Geneza
„Lot nad kukułczym gniazdem” to debiutancka powieść Kena Keseya. Jak się czasem zdarza, debiut okazał się najważniejszym dziełem w dorobku autora. Do popularności tytułu przyczyniła się również niewątpliwie ekranizacja wyreżyserowana przez Milosa Formana, z brawurową rolą Jacka Nicholsona. Powieść ukazała się w 1962 roku, zaś film wszedł na ekrany kin trzynaście lat później.
Czas i miejsce akcji
Miejscem akcji jest szpital psychiatryczny, znajdujący się w Stanach Zjednoczonych. Czas akcji to najprawdopodobniej przełom lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych – świadczą o tym pewne szczegóły, takie jak rozmowy bohaterów o kandydowaniu w wyborach Dwighta Eisenhowera, prezydenta USA w latach 1953-1961.
Bohaterowie, problematyka
Narratorem powieści jest „Wódz” Bromden (nazywany tak z powodu indiańskich korzeni). Wodza uważa się za katatonika, co sprawia, że inni nie wahają się prowadzić przy nim żadnych rozmów – dzięki temu staje się wyjątkowym obserwatorem szpitalnego życia. Pod koniec powieści Bromden przestaje udawać chorego i ucieka ze szpitala.
McMurphy to kluczowa postać książki. Jest on porywczym Irlandczykiem, człowiekiem dowcipnym, wesołym, a zarazem niestroniącym od starć na pieści i alkoholu. Ma też skłonność do przelotnych romansów. McMurphy nie jest właściwie chory, ale trafia do szpitala, ponieważ społeczeństwo nie toleruje jego niestandardowego zachowania.
Bohater szybko wchodzi w konflikt z pielęgniarską, siostrą Ratched. Okazuje się, że to w gruncie rzeczy ona sprawuje władze w szpitalu. Dzieje się tak dzięki jej niezwykłym talentom manipulatorskim – jak nigdy inny potrafi nastawiać przeciw sobie pacjentów i lekarzy. Ratched nie może znieść, że McMurphy narusza jej reguły – w walce przeciw nielubianemu pensjonariuszowi nie waha się sięgnąć po najbardziej podłe chwyty. W gruncie rzeczy to ona doprowadza do samobójstwa Billy’ego (przyjaciela Irlandczyka) i prowokuje McMurphy’ego, żeby ją zaatakował. McMurphy zostaje po tym wszystkim poddany lobotomii, która pozbawia go dotychczasowej osobowości.
„Lot nad kukułczym gniazdem” to opowieść, którą można odczytywać na wielu poziomach. W pewnym sensie to historia o powrocie do zdrowia psychicznego (wątek „Wodza”). Jest to też jednak analiza relacji społeczeństwa z niezwykłą jednostką (McMurphy). Ukazane zostają manipulacje, jakimi posługują się „ludzie porządku” (Ratched), by niszczyć tych, którzy się wybijają.
W komunistycznej Polsce „Lot nad kukułczym gniazdem” był z kolei odczytywany jako opowieść o totalitarnym państwie (szpital psychiatryczny), które pod pozorem dbałości o obywateli (pacjenci), zniewala ich.
Streszczenie Druga część „Dziadów” rozpoczyna się cytatem zaczerpniętym z „Hamleta” Williama Szekspira: Są dziwy w niebie i na ziemi o których...
Makbet jest tytułowym bohaterem tragedii Williama Szekspira. Dzielny tan Glamis i Kawdoru podniósł rękę na karmiącą go królewską dłoń i zamordował Dunkana...
Księga pierwsza – Gospodarstwo „Pan Tadeusz” rozpoczyna się inwokacją do Litwy, w której kraj ten porównany zostaje do zdrowia. Następn
W okresie renesansu niezwykłą popularność zdobyły w Europie dzieła zwierające wskazówki jak prowadzić godne i dobre życie. Autorzy analizowali jaka edukacja jest...
W literaturze XVIII-wiecznej wielką popularność zdobył motyw zakochanych pasterzy (pojawiający się już wcześniej). Życie wiejskie przedstawiano jako arkadyjski ideał...
Geneza „Kwiatki świętego Franciszka” powstały w drugiej połowie XIV wieku. Spisane zostały pierwotnie w języku łacińskim dopiero później przetłumaczono...
Geneza „Wieża” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego po raz pierwszy opublikowana została w lipcu 1958 r. w paryskiej „Kulturze”. Opowiadanie to powstało...
Hymn to uroczysta pieśń która chwali w niniejszym utworze Boga. Charakteryzuje się wzniosłym nastrojem a podmiot liryczny wypowiada się by zaprezentować jakieś...
„Podłogo błogosław” to wiersz Mirona Białoszewskiego pochodzący z 1957 roku. Już tytuł sugeruje że mamy do czynienia z typowym dla poety łączeniem sacrum...