Biografia
Tadeusz Boy-Żeleński urodził się w 1874 roku w Warszawie, w rodzinie o korzeniach szlacheckich. Jego ojciec, Władysław Żeleński, był kompozytorem. W 1892 roku Boy-Żeleński rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie studenckim wykazywał jednak duże skłonności do hazardu i wysokoprocentowych trunków. Z powodu długów był zmuszony skorzystać ze stypendium wojskowego, za które musiał następnie odbyć służbę wojskową w armii austro-węgierskiej.
Po ukończeniu studiów dzięki protekcji dawnego wykładowcy Żeleński otrzymał pracę w Szpitalu Świętego Ludwika w Krakowie. Jednocześnie związał się z krakowską bohemą artystyczną skupioną wokół Stanisława Przybyszewskiego i jego żony Dagny. Bywał zatem w słynnych krakowskich kawiarniach „U Turlińskiego” czy w „Jamie Michalika”.
W 1904 roku Boy-Żeleński ożenił się z Zofią Pareńską, a z tego małżeństwa na świat przyszedł syn Stanisław Żeleński. Podczas stypendium naukowego w Paryżu Boy-Żeleński zainteresował się literaturą francuską. Po powrocie do kraju był zaś jednym z twórców kabaretu Zielony Balonik.
Podczas I wojny światowej twórca otrzymał przydział do służby lekarza kolejowego w wojsku austriackim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Boy-Żeleński ostatecznie zakończył karierę medyczną i został recenzentem teatralnym w krakowskim „Czasie”. Na początku lat 20. przeniósł się do Warszawy i został kierownikiem literackim Teatru Polskiego. Wybrano go również na członka Polskiej Akademii Literatury. Związał się wówczas z Ireną Krzywicką, z którą prowadził wspólnie prywatną klinikę.
Od początku II wojny światowej Żeleński mieszkał we Lwowie, gdzie na Uniwersytecie Lwowskim kierował katedrą historii literatury francuskiej, a także z inicjatywy władz sowieckich angażował się w działalność propagandową. W lipcu 1941 roku został aresztowany przez wkraczających do Lwowa Niemców i rozstrzelany wraz z grupą polskich profesorów.
Charakterystyka twórczości
Tadeusz Boy-Żeleński był przede wszystkim tłumaczem literatury francuskiej i jej wybitnym znawcą. To jemu zawdzięczamy przekłady Moliera, Balzaca, Stendhala czy Prousta. Ponadto zajmował się działalnością krytycznoliteracką, eseistyczną i publicystyczną. Znamy go również jako poetę-satyryka, Żeleński pisywał bowiem sonety, jednak najbardziej znanym z jego dzieł są „Słówka”.
Można je traktować jako rodzaj kroniki z życia Krakowa początku XX wieku. Jednocześnie jest to satyryczny portret miasta, jego mieszkańców, a przede wszystkim jego artystów. Są również „Słówka” swoistą rozprawą z młodopolską manierą językową. Ważne miejsce zajmuje tu erotyka i walka ze stereotypem cnotliwej kobiety. Boy-Żeleński jawi się nie tylko jako pamflecista, ale posiada również skłonność do celnych aforyzmów („W tym największy jest ambaras, żeby dwoje chciało naraz”).
Spod pióra Boya-Żeleńskiego wyszły świetne, rewizjonistyczne teksty na temat polskich pisarzy: Stanisława Przybyszewskiego (np. „Blaski i cienie”, „Kłamstwo Przybyszewskiego”), biografie Adama Mickiewicza (np. „Brązownicy”) i Aleksandra Fredry („Obrachunki fredrowskie”).
Biografia Joanna Chmielewska (właśc. nazwisko Irena Kuhn) – polska pisarka autorka powieści sensacyjnych kryminalnych i obyczajowych znana również z twórczości...
Biografia Urodził się w Warszawie 28 lipca 1812 roku. Dorastał pod opieką babki oraz prababki w Romanowie. Jego ojciec był chorążym. Zdobywał wykształcenie w różnych...
Paweł Huelle to już pisarz niemal klasyczny. Jego twórczość stanowi ważny punkt w pejzażu kulturowym Polski po 1980 roku. A może nawet w całym okresie powojennym?...
Nazywany jednym z wieszczy narodowych Adam Mickiewicz na świat przyszedł w roku 1798. Dzieciństwo spędził w Nowogródku gdzie uczęszczał do szkoły dominikańskiej....
Biografia J. D. Salinger – amerykański pisarz. Urodził się 1 stycznia 1919 r. na Manhattanie w Nowym Yorku jako drugie dziecko Sola Salingera (polskiego Żyda) i Marie...
Biografia John Boyne – irlandzki powieściopisarz. Urodził się w Dublinie 30 kwietnia 1971 r. Ponieważ od najmłodszych lat interesował się literaturą postanowił...
Biografia Anna Onimichowska to polska poetka i dramatopisarka autorka wierszy i książek dla dzieci i młodzieży. Urodziła się 28 stycznia 1952 r. w Warszawie. Jest młodszą...
Biografia Henrik Ibsen urodził się w 1828 roku w Skien w Norwegii. Pochodził z rodziny kupieckiej. Jeszcze przed osiągnięciem pełnoletniości pisarz musiał podjąć pracę...
Łukasz Górnicki urodził się w 1527 roku w Oświęcimiu. Pochodził z rodziny mieszczańskiej a jego wuj Stanisław Gąsiorek był dyrygentem kapeli królewskiej...
