Bruno Jasieński to postać skomplikowana i kontrowersyjna. Trudno wystawić jednoznaczną opinię o tym futuryście, miłośniku komunizmu, a zarazem jego ofierze. Urodził się w 1901 roku w Klimontowie w mieszanej rodzinie – ojciec był nawróconym na chrześcijaństwo Żydem, matka wywodziła się ze szlachty. Nazywali się Zysman, zaś ich syn otrzymał imię Wiktor – pseudonimu Bruno Jasieński zaczął on używać dopiero w latach dwudziestych.
Jako młody człowiek przyszły poeta był świadkiem I wojny światowej oraz chaosu rosyjskich rewolucji (lutowej i październikowej). W 1918 roku pojawił się w odrodzonej Polsce, gdzie zaczął studiować filozofię. Jednak Jasieński nie wpasował się w środowisko nobliwych profesorów i pilnych studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym okresie zaczęła dawać o sobie znać jego natura skandalisty – organizował przedstawienia teatralne, które dziś nazwalibyśmy alternatywnymi. Przygotował między innymi „Wesele”, powierzając rolę aktorów prawdziwym chłopom i mieszając tekst Wyspiańskiego z „Manifestem komunistycznym”. W trakcie wojny 1920 roku zmobilizowany Jasieński trafił na krótko do więzienia, gdyż w czasie jego występu poetyckiego doszło do obrazy jego przełożonego.
Areszt nie pozbawił Jasieńskiego charakteru – raźno zaangażował się w działalność futurystów. Wraz z Anatolem Sternem wydał „ Nuż w bżuhu. Jednodńuwka futurystuw”, słynny, skandalizujący manifest tego środowiska. Emocje wzbudzało samo odejście od zasad ortografii, nie mówiąc już o tematyce zamieszczonego tam wiersza Jasieńskiego, zachęcającego do pożerania kochanek („Mięso kobiet”).
Po 1923 Jasieński związał się mocno z ruchem komunistycznym – nie jest to zresztą nic niezwykłego, gdyż wielu futurystów angażowało się w radykalne ruchy polityczne (np. włoscy futuryści chętnie działali razem z faszystami). W latach 1925 – 1929 Jasieński mieszkał we Francji. Został jednak wydalony z tego kraju po publikacji skandalizującej (i bestsellerowej) powieści „Palę Paryż”. Owa książka, którą można zaliczyć do science-fiction, przedstawia wizję dżumy, pustoszącej stolicę Francji. Jest ona również pochwałą idei komunistycznej, w której autor widział nadzieje dla współczesnego świata.
Po wyrzuceniu z Francji Jasieński nie wrócił do Polski, tylko udał się do Związku Radzieckiego. Początkowo był tam fetowany jako wielki komunistyczny artysta. Warunki życia w państwie totalitarnym zmusiły go jednak do wyrzeczenia się skandali i pisania według życzeń władz. Jednak nawet stworzenie socrealistycznej epopei „Człowiek zmienia skórę” nie wpłynęło na jego ostateczny los. W czasie Wielkiej Czystki został aresztowany przez NKWD, podobnie jak dziesiątki tysięcy innych, przebywających w Związku Radzieckim Polaków. Uwięziony w 1937 roku, rok później został rozstrzelany.
Jasieński został zrehabilitowany po śmierci Stalina, jednak szczegóły jego aresztowania i śmierci przez następnych kilkadziesiąt lat (aż do lat dziewięćdziesiątych) pozostawały w sferze domysłów. Dzisiaj rzadko sięga się do jego twórczości, chociaż książka „Palę Paryż” została niedawno wznowiona po polsku i po francusku, a mit tragicznej śmierci poety inspiruje kolejnych artystów (np. Macieja Parowskiego, odwołującego się do tego wydzenia w powieści „Burza”).
Biografia Barbara Kosmowska – polska pisarka i poetka. Urodziła się 24 stycznia 1958 r. w Bytowie. Mimo młodego wieku szybko zaskarbiła sobie sympatię odbiorców...
Jan Potocki należy do najciekawszych a zarazem najbardziej znanych w świecie twórców epoki Oświecenia pochodzących z Polski. Istnieją zarazem wątpliwości...
Stanisław Barańczak należał do najbardziej wszechstronnych ludzi kultury w XX-wiecznej Polsce. Trudno wskazać która dziedzina jego aktywności przyniosła mu większą...
Biografia John Donne przyszedł na świat między 24 stycznia a 19 czerwca 1572 r. w Londynie. Jego ojciec – także John – miał walijskie korzenie a w stolicy pełnił...
Biografia Ursula Kroeber Le Guin przyszła na świat 21 października 1929 r. w Berkeley w Kalifornii. Córka znanego profesora antropologii (Alfreda Louisa Kroebera) i...
Twórczość księdza Jana Twardowskiego jest czymś wyjątkowym w polskiej kulturze. To zapewne jedyny współczesny poeta z którego twórczością...
Biografia Stanisław Przybyszewski urodził się w 1868 roku w Łojewie pod Inowrocławiem. Był synem wiejskiego nauczyciela Józefa Przybyszewskiego i Doroty z Grąbczewskich....
Vladimir Nabokov to jeden z największych oryginałów i skandalistów literackich XX wieku. Trudno usytuować go wśród innych pisarzy trudno nawet osadzić...
Mark Twain uznawany jest powszechnie za jednego z ojców literatury amerykańskiej. Pamiętać należy że Stany Zjednoczone Ameryki powstały dopiero w XVIII wieku i musiało...