Chanson de geste to gatunek poetycki, który zrodził się w dobie średniowiecza na terenach dzisiejszej Francji. „Pieśni o czynach” - bo tak należy tłumaczyć francuską nazwę gatunku - powstawało w okresie między XI a XIII wiekiem sporo, jednak to najstarsza z nich okazała się być wzorcową. Mam tu na myśli słynną „Pieśń o Rolandzie”.
Tym, co charakteryzowało od strony strukturalnej chansons de geste, była forma wierszowana, często bardzo regularna, zamknięta w krótkich, nieregularnych strofach, zwanych laisami. „Pieśń o Rolandzie” również podzielona została na laisy, a jej regularność rytmiczna oraz konsekwentnie stosowane rymy do dziś budzą podziw badaczy spisanego w języku starofrancuskim tekstu.
Ta regularność, w szczególności rytmiczna, wynika z kolejnej istotnej cechy chanson de geste - były to utwory przeznaczone do wykonania wokalnego, śpiewu lub melorecytacji. Stan badań zarówno nad „Pieśnią...”, jaki i samym gatunkiem, pozwala stwierdzić, że silny wkład w tworzenie pieśni czynu mieli wędrowni żonglerzy, którzy wykonywali te utwory na dworach lub wśród ludu. Niewykluczone, że wcześniej były one świadomie redagowane przez klerków, którzy jednak z góry zakładali, że teksty te będą pełniły wyżej opisaną funkcję.
W warstwie tematycznej chansons de geste podejmowały problematykę heroicznych czynów słynnych (historycznych lub legendarnych) bohaterów. Głównemu wątkowi towarzyszyły zaś pouczenia o charakterze moralizatorskim. W „Pieśni o Rolandzie” poznajemy historię na wpół legendarnego Rolanda, rycerza Karola Wielkiego, który walczy w imieniu swego króla z Saracenami. Ginie w walce, zajmując pozycję w tylnej straży wojsk przy wycofywaniu się Karola Wielkiego z Hiszpanii. Jego postawa, pełna bohaterskiej odwagi, sprawne poruszanie się na polu walki i zadawanie śmiertelnych, precyzyjnych ciosów wrogowi składają się na obraz postaci niemal mitycznej.
Osobnego omówienia wymagają kwestie moralizatorskie, których w „Pieśni...” nie zabraknie. Wiążą się one przede wszystkim ze zdradziecką postawą Ganelona, który będąc zawziętym w postanowieniu zemsty na Rolandzie, wydaje Saracenom całą tylną straż wojsk frankońskich. Za ten czyn czeka go sąd i okrutna kara. Ponieważ w scenie sądu, gdy wątły Tiery wygrywa z krewnym Ganelona, Pinabelem, wyraźnie widać boską ingerencję, śmierć zdrajcy przez rozszarpanie będzie nie tylko ludzką, ale też boską karą za dokonane przewinienie. Haniebna śmierć Ganelona zostaje skontrastowana z bohaterską śmiercią Rolanda, który odchodzi w towarzystwie aniołów wprost do raju.
Jeszcze jednym ważnym elementem chansons de geste jest osnuwanie fabuły tekstu wokół znanej postaci historycznej. I tej w „Pieśni o Rolandzie” nie zabraknie. Jest nią Karol Wielki, który w średniowiecznym eposie prezentuje się nie tylko jako wrażliwy i jednocześnie roztropny władca, ale też postać wyróżniona przez Boga, którą w codziennych troskach wspiera archanioł Gabriel.
Wszystkie wymienione wyżej cechy chanson de geste, które znajdujemy w „Pieśni o Rolandzie” staną się wyznacznikami całego gatunku, który rozwijał się będzie przez kolejne dwa stulecia od czasu powstania pierwowzoru.
Mój wymarzony dom nie jest duży. To mała chatka która przypomina te jakie znaleźć można w górach. Wykonany jest z drewna a okna ozdobione są okiennicami....
Wystawiony na Salonie Odrzuconych w 1863 roku uprzednio niezaakceptowany przez oficjalny Salon obraz Maneta ukazuje bardzo swobodną obyczajowo scenę. W centrum dzieła widzimy...
Porównanie manifestu napisanego przez Aleksandra Świętochowskiego z wierszem napisanym przez Adama Asnyka pokazuje podejście przedstawicieli dwóch pokoleń do...
Akcja „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza rozpoczyna się w trzynastym roku panowania Władysława Jagiełły (1399) a kończy się chwalebnym zwycięstwem polskich...
Każdy człowiek ma marzenia. Część z nich jest mała – z rozkoszą rozmyślamy o tym że przydałby się nam nowy kapelusz książka lub karnet do kina. Inne są wielkie...
Wiek XIX przyniósł ludzkości niesamowity rozwój cywilizacyjny (w porównaniu z poprzednimi epokami). Ludziom wydawało się że przed nimi już tylko dalszy...
Pozytywiści chcąc poprawić sytuację społeczną i wzmocnić więzi łączące naród stanęli wobec wielu trudności będących dziedzictwem poprzednich epok. Spośród...
Wiek XVIII i oświecenie należały do epok kiedy literatura nabrała szczególnej wagi. Filozofowie i pisarze zaczęli być ważnymi uczestnikami gry politycznej ich słowa...
Stwarzając człowieka Bóg podarował mu wolną wolę i ustanowił go gospodarzem świata. Człowiek dostając tę możliwość został obdarowany nie tylko przywilejami...