Wiara, nadzieja i miłość od wieków zaliczane bywają do najważniejszych cnót ludzkich. Święty Paweł pisał Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy. Do tej koncepcji odwołał się Czesław Miłosz pisząc „Świat. Poema naiwne”, cykl dwudziestu wierszy. Trzy z nich poświęcone są właśnie wymienionym cnotom.
Pamiętać jednak musimy, iż Miłosz pisał swoje wiersze w trakcie trwania II wojny światowej. Wielu uważało wówczas, iż ludzkość pogrążyła się w szaleństwie. „Poema naiwne” były właśnie próbą ocalenia poczucia sensu wśród okrutnej rzezi, jaka rozgrywała się na oczach poety. Nie wystarczyło jednak odwołać się do tradycyjnej interpretacji trzech cnót. Poeta musiał niejako zinterpretować je na nowo, w sposób odpowiadający wymogom epoki. Nie chodziło o zmienienie sensu pojęć, a o wyjaśnienie ich w ten sposób, by przemawiały do człowieka, żyjącego w latach czterdziestych i obserwującego wojnę totalną.
„Miłość” stanowi wezwanie do dostrzeżenia harmonii świata. Ład na ziemi nie jest dany raz na zawsze – ludzie muszą go wypracować. Żeby jednak to osiągnąć, trzeba w pewnym stopniu wyrzec się samego siebie.
Miłość to znaczy popatrzeć na siebie,
Tak jak się patrzy na obce nam rzeczy,
Bo jesteś tylko jedną z rzeczy wielu.
Nie oznacza to, że musimy porzucić nasze marzenia i osobowość. Miłosz nie wzywa nas do całkowitej ascezy. Chodzi po prostu o to, by człowiek nie stawiał samego siebie w centrum świata. Jeśli „cofniemy” się o kilka kroków, dostrzeżemy obok siebie innych ludzi, ich marzenia i ich osobowości. Dopiero wtedy będzie możliwe pokojowe współistnienie z nimi – a zarazem z samym sobą. Egoizm bowiem niszczy człowieka, który jest istotną społeczną. Paradoksalnie, dopiero gdy ograniczamy nieco samych siebie, możemy być sobą w pełni.
Mądrość zawodzi i poeta zdaje sobie z tego sprawę. Jednak miłość to nie wielka konstrukcja filozoficzna, która może okazać się fałszywa. Dobroć dla bliźnich jest czymś, co zawsze okazuje się trafione.
To nic, że czasem nie wie, czemu służyć:
Nie ten najlepiej służy, kto rozumie.
Wiersz Czesława Miłosza stanowił poruszającą próbę odpowiedzi na dylematy lat II wojny światowej. Zachował jednak aktualność również i w naszych czasach, czasach niejednoznaczności intelektualnej i zagubienia moralnego.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów abab
– jedenastozgłoskowiec
„Anioł Pański” Kazimierza Przerwy-Tetmajera to nastrojowy liryk o budowie melicznej. Konstrukcja utworu przypomina pieśń – wskazuje na to powtarzający...
W pierwszym akcie „Skąpca” poznajemy głównym bohaterów i łączące ich relacje. Eliza jest córką Harpagona zaś Walery to jej ukochany. By...
„Kochankowie z ulicy Kamiennej” to wiersz Agnieszki Osieckiej wykonywany jako piosenka przez Sławę Przybylską. To utwór tyleż interesujący i wzruszający...
„Sonet X” Johna Donne’a rozpoczyna się (w tłumaczeniu Stanisława Barańczaka) niezwykle odważnym wręcz wyzywającym zwrotem adresowanym do Śmierci: Śmierci...
„Albatros” Charlesa Baudelaire’a to wiersz autotematyczny w którym twórca wypowiada się na temat istoty poezji i kondycji samego poety. W tekście...
Czas i miejsce akcji Akcja rozgrywanych wydarzeń toczy się w dwóch miejscach. Początkowo miejscem akcji jest nadmorska miejscowość wypoczynkowa Łeba oraz plaża....
Streszczenie W biblijnej „Księdze Rodzaju” znajduje się opis potopu. Spowodowany był on zepsuciem moralnym ludzkości. Bóg niezadowolony był z tego że...
Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Elegia o chłopcu polskim” pochodzi z lutego 1944 roku. Data jest znacząca – autor zaledwie miesiąc wcześniej skończył...
„Krzyczałem w nocy” to wiersz Tadeusza Różewicza z tomu „Poemat otwarty” z 1957 roku. Utwór ten przywołuje wojenne wspomnienia poety....
