Astrid Lindgren – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Astrid Lindgren (pełne nazwisko: Astrid Anna Emilia Lindgren) – autorka literatury dziecięcej pochodzenia szwedzkiego. Przyszła na świat 14 listopada 1907 r. w Vimmerby, zaś zmarła 28 stycznia 2002 r. w Sztokholmie.

Pochodziła z zamożnej rodziny. Była córką bogatego chłopa Samuela Augusta Ericssona i Hanny z domu Jonsson. Astrid razem z trójką rodzeństwa i rodzicami mieszkała w gospodarstwie Näs w Smalandii.

Do szkoły zaczęła chodzić w wieku 7 lat. W wieku 16 lat ukończyła gimnazjum z celującą oceną ze szwedzkiego. Wiele swoich pomysłów literackich czerpała z zasłyszanych w dzieciństwie legend. Kiedy miała 17 lat rozpoczęła pracę w lokalnej prasie – „Gazecie Vimmerby”. Pracowała w niej jako korektorka; pisała krótkie notki i reportaże. Rok później zaszła w ciążę i została samotną matką, co wtedy było nie lada skandalem, dlatego Astrid wyjechała do Sztokholmu. Tam zapisała się na kursy stenografii, a także maszynopisania przy szkole handlowej Bar – Lock. Kursy te ukończyła wiosną 1927 r.

W tamtym okresie bardzo dużo pomagała jej adwokat Eva Andén, dzięki której Astrid mogła urodzić syna Larsa w Kopenhadze. Andén pomogła też Astrid znaleźć mieszkanie u pewnej rodziny, u której mogła przebywać do rozwiązania i która później stała się rodziną zastępczą dla jej synka (pani Stevens).

Lindgren mieszkała w Sztokholmie przez całe dorosłe życie. Po ukończeniu kursów maszynopisania pracowała na stanowisku prywatnej sekretarki w dziale radiowym Szwedzkiej Centrali Księgarskiej. Później została asystentką redaktora w Królewskim Klubie Automobilowym, gdzie zapoznała swego szefa i przyszłego męża – Sture Lindgrena.

W 1929 r. pani Stevens zachorowała i nie mogła już dłużej opiekować się Larsem. Dlatego Astrid zabrała go do Sztokholmu. W maju zaś 1930 r. oddała go w opiekę swym rodzicom w Näs.

4 kwietnia 1931 r. wyszła za mąż za Sture Lindgrena. Pracę przeniosła wtedy do domu, gdzie nadal redagowała przewodnik dla Królewskiego Klubu Automobilowego. Wiosną 1934 r. urodziła córeczkę Karin. Pod koniec lat 30. pracowała jako stenografistka dla docenta kryminologii – Harry’ ego Södermana. Pod koniec lata 1940 r. pracowała nawet w jednym z oddziałów służby wywiadowczej jako cenzor korespondencji. Wiosną 1944 r. zaczęły powstawać jej pierwsze historie o Pippi Pończoszance, której postać wymyśliła sama Karin.

W latach 1946 – 1970 Astrid zatrudniła się w oficynie Rabén i Sjögrens, która później była wydawcą jej utworów. Pracowała tu (przez 25 lat) jako redaktor książek dla dzieci.

W czerwcu 1952 r. po kilku latach choroby zmarł Sture Lindgren.

Pisarkę uhonorowano wieloma prestiżowymi nagrodami szwedzkimi i zagranicznymi. Na wniosek złożony przez polskie dzieci otrzymała też Order Uśmiechu.

Astrid Lingren zmarła w Sztokholmie 28 stycznia 2002 r. w wieku 94 lat na skutek powikłań infekcji wirusowej. Na jej pogrzebie pojawiła się m. in. rodzina królewska, a nawet sam premier Göran Persson. W kondukcie żałobnym szła mała dziewczynka, prowadzą białego konia, co stanowiło jeden z symboli pogrzebów królewskich. Lindgren pochowano w rodzinnym mieście Vimmerby.

Charakterystyka twórczości

Astrid Lindgren swój literacki talent odkryła już w wieku 13 lat, kiedy jedno z jej wypracowań ukazało się w „Gazecie Vimmerby”. W wieku 17 lat rozpoczęła już stałą współpracę z tą gazetą.

Jej debiutancka książka „Zwierzenia Britt – Marii” ukazała się dość późno – w 1944 r., kiedy pisarka miała już 37 lat. Powieść ta zyskała jednak sławę i otrzymała nagrodę w konkursie na najlepszą powieść dla dziewcząt. Wkrótce powstawały kolejne powieści dla dzieci. Lindgren starała się zastępować moralizatorstwo humorem, a także wnikliwą i baczną obserwacją obyczajowo – psychologiczną. Niejednokrotnie usiłowała też powiązać wykreowane światy ze współczesną rzeczywistością.

W 1945 r. ukazała się „Pippi Langstrump”. Tę dziecięcą postać wymyśliła córeczka Lindgren, Karin, która nudząc się podczas choroby poprosiła mamę o wymyślenie i opowiedzenie historii na temat dziewczynki o takim właśnie imieniu. W sierpniu 1945 r. wydawnictwo Rabén i Sjögrens nagrodziło „Pipii (Fizię) Pończoszankę” I nagrodą w konkursie na książkę dla dzieci w wieku 6 – 10 lat. Rok później, kiedy ukazał się drugi tom poświęcony Pippi, pojawiły się jednak głosy krytyczne. Wśród nich głos szanowanego profesora – Johna Landqvista, który nie przebierając w słowach nazwał Astrid niekulturalnym beztalenciem, a wymyślonej przez nią postaci zarzucił chorą wyobraźnię. „Pippi” stała się też pretekstem do podjęcia dyskusji w prasie nauczycielskiej i codziennej na temat praw dziecka do autonomii i samostanowienia. Dyskusja ta nie wpłynęła jednak znacząco na samą pisarkę i nie wywołała u niej żadnej reakcji.

W 1947 r. Lindgren opublikowała pierwszą książkę z cyklu „Dzieci z Bullerbyn”, opowiadającą o dzieciach z malutkiej, górskiej wioski. Kolejna (1954 r.) była baśniowa powieść „Mio, mój Mio”, która uznanie krytyków zdobyła zwłaszcza olbrzymią siłą psychologiczną zaprezentowanych bohaterów.

W latach 60. zaczęła powstawać seria humorystycznych opowieści o Emilu, a z kolei w 1971 r. ukazała się powieść fantastyczna „Bracia Lwie Serce”, istotna o tyle, że Lindgren złamała w niej ważne dla literatury dziecięcej XX w. tabu śmierci. W „Ronji, córce zbójnika” (1981 r.) zaś pojawiły się akcenty skandynawskich podań.

Dorobek literacki pisarki jest znaczący. Znajduje się w nim ponad 20 powieści i zbiorów opowiadań dla dzieci, a także sztuki teatralne i słuchowiska radiowe. W sumie Astrid Lindgren napisała prawie 100 książek dla dzieci, przetłumaczonych na 76 języków. Wiele z jej książek doczekało się też adaptacji filmowych.

Książki o Pippi stały się największym szwedzkim bestsellerem wszechczasów wśród literatury dziecięcej. Przetłumaczono je na 73 języki. Powieści pisarki w pierwszej kolejności ukazały się w językach nordyckich. Większość przekładów na język angielski dokonała Joan Tate.