Szymon Szymonowic

Julian Krzyżanowski, wybitny historyk literatury, przyznał Szymonowi Symonowicowi miano najwybitniejszego poety wśród następców Kochanowskiego. Szymonowic urodził się we Lwowie w 1558 roku. Pochodził z rodziny mieszczańskiej, jednak w uznaniu zasług na polu literatury został w 1590 roku uszlachcony przez sejm.

W młodości poeta odebrał wykształcenie na uniwersytecie w Krakowie, podróżował również zagranicę. Został protegowanym możnego magnata i wybitnego polityka Jana Zamojskiego. Zamojski zaangażował go w tworzenie Akademii w Zamościu. Szymonowic wykorzystał okazję i otworzył tam również drukarnię.

Podobnie jak Kochanowski, Szymonowic pisał w dwóch językach. Łacińska twórczość poety cieszyła się uznaniem w Europie Zachodniej. Wymienić tutaj należy choćby oparte na tematyce biblijnej i mitologicznej dramaty („Castus Joseph” i „Pentesilea”). Utwory te podpisywał jako Simon Simonides.

Najważniejsza jednak jest polska część schedy Szymonowica, przede wszystkim wydane w 1614 roku „Sielanki”. Wzorując się na autorach starożytnych, Wergiliuszu i Teokrycie, poeta przedstawia obraz życia na wsi. Tematykę antyczną łączy z rodzimymi obrazami, co daje niejednokrotnie specyficzny efekt – np. słowiańscy chłopi powołują się na greckie bóstwa. Najbardziej cenioną przez specjalistów i czytelników pozostaje sielanka „Żeńcy”, pozbawiona wspomnianych odniesień do kultury greckiej lub rzymskiej. Zamiast tego sielanka ofertuje dość brutalny – można by powiedzieć: mało sielankowy – obraz pracy chłopów na polu. Mimo ciężkiej doli, chłopi nie tracą jednak poczucia humoru, drwiąc z kontrolującego ich nadzorcy. Na uwagę zasługuje również sielanka „Kołacze”, odwołująca się do obrzędów ślubnych polskiej wsi.

Szymon Szymonowic to zapewne jeden z ostatnich poetów polskiego renesansu. Twórczość późniejszych autorów zalicza się już do baroku.