Czesław Janczarski – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Czesław Janczarski (pseudonim Jan Antkiewicz) – polski poeta, twórca literatury dziecięcej oraz tłumacz z języka rosyjskiego. Urodził się na Wołyniu 2 września 1911 r. (zmarł 19 maja 1971 r. w Warszawie). Prywatnie ojciec Jacka Janczarskiego.

Początkowo studiował na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Dwa lata później (1934 r.) rozpoczął studia filologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie nawiązał kontakt z Józefem Czechowiczem, a także z członkami grupy „Okolice Poetów”.

Zaraz po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa. Pięć lat później przeniósł się do Kurowa, gdzie urodził się jego syn Jacek. Mieszkał tu dwa lata – w 1946 r. znów się przeniósł – tym razem do Warszawy.

Czesław Janczarski był nie tylko autorem książek dla dzieci, ale też poetą i redaktorem. Założył grupę poetycką „Wołyń”. Pracował w wydawnictwie „Czytelnik”, a także jako członek zespołów redakcyjnych „Iskierek”, a potem „Świerszczyka”. W latach 1955 – 1957 współpracował też z Polskim Radiem (redakcja poezji).

Przez lata uchodził za „Misiotwórcę” i to nie tylko z powodu stworzonego przez siebie Uszatka, ale również dlatego, że przez lata (1957 – 1971) redagował „Misia”, czyli stworzoną przez siebie i cieszącą się niezwykłą poczytnością gazetkę dla dzieci. Jednocześnie nie zakończył współpracy z innymi tytułami, nadal publikując swe wiersze w „Świerszczyku” i „Płomyczku”.

Janczarski był nietuzinkową postacią. Wyróżniał się wytworną elegancją, a przy tym posiadał niezwykłe poczucie humoru. To w dużej mierze dzięki niemu redakcja „Misia” przez lata była zdecydowanie najweselszym miejscem w wydawnictwie „Nasza Księgarnia”. „Miś” przyciągał też wielu wybitnych twórców literatury dziecięcej i młodzieżowej, którzy od publikacji tekstów w tym dwutygodniku rozpoczynali swe późniejsze kariery pisarskie.

Stworzonej przez Janczarskiego postaci Misia Uszatka plastyczny kształt nadał Zbigniew Rychlicki („miś z klapniętym uszkiem”). Pisarz uczynił Misia Uszatka bohaterem kilku swoich książek, a także przeszło stu telewizyjnych dobranocek zrealizowanych z Mieczysławem Czechowiczem jako narratorem.

Za swoją wybitną twórczość otrzymał w 1957 r. Złoty Krzyż Zasługi, rok później - Nagrodę Miasta Stołecznego Warszawy, a w 1960 r. - nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Największą nagrodą była dla niego jednak dziecięca radość, jaką sprawiał najmłodszym postacią Misia z klapniętym uszkiem lub zagiętym różkiem.

Czesław Janczarski przeżył 60 lat. Zmarł na skutek ataku serca, którego doznał podczas spotkania autorskiego z młodzieżą w szkole podstawowej w Siedlcach.

Charakterystyka twórczości

Czesław Janczarski debiutował w 1933 r. zbiorkiem liryków „Akwarelą”. Jako poeta dla dzieci pierwsze swoje utwory zamieszczał w czasopiśmie „Słonko”, którego redaktorem była Janina Porazińska. W ten sposób oba nurty jego twórczości rozwijały się jednocześnie, choć to twórczość dla dzieci zdominowała jego dorobek (pisarz jest autorem około 75 książek dla dzieci i młodzieży, a także licznych wierszy publikowanych w „Świerszczyku”, „Płomyczku” i „Misiu”).

Jeśli chodzi zaś o twórczość dla dorosłych, wydał 7 zbiorków poetyckich.

W przeważającej części książki dla dzieci poruszają problematykę dotyczącą codziennego życia i spraw, a także problemów z jakimi zmaga się przeciętne dziecko w domu czy przedszkolu.

Czesław Janczarski znany jest jednak w Polsce przede wszystkim jako sławny Misiotwórca. Powodem dla którego otrzymał to miano było wykreowanie przez niego postaci Misia Uszatka. Łódzka wytwórnia Se – ma – for wykorzystała tę postać do zrealizowania wieczorynki opowiadającej o przygodach Uszatka. Miś zrobił furorę nie tylko nad Wisłą, ale zdobył też rozgłos i uznanie w Japonii. W Łodzi przy Piotrkowskiej stoi jego pomnik.

Twórczość – wybrane dzieła:

1950 – „Jak Wojtek został strażakiem”
1952 – „Przedszkole na Kole”
1957 – „Świerszczykowe nutki”
1958 – „Kto w lesie mieszka”
1958 – „Gdzie mieszka bajeczka”
Seria o Misiu Uszatku: Przygody i wędrówki Misia Uszatka (1960), Nowi przyjaciele Misia Uszatka (1963), Gromadka Misia Uszatka (1964), Bajki Misia Uszatka (1967), Zaczarowane kółko Misia Uszatka (1970).
1963 – „Tygrys o złotym sercu”
2010 – „Posłuchajcie bajeczki”.