Autorstwo i czas powstania
Autorem wiersza „O chlebowym stole” jest Przecław Słota (Złota), szlachcic pochodzący z ziemi łęczyckiej, który w latach 1398-1400 sprawował funkcję burgrabiego oraz podstarościego w Poznaniu. Związany był silnie z dworem Tomka z Węgleszyna. Swoje nazwisko zdradza on w ostatnich wersach utworu:
Też, miły Gospodnie moj,
Słota, grzeszny sługa twoj,
Prosi za to twej miłości,
Udziel nam wszem swej radości. Amen.
Dzięki temu, że udało się zidentyfikować autora utworu, zdecydowanie łatwiej jest określić czas powstania dzieła. Ponieważ Słota zmarł w 1419 roku, wiersz musiał powstać jeszcze przed tą datą, a więc najpewniej w okolicach roku 1400. Rękopis został znaleziony przez Aleksandra Brücknera w 1889/1890 roku, podczas badań nad zbiorami Biblioteki Publicznej w Petersburgu.
Interpretacja i analiza
Wiersz Słoty „O chlebowym stole”, czy też „O zachowaniu się przy stole” wpisuje się w nurt średniowiecznej poezji świeckiej. Tematyką wiersza są zasady prawidłowego zachowania podczas dworskiej uczty. Słota nie tylko podsuwa wskazówki związane z savoir-vivre, ale też nie szczędzi krytyki tym, którzy tym zasadom się sprzeniewierzają. W słowach pełnych ironii gani poeta ludzi, którzy zasiadając do stołu myślą wyłącznie o napełnieniu żołądków strawą, zapominając o etykiecie, szacunku dla kobiet i osób zasłużonych. Bardzo ważnym rytuałem, pomijanym przez licznych ludzi z dworskiego kręgu, było wspólne mycie rąk przed posiłkiem, które służyło nie tylko celom higienicznym, ale stanowiło też, zgodnie z relacją Słoty, rytuał, podczas którego członkowie uczty mogli poznać się nawzajem i ustalić hierarchię przy stole. Przekonując mężczyzn do pełnego czci zachowania względem kobiet, przechodzi autor do pochwały kobiet jako źródła radości i cnoty. Szczególny szacunek dla kobiet wynika wyraźnie z kultu maryjnego:
Ot Matki Boże tę moc mają,
Iż przeciw jim książęta wstają
I wielką jim chwałę dają.
Kto koli czci żeńską twarz,
Matko Boża, ji tym odarz (...).
Widać tu też wpływ średniowiecznej kultury rycerskiej, która cechowała się silnym poszanowaniem dla kobiety będącej wzorem cnót. Literaturoznawczyni, Elwira Buszewicz, dopatruje się w wierszu także inspiracji łacińskim tekstem Frowinusa, „Antigameratus”, który z kolei poświęcony był krytyce obyczajów i stanowił swego rodzaju poradnik stosownego zachowania.
Streszczenie Któregoś dnia pewien uparty koziołek postanowił wybrać się samotnie na spacer na łąkę mimo tego że nadchodziła burza. Mama go ostrzegała ale on...
Streszczenie Podczas narady wilków na której pojawia się Shere Khan grupie oraz tygrysowi ukazuje się Mowgli. Tygrys który poprzedniego dnia zaatakował...
Streszczenie Filistyni i Izraelici szykowali się do wojny. Z obozu filistyńskiego wystąpił wtedy Goliat. Miał hełm z brązu łuskowy pancerz nagolenice z brązu i zakrzywiony...
Streszczenie Głównym bohaterem powieści jest młody dwunastoletni Eskimos żyjący na Grenlandii o imieniu Anaruk. Narrator (a jednocześnie polarnik) zaprzyjaźnił...
„Sto lat samotności” to najgłośniejsze dzieło Gabriela Garcii Marqueza. Opowiada o ponad wieku istnienia pewnej południowoamerykańskiej familii. Założycielami...
Wacław Potocki łączył działalność artystyczną z udaną karierą polityczną. Na niwie państwowej osiągnął m.in. godności sędziego grodzkiego bieckiego oraz podczaszego...
„Dziewczyna” to jeden z najbardziej znanych utworów Bolesława Leśmiana. Nie ma się czemu dziwić bowiem w tym wierszu pochodzącym z tomu „Napój...
Dytyramb to starożytna pieśń pochwalna na cześć Dionizosa – z niej wywodzą się takie gatunki jak tragedia i komedia. „Dytyramb” w podtytule wiersza Juliana...
Streszczenie Akcja „Pinokia” zaczyna się gdy w ręce stolarza Wisienki trafia niezwykłe mówiące drewno. Nie nadaje się ono na zwykłą nogę od stołu...
