Uczniowie Spartakusa – streszczenie, problematyka

Streszczenie

1. Głównym bohaterem utworu jest trzynastoletni Kalias, który wraz z ojcem i matką Arsinoe wiedli spokojne życie w Atenach. Nie trwało to jednak długo, gdyż któregoś dnia na dom babki Kaliasa napadli piraci pod dowództwem Milona. Kalias i jego matka zostali wzięci do niewoli (ojca nie pojmali ani nie zabili). Choć pochodzili z zamożnej rodziny, nie byli w stanie się uwolnić i zostali sprzedani na targu niewolników. Arsinoe trafiła do rzymskiego bogacza spod Neapola, a Kalias został oddany do vicillusa Kwintusa Waryniusza.

2. Kalias kochał matkę i obiecał, że kiedyś po nią przybędzie. U nowego pana musiał nauczyć się odpowiednio zachowywać, dlatego trafił do tricliniarchy. Tutaj podczas lekcji uczył się jak należy służyć panu i poznawał swoje nowe obowiązki. Wtedy zaprzyjaźnił się też z Efebusem, z kolei niezbyt układały mu się relacje z Delicjuszem.

3. Któregoś dnia Kalias na uczcie miał służyć bratankowi swojego pana – Markowi. Każdy bowiem z zaproszonych gości miał do usługiwania własnego niewolnika. Przez nieuwagę i roztargnienie Kalias niefortunnie wylewa jednak na Marka wino, za co zostaje skazany na karę pasienia świń.

4. Od teraz chłopak musiał zajmować się trzodą. To jednak nie szło mu najlepiej, gdyż świnie zaczęły chorować i zdychać, za co całą winą obarczono właśnie jego. Kalias był bity do momentu, gdy stracił już przytomność. Kiedy ją odzyskał, postanowił uciec, zabierając ze sobą psa Bubo.

5. Droga do Kapui, w którą wyruszył Kalias była bardzo trudna i co gorsza – brakowało mu jedzenia (zdarzało się, że jadł surowe mięso ze zwierzyny, którą upolował Bubo). Na swej drodze spotkał jednak rodzinę wieśniaków, którzy stracili swój dom, ponieważ nie spłacili długu u Waryniusza. Ugościli jednak Kaliasa i zaproponowali mu posiłek. Zapytali go też czy chciałby pójść z nimi szukać schronienia, ale on odparł, że musi jak najszybciej znaleźć matkę. Gdy wyruszał dalej, mała dziewczynka zaczęła płakać za psem, więc Kalias postanowił jej go zostawić. Dalej szedł już sam. Podczas burzy wpadł jednak w przepaść i został ciężko ranny. Odnaleźli go Spartakus i Solion. W ten sposób Kalias trafił do szkoły gladiatorów.

6. Niewolnicy postanawiają zaopiekować się Kaliasem – karmią go i leczą. Oprowadzają go też po szkole i mówią mu, czym się tu zajmują. Kalias nabiera sił i bardzo mu się tu podoba. Od razu zaprzyjaźnia się też z Kastorem i Polluksem. Tak jak i oni chciałby być prawdziwym gladiatorem, ale zdaje sobie sprawę, że to wymaga ogromnej pracy i wysiłku.

7. Zbliżały się święta Ludi Florales, podczas których odbywały się pokazy gladiatorów. Kalias też chciał w nich uczestniczyć. Spartakus zaplanował powstanie i pod jego dowództwem gladiatorzy zbuntowali się i uciekli. Dotarli do wulkanu Wezuwiusza, gdzie postanowili przeczekać i zebrać większą armię, z którą ruszą do ataku. Kastor i Polluks jednak zaginęli. Gladiatorom brakowało wody i armia rzymska rozlokowała się pod Wezuwiuszem, czekając cierpliwie jak powstańcy umrą z pragnienia.

8. Kalias brał udział w wielu akcjach i wykazywał się prawdziwym męstwem, czym przypominał zbuntowanych gladiatorów. Udało mu się m. in. zdobyć dla powstańców wodę i posiłek. W końcu odnaleźli się też Kastor i Polluks. Teraz musiało już dojść do ostatecznego starcia z armią rzymską.

9. Gladiatorzy odnoszą w bitwie zwycięstwo i część żołnierzy rzymskich przechodzi na ich stronę. W gladiatorach coraz silniej odzywa się pragnienie wolności i sprawiedliwości. Pod bacznym okiem dowódcy powstania, Kalias również sprawdza się w walce i w niejednej potyczce. Nadal nie zapomina jednak o matce, którą chce w końcu odnaleźć.

10. W międzyczasie rzymska armia przygotowuje się do starcia z powstańcami. W wielkiej bitwie na czele Rzymian stanął Furius, natomiast po drugiej stronie – gladiatorami dowodził Spartakus. W bitwie zwycięstwo odnosi Spartakus, który wraz z gladiatorami pokonuje Furiusa.

