Joanna Chmielewska – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Joanna Chmielewska (właśc. nazwisko Irena Kuhn) – polska pisarka, autorka powieści sensacyjnych, kryminalnych i obyczajowych, znana również z twórczości dla dzieci i młodzieży. Urodziła się 2 kwietnia 1932 r. w Warszawie, tutaj też zmarła 7 października 2013 r. Była córką Jana Beckera i Janiny Konopackiej.

Początkowo uczyła się w szkole powszechnej, po czym została oddana do internatu u Sióstr Zmartwychwstanek na warszawskim Żoliborzu. W międzyczasie wyprowadziła się z rodzicami do Bytomia, ale niebawem powróciła do rodzinnego Grójca.

Joanna Chmielewska posiadała wszechstronny umysł i liczne zainteresowania. Pasjonowała ją literatura, natomiast rodzice pragnęli, by jako kierunek studiów obrała medycynę. Ona zaś ostatecznie uparła się, by studiować architekturę na Politechnice Warszawskiej. Ukończyła ją w 1954 r., po czym rozpoczęła pracę jako architekt m.in. w Biurze Projektów Energetycznych, przy budowie warszawskiego Domu Chłopa, Biurze Projektów Stolica. Wiedzę i doświadczenie jakie wówczas zdobyła uczyniła podstawą problematyki swych późniejszych utworów.

W czasach szkoły średniej poznała swą życiową miłość i przyszłego męża – Stanisława, któremu w 1951 r. urodziła syna. Studia rozpoczęła już jako mężatka. Miała dwóch synów: Jerzego (ur. 1951) i Stanisława Roberta (ur. 1956).

Od 1970 r. zajęła się już wyłącznie pisarstwem. Wiele utworów Chmielewskiej doczekało się filmowej adaptacji i to nie tylko w Polsce, ale również w Rosji, gdzie autorka do dziś uchodzi za najpoczytniejszą pisarkę zagraniczną (łączny nakład jej powieści w Rosji wynosi 8 mln egzemplarzy). Jej bogaty dorobek literacki tłumaczono łącznie 107 razy na co najmniej 8 obcych języków.

Prywatnie Chmielewska była duszą towarzystwa; wolny czas najchętniej spędzała na wyścigach i podróżach (choć z zasady nie latała samolotami). Przez całe życie dbała o linię, co opisała m. in. w "Książce poniekąd kucharskiej". Media wciąż nie dawały jej spokoju, ale ona nie miała z tym problemu i chętnie udzielała wywiadów.

Za swoją twórczość została nagrodzona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2006 r. otrzymała Nagrodę Wielkiego Kalibru za twórczość kryminalną.

Pisarka zmarła 7 października 2013 r. w Warszawie. Pochowano ją na cmentarzu na Powązkach.

Charakterystyka twórczości

Joanna Chmielewska jako prozaik zadebiutowała w 1964 r. powieścią „Klin” (wcześniej jej artykuły pojawiały się na łamach czasopisma „Kultura i Życie” oraz „Kultura i Sztuka”). Jednak prawdziwym przełomem w jej twórczości był utwór „Lesio” opublikowany w 1973 r. Czytelnicy dostrzegli w nim pierwszy literacki obraz PRL – owskiego życia biurowego.

Później przyszła pora na kolejne powieści m.in.: "Studnie przodków", "Upiorny legat", "Romans wszechczasów".

To co wyróżnia powieści Chmielewskiej to dobrze zobrazowana i umiejętnie poprowadzona intryga kryminalna. Staje się ona jednak najczęściej tylko pretekstem do ukazania specyficznego poczucia humoru samej autorki. Czytając jej książki od razu zauważymy humorystyczną, pełną neologizmów stylistykę. Sama pisarka mówiła często o swych utworach jako o sensacjach humorystycznych. Humorystyczność ta nie tylko dotyczyła warstwy językowej, lecz znamionowała cały utwór i wpływała na jego odbiór.

Narratorką swych powieści Chmielewska często czyniła bohaterkę o imieniu Joanna – panią architekt i pisarkę, czyli swoje wyraźne alter – ego. Tematy czerpała wprost z życia, stąd w jej powieściach znalazło się też miejsce dla przyjaciół, mężczyzn, z którymi była związana, czy kolegów z pracy. Po prostu opisywała wszystko to co ją samą frapowało lub przyciągało jej uwagę.

Ważnym jej utworem było siedem tomów swojej „Autobiografii”, w której opisała swe pierwsze, młodzieńcze miłości, a także koleje swego małżeństwa zakończonego rozwodem.

Łącznie spod jej piór wyszło niemal 60 książek. Sama autorka spośród swoich powieści najbardziej lubiła "Wszystko czerwone" i "Skarby". Niektóre z jej językowych neologizmów przeszły do języka potocznego jak np. wyrażenie "pędzić kurcgalopkiem".

Chmielewska pisała też książki dla dzieci i młodzieży. Wśród nich najbardziej znane to m. in.: "Zwyczajne życie", "Większy kawałek świata", "Wielkie zasługi" czy "Nawiedzony dom". Najnowsze powieści autorki to: "Porwanie" (2009), "Byczki w pomidorach" (2010), "Gwałt" (2011), "Krwawa zemsta" (2012) i "Zbrodnia w efekcie" (2013). 4 października 2013 r. ukazała się książka "Życie (nie) całkiem spokojne”, będąca skróconą wersją siedmiotomowej biografii autorki, która ukazywała się w latach 1994 – 2008.

Książki Joanny Chmielewskiej do dziś cieszą się dużą poczytnością i wiele z nich od razu po wydaniu trafiało na szczyty polskich (i nie tylko) list bestsellerów.