Emily Bronte - biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Emily Brontë (właśc. Emily Jane Brontë) – angielska pisarka i poetka, której światową sławę przyniosła powieść „Wichrowe Wzgórza”. Urodziła się 30 lipca 1818 r. w Thornton, West Yorkshire (zmarła 19 grudnia 1848 r. w Haworth).

Pochodziła z katolickiej rodziny. Jej ojciec był pastorem, a ona sama wychowywała się na plebanii w Haworth razem z bratem Patrickiem Branwellem i siostrami: Anne, Charlotte, Marią oraz Elizabeth. Emily miała bardzo dobre stosunki z rodzeństwem. Jej dwie siostry zmarły na gruźlicę – Maria 6 maja 1825 r., Elżbieta 15 czerwca tegoż roku. Również brat Patrick zmarł przedwcześnie. Po śmierci matki Emily (1821 r.) wychowaniem dzieci zajął się ojciec.

Zdolności pisarskie Emily i jej dwie pozostałe siostry zaczęły przejawić dość wcześnie. Przyszła pisarka w młodości dużo czytała – najczęściej wybierała książki z biblioteki ojca. W latach 1824 – 1825 pobierała nauki w szkole w Cowan Bridge. Rodzina Brontë nie była zbytnio zamożna, nie była też usytuowana, toteż Emily nie miała co liczyć na bogatego męża pochodzącego z wyższych sfer. Sama musiała poradzić sobie z problemami finansowymi i zapewnić sobie godną przyszłość.

Wraz z siostrą Charlottą zapisały się więc do szkoły w Roe Head, by tu przygotować się do jedynego dostępnego dla nich zawodu nauczycielki bądź guwernantki. Wyjechały w 1835 r., jednak Emily po kilku miesiącach postanowiła powrócić do domu i kształcić się sama. Jej miejsce w Roe Head zajęła Anne. Samodzielna edukacja przyniosła zamierzone rezultaty, gdyż Emily w 1837 r. zdobyła posadę nauczycielki w szkole w Law Hill. Uczyła tam jednak tylko przez pół roku.

Po powrocie Charlotty z Roe Head, siostry Brontë wpadły na pomysł, że założą na plebanii własną szkołę. Otworzenie własnej pensji wymagało jednak od nich starannego przygotowania. W celu zdobycia odpowiedniej wiedzy na temat zasad prowadzenia takiej szkoły, Emily wraz z Charlottą wyjechały 8 lutego 1842 r. do Brukseli. Wszystkie koszty pokryła ciotka Brenwell (kuzynka matki). Pobyt w Brukseli trwał do 8 listopada 1842 r., a więc zaledwie kilka miesięcy. W tym czasie ciotka zmarła. Siostrom udało się w końcu zdobyć posady nauczycielek – Charlotte uczyła języka angielskiego, a Emily muzyki. Mogły przy tym dalej kontynuować swą naukę. Wróciły do Haworth dopiero na pogrzeb ciotki.

Jedyną powieścią napisaną przez pisarkę były „Wichrowe Wzgórza”, które ukazały się w 1847 r. Powieść wzbudziła liczna kontrowersje, gdyż było to nazbyt nowatorskie dzieło jak na ówczesna czasy.

Emily zawsze była wątłego zdrowia, a wielogodzinna praca pedagoga prowadzona na dodatek w trudnych warunkach sprawiła, że znacznie podupadła na zdrowiu. Ostatecznie zmarła na skutek gruźlicy płuc 19 grudnia 1848 r. na plebanii w Haworth, mając zaledwie 30 lat. Istnieją pogłoski, że przed śmiercią zdążyła napisać jeszcze jedną powieść, ale jej rękopisu nigdy jednak nie znaleziono.

Charakterystyka twórczości

Talent pisarski u Emily i dwóch jej pozostałych sióstr objawił się dość wcześnie. Choć Emily miała liczne obowiązki domowe, w wolnych chwilach uczyła się języka niemieckiego jak również ćwiczyła grę na fortepianie. Już we wczesnych latach pisała wiersze i opowiadania (do dziś zachowały się jednak tylko nieliczne utwory poetyckie). W 1846 r. siostry Brontë postanowiły wydać coś razem i opublikowały swe wiersze w jednym tomie poezji. Został on opatrzony męskimi pseudonimami: Currer, Acton Bell i Ellis Bell (pod ostatni z nich kryła się Emily). Siostry ukryły się pod pseudonimami, gdyż wychodziły z słusznego założenia, że jak na ówczesne czasy publikacja lepiej zostanie przyjęta przez krytykę jako dzieło mężczyzn, a nie kobiet. Choć publikacja nie cieszyła się zbytnią popularnością i rozeszła się w małym nakładzie (ponoć sprzedały się tylko dwa egzemplarze), krytyka dostrzegła walory utworów niejakiego Ellisa Bella – czyli Emily właśnie i to ona zdobyła najwięcej przyjaznych ocen.

Być może te właśnie pochwały stały się nową inspiracją dla Emily i skłoniły ją do ponownego sięgnięcia po pióro. Niespełna rok po opublikowaniu wierszy wyszła bowiem jej jedyna powieść „Wichrowe Wzgórza”. Powieść na stałe weszła do kanonu literatury angielskiej i doczekała się kilku ekranizacji. Nie cieszyła się jednak uznaniem wiktoriańskich krytyków, którzy określali ją jako pozycję nazbyt brutalną i kontrowersyjną.

Przez lata narosło szereg teorii, które podważały autorstwo „Wichrowych Wzgórz”. Badacze sądzili, że „Wichrowe Wzgórza” napisała tylko Charlotte, gdyż Emily i Anne nie miały talentu literackiego. Według tej teorii najstarsza Charlotte chciała zabezpieczyć finansowo młodsze siostry i dlatego to właśnie im przypisała autorstwo powieści. Teoria ta jakkolwiek nigdy nie udowodniona, znajduje niejako potwierdzenie w słowach samej Emily, która w jednej z korespondencji przyznała, że jej zdolność językowe są zbyt ułomne, by wykorzystać je w pisaniu.

Mimo licznych kontrowersji (dzieło okrzyknięto niepokojącym i amoralnym utworem), krytycy potrafili też dostrzec w powieści ogromne walory artystyczne. Świadczy też o nich fakt, że powieść do dziś jest bardzo popularna i znajduje szerokie grono wielbicieli. Przez lata doczekała się tez kilku ekranizacji, stanowiąc jednocześnie inspirację dla innych twórców.

Niestety Emily jako autorce „Wichrowych Wzgórz” nie było dane cieszyć się sławą – kiedy powieść zaczynała budzić w czytelnikach zasłużony zachwyt, jej autorka dawno już nie żyła.