Ars bene moriendi, czyli sztuka dobrego umierania, była w średniowiecznej literaturze dość dobrze rozwiniętą formą porady, najczęściej obrazowanej przykładami, w jaki sposób przygotować się do śmierci, by po odejściu z tego świata trafić prosto do raju. Na ten temat powstawały całe traktaty, zdobione ilustracjami, ale elementy ars bene moriendi znaleźć można też w literaturze o zupełnie innym charakterze. W sposób zgodny z regułami sztuki dobrego umierania odchodzi między innymi główny bohater „Pieśni o Rolandzie”.
Zarówno Roland, jak i pozostali rycerze tylnej straży, która rozegra krwawą bitwę z Saracenami, zostają do tej bitwy przygotowani przez arcybiskupa Turpina, który daje im zbiorowe rozgrzeszenie i błogosławieństwo oraz uzasadnia ich walkę z niewiernymi jako służbę Bogu:
„(...) Kajajcie się za grzechy, proście Boga o przebaczenie; ja Was rozgrzeszę, aby ocalić wasze dusze. Jeśli pomrzecie, będą z was święte męczenniki, będziecie mieli miejsca na najwyższym piętrze raju”. Francuzi zsiadają z koni, padają twarzą na ziemię, aż arcybiskup w imię Boga pobłogosławi im. Za pokutę nakazuje im tęgo walić.
W ten sposób przygotowani do boskiej posługi rycerze Karola Wielkiego mężnie walczą i ponoszą śmierć na polu bitwy. Ostatni umiera Roland, który odchodzi na bok, próbuje złamać na kamieniu swój miecz, by nigdy nie trafił w ręce niepowołanej osoby, a gdy to mu się nie udaje, kładzie się pod sosną i wykonuje szereg czynności, które służą przygotowaniu go do godnej rycerza i chrześcijanina śmierci:
Biegnie rycerz pędem pod sosnę, położył się na zielonej murawie, twarzą do ziemi. Pod siebie kładzie swój miecz i róg. Obrócił głowę ku zgrai pogan; tak czyni chcąc, aby Karol powiedział i wszyscy jego ludzie, że umarł jako zwycięzca i jako zacny hrabia. Raz po raz słabnącą ręką uderza się w piersi. Za grzechy swoje wyciąga ku Bogu swoją rękawicę.
Pojednanie z Bogiem tuż przed śmiercią, a także wierna posługa rycerska, szczególnie zaś walka przeciwko niewiernym, sprawiają, że Roland odchodzi wprost do raju w towarzystwie boskich archaniołów:
Ofiarował Bogu swą prawą rękawicę, święty Gabriel wziął ją z jego dłoni. Opuścił głowę na ramię; doszedł, ze złożonymi rękami, swego końca. Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina i świętego Michała Opiekuna; z nimi przyszedł i święty Gabriel. Niosą duszę hrabiego do raju.
Ceremoniał, jakiemu poddał się Roland tuż przed śmiercią, służył przygotowaniu się na przejście pomiędzy światem żywych i światem umarłych. Kluczowym momentem jest rozgrzeszenie przed bitwą oraz końcowe mea culpa wypowiedziane przez Rolanda. Dzięki nim rycerz pojednany z Bogiem mógł wstąpić do raju, który był dla niego nagrodą za wojownicze czyny.
„Prometeusz skowany” to przedstawienie mitologicznej sceny które zostało dokonane przez Rubensa. Opis Obraz przedstawia mężczyznę który przykuty...
Chociaż życie nie szczędzi nam smutnych chwil porażek i rozczarowań to jednak warto skupić się w nim przede wszystkim na tym co warto kochać. Przecież obok wszystkiego...
„Dekameron” Giovanniego Boccaccia uważany jest za jedno z najważniejszych i najbardziej inspirujących dzieł doby renesansu. Wyrafinowana kompozycja bogata i zróżnicowana...
Wasilij Wierieszczagin był wybitnym rosyjskim malarzem reprezentantem naturalizmu w sztukach plastycznych. Kojarzony jest on głównie ze scenami batalistycznymi oraz...
Molier zapewne jeden z najważniejszych komediopisarzy w historii literatury tworzył w okresie uznawanym za czasy baroku. Mimo to rzadko przypisuje się go do owej epoki i można...
Behawioryzm to nurt psychologii popularny w pierwszej połowie XX wieku. Zwolennicy behawioryzmu krytykowali wcześniejszą psychologię i psychoanalizę jako coś nienaukowego....
Rusyfikacja należy do kluczowych tematów powieści Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace”. Dzieło owo wydane po raz pierwszy w 1897 roku oparte jest w dużej...
Romantyzm był epoką literacką która wykształciła specyficzny i bardzo wyrazisty rodzaj bohatera literackiego. W swoich dziełach twórcy tego okresu ukazywali...
Definicja i wyznaczniki Powieść polifoniczna to specyficzny rodzaj powieści której nazwa nawiązuje do samego zjawiska polifonii. W przeciwieństwie do monofonii nie...