyrę na hipokryzję religijną. Jednak nie wyczerpuje się w tym znaczenie utworu. Stanowi on bowiem...

Salon Warszawski – interpretacja...

Salon Warszawski – interpretacja Scena VII trzeciej części „Dziadów” czyli „Salon warszawski” jest jednym z najważniejszych i najbardziej...

Chocholi taniec - symbolika

Chochoł pełni w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego bardzo istotną funkcję. Jest to rodzaj słomianego snopa którym zimą ochrania się róże. W...

Egzystencjalizm w Dżumie

Albert Camus mocno odżegnywał się od związków z prądem intelektualnym znanym jako egzystencjalizm. Mimo to często bywa zaliczany w poczet osób związanych...

Dzieje Marcina Borowicza (w punktach)...

1. Ośmioletni Marcin Borowicz oddany panu Wiechowskiemu nauczycielowi w Owczarach (ma on przygotować chłopaka do nauki w gimnazjum). 2. Poznawanie zasad panujących w szkole...

Co jest najważniejsze? Co jest...

Należę do osób które mają w zwyczaju przywiązywać się do różnych przedmiotów. Mam kilka kolekcji które bardzo sobie cenię i których...

Salvador Dali Oblicze wojny –...

„Oblicze wojny” to obraz namalowany techniką olejną na płótnie o wymiarach 100 x 79cm. Powstał on w czasie pobytu Salvadora Dalego w Stanach Zjednoczonych...

Roland jako ideał rycerza – opracowanie...

Rolanda dzielnego rycerza będącego bohaterem słynnej chanson de geste poznajemy jako postać niepozbawioną wad wynikających z dumnej postawy i trudnego charakteru ale jednak...

Historia miłości Zbyszka i Danusi...

Dwóch rycerzy rodem z Bogdańca wracając z Litwy gdzie walczyli dla księcia Witolda zmierza do Krakowa. Wkrótce ma przyjść na świat dziecko króla Władysława...