Rafał Wojaczek należy do wręcz mitycznych postaci polskiej literatury. Trudno się temu dziwić – awanturnicze życie, problemy psychiczne, samobójcza śmierć w młodym wieku. Wszystko to w zestawieniu z ponurymi, turpistycznymi wierszami pisanymi przezeń sprawiało, że czytelnicy przez długie lata byli zafascynowani jego tragiczną sylwetką. W pewnym sensie legenda Wojaczka wywodzi się z tych samych źródeł, co legendy Jimiego Hendrixa, czy Amy Winehouse.
Przyszły poeta przyszedł na świat w 1945 roku, w śląskim Mikołowie. Początkowo niewiele zapowiadało tragizm jego losów – chłopak wychowywał się w porządnej, stosunkowo zamożnej (jak na ówczesne warunki) rodzinie. W szkole wyróżniał się inteligencją i erudycją – i mimo pewnych konfliktów z dyrekcją, skutkujących koniecznością zmiany liceum, zdał maturę i podjął studia. W latach sześćdziesiątych nie było to wcale takie oczywiste i świadczyło o zdolnościach i determinacji przyszłego studenta.
Problemy Wojaczka zaczęły się na uczelni. Już w trakcie pierwszego roku zrezygnował z polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim i przeniósł się do Wrocławia. Nie kontynuował nauki ani nie pracował, miał więc wiele wolnego czasu – poświęcał go na pisanie i ekscesy alkoholowe.
W połowie lat sześćdziesiątych Wojaczek poślubił pielęgniarkę, poznaną w szpitalu psychiatrycznym. Owocem związku z Hanną była córka Dagmara. Założenie rodziny nie popchnęło poety w kierunku stabilizacji. Trudno jednak go za to krytykować, zważywszy, że jego problemy wynikały najprawdopodobniej ze schizofrenii.
W 1971 Wojaczek podjął kolejną ze swoich wielu prób samobójczych. Tym razem udało mu się dopiąć celu.
Mimo śmierci w wieku 26 lat, Wojaczek pozostawił po sobie znaczącą spuściznę. Za życia publikował w prasie, a także wydał dwa tomy wierszy („Sezon” oraz „Inna bajka”). Kolejne dzieła artysty ukazały się pośmiertnie – była wśród nich między innymi powieść „Sanatorium”.
Twórczość poety ogniskuje się wokół tematów takich, jak śmierć i erotyzm. Wątki owe łączą się nieraz ze sobą, tworząc przerażającą i nierzadko makabryczną mieszankę. Krytycy literaccy podkreślają oryginalny styl Wojaczka i zachęcają, by czytać jego wiersze w bardziej świadomy sposób – odrzucając pokusę pójścia na łatwiznę i odbierania ich głównie w kontekście jego biografii i legendy.
Losy Wojaczka stały się podstawą filmu biograficznego, wyreżyserowanego przez Lecha Majewskiego w 1999 roku.