11. Spartakus nie chce jednak zabijać Furiusa. Również i w trakcie kolejnej potyczki gladiatorzy odnoszą zwycięstwo nad armią Cossinusa – ten zostaje ukrzyżowany, a jego żołnierze uciekają.
12. Kalias razem z Kastorem i Polluksem udają się na zwiady do Neapolu. Zostają jednak schwytani przez legionistów, a następnie wzięci do niewoli. Kalias i Polluks zostają uwięzieni w rzymskim obozie (Kastorowi udało się uciec) i są tutaj torturowani.

13. Na szczęście udaje im się uciec. Znów przyłączają się do gladiatorów i biorą udział w kolejnej bitwie, a w trakcie której Kalias rani Marka. Gladiatorzy po raz kolejny triumfują.

14. Tymczasem udaje się również uratować matkę Kaliasa i dziewczynkę Sarę. Gladiatorzy podchodzą pod Rzym, jednak odłącza się od nich Kriksos ze swym oddziałem. Gladiatorzy ruszają pod Alpy i Kalias musi rozstać się z matką i z Sarą. W trakcie bitwy śmierć ponosi Kriksos.

15. Jeden z Rzymian – Krassus wysyła do obozu gladiatorów swego sługę Paralosa ze specjalną misją. Ma on otruć Spartakusa winem, które poda mu Helena. W porę jednak Kalias odkrywa spisek i ostrzega swojego dowódcę.

16. Gladiatorom udaje się podbić Sycylię, gdzie zakładają własne miasto Thurie. Spartakus zdobywa od piratów broń i statki. Kalias, Kastor, Polluks i Solion znów wyruszają na zwiady. Wtedy jednak korsarze występują przeciwko nim i podają im wino usypiające. Na ratunek przychodzą im miejscowi niewolnicy i udaje im się szczęśliwie powrócić do obozu łodzią rybacką.
17. Dochodzi do bitwy morskiej z Rzymianami, podczas której gladiatorom udaje się uwolnić Kastora. Pirat Milon zostaje ukrzyżowany.

18. Jest zima i nastają ciężkie dni dla gladiatorów. Z głodu i wyziębienia ginie wielu powstańców.

19. Teraz ma już dojść do ostatecznego starcia. Kalias postanawia również w nim uczestniczyć i walczyć u boku Spartakusa. Mimo początkowego triumfu, opór gladiatorów zostaje odparty przez Rzymian. Spartakus zamierza się wycofać, jednak podczas odwrotu zostaje trafiony strzałami. Resztkami sił osłania swym ciałem Kaliasa i ratuje go przed śmiercią. Powstanie zostaje zakończone.

20. Kalias powraca do ojczystych Aten. W pamięci zaś gladiatorów na zawsze pozostanie ich odważny i nieustraszony Spartakus.

Problematyka

„Uczniowie Spartakusa” Haliny Rudnickiej to powieść dla młodzieży o powstaniu Spartakusa, który staje na czele niewolników buntujących się i walczących o swą wolność i człowieczeństwo. Powieść dzieje się za czasów Imperium Rzymskiego.

Losy gladiatorów zostają zobrazowane oczami Kaliasa – młodego, wrażliwego chłopca, który już w wieku 13 lat trafił do niewoli, po czym przyłączył się do szkoły Spartakusa i u jego boku brał udział w walkach.

Jednocześnie książka ukazuje nam dzieje niewolnictwa i może okazać się ciekawa dla osób zainteresowanych historią starożytną. W tamtych czasach niewolnikiem pozbawionym praw mógł zostać dosłownie każdy. Bycie niewolnikiem odbierało człowiekowi poczucie wolności – człowiek nie mógł już decydować o sobie, stając się tylko towarem i narzędziem do pracy.

Z takim losem, godzącym w poczucie człowieczeństwa, nie umieli pogodzić się gladiatorzy, którzy pod dowództwem Spartakusa stoczyli batalię z oddziałami armii rzymskiej. Mimo wielu zwycięstw, ostatecznie ponoszą klęskę, a sam Spartakus ginie.

Jednocześnie w utwór wkomponowane zostały losy młodego chłopca Kaliasa, który za swój najważniejszy cel obiera odnalezienie matki i w końcu mu się to udaje (został z nią rozdzielony po napadzie piratów). To właśnie żywa pamięć o niej i nieugaszona tęsknota motywuje go do działania, dodaje mu sił, odwagi i wiary w to, że uda mu się wyzwolić. Dlatego z takim męstwem i odwagą bierze udział w wielu akcjach (wyprawa po wodę, udział w zwiadach, walka przeciw legionistom). Mimo młodego wieku, chłopak wydaje się być dojrzały emocjonalnie, zachowuje się roztropnie, jest sprytny i przebiegły, czym przypomina zbuntowanych gladiatorów. Jednocześnie ma w sobie wiele siły wewnętrznej, która pozwala mu z taką determinacją i samozaparciem doskonalić siebie i brać udział w morderczych ćwiczeniach. Wierzy przy tym, że jego działania mają sens i że dzięki nim odzyska kiedyś utraconą wolność i ponownie spotka się z matką.

W postaci Kaliasa rzuca się w oczy fakt, że chociaż potrafił być twardy, męski, odważny i nieustraszony, zarazem dużo było w nim czułości, wrażliwości i troski o innych. Dzięki temu postać ta staje się nam bliższa i z tym większą siłą do nas przemawia.