Biografia
Dante Alighieri urodził się w maju 1265 roku we Florencji w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej. Niewiele wiadomo na temat poszczególnych członków rodziny poety. Jego ojciec, Alighiero, był z pewnością dwukrotnie żonaty. Pierwsza jego żona była matką Dantego, druga natomiast, Lappa Cialuffi, matką przyrodniego rodzeństwa poety, Francesca i Tany. Ojciec Dantego zmarł w roku 1283.
Dante jeszcze jako dziecko został zaręczony z Gemmą Donati, z którą miał kilkoro dzieci: Jacopo, Pietra i Antonię. Życiową miłością Dantego była jednak inna kobieta, jego sąsiadka, Beatrice, wywodząca się z bardzo bogatej rodziny. Poznał ją gdy oboje mieli dziewięć lat i od tamtej pory stanowiła dla niego wzór kobiety idealnej. Gdy w 1290 roku Beatrice zmarła, Dante przeżył załamanie nerwowe. Trauma sprawiła, że zaczął szukać w swym życiu dość niskich uciech, próbując tym zabić uczucie smutku. Nie przeszkodziło mu to rozwijać zainteresowań literackich i filozoficznych.
W latach 1295-1301 Dante zaczął silnie angażować się w sprawy życia publicznego Florencji. Na skutek politycznych zawirowań w 1302 roku Dante został wygnany z miasta. Rok ten stanowi bardzo ważną cezurę w życiu poety, gdyż będzie się odtąd tułał poza granicami rodzinnego miasta i wciąż podejmował usilne starania, by do niego powrócić. W trakcie swej tułaczki Dante najprawdopodobniej studiował w Bolonii i Paryżu, choć nie są dane pewne. Ostatnie late swojego życia spędził Dante w Rawennie, będąc już wtedy uznanym poetą i szanowanym uczonym. Razem z nim w Rawennie przebywały wówczas jego dzieci, a niewykluczone, że także żona, Gemma. Zmarł 14 września 1321 roku na skutek nieznanej choroby.
Charakterystyka twórczości
Dante Alighieri był autorem wielu wybitnych dzieł, z których za absolutne arcydzieło uznaje się „Boską Komedię”. Dzieło to poprzedziła jednak seria innych znakomitych utworów. „Vita nuova” była pierwszym większych rozmiarów tekstem Dantego, w którym częściowo poezją, częściowo prozą opisuje poeta historię swojej wyidealizowanej miłości do Beatrice.
Równolegle z „Vita nuova” zaczęły powstawać pojedyncze, krótkie utwory poetyckie, które wydane zostały później w zbiorze „Rime”. Ich tematyką jest głownie miłość (w szczególności do Beatrice), ale nie tylko (w zbiorze znaleźć można także szereg tekstów okolicznościowych). „Convivio” jest z kolei erudycyjnym traktatem spisanym po włosku, w którym Dante rozważa ważne kwestie związane z szeroko pojętą humanistyką (kultura, polityka, estetyka etc.). Jest to tekst napisany na długo po śmierci Beatrice, dlatego miłość do niej nie stanowi już najważniejszego tematu dzieła. Inny naukowy traktat Dantego, powstały w podobnym okresie, co „Convivio”, to „De vulgari eloquentia”, poświęcony w całości zagadnieniom języka włoskiego. Politycznym traktatem zredagowanym przez Dantego był tekst „De monarchia”, poruszający bardzo żywe wówczas kwestie wpływu władzy świeckiej oraz władzy kościelnej na funkcjonowanie ówczesnego świata.
Dziełem podsumowującym dokonania literackie Dantego, zarówno jeśli chodzi o tematykę (znów na pierwszy plan wysuwa się miłość do Beatrice, choć nie zabraknie też problematyki politycznej), jak i umiejętności pisarskie oraz erudycję, jest „Boska Komedia”.