Biografia
Tadeusz Różewicz urodził się w 1921 roku w Radomsku. Jego ojciec, Władysław Różewicz, był urzędnikiem sądowym. Poeta ukończył Gimnazjum im. Feliksa Fabiańskiego w Radomsku. Starszy brat autora „Kartoteki”, Janusz, był poetą. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Tadeusz Różewicz starał się o przyjęcie do Liceum Leśnego w Żyrowicach i do Szkoły Marynarki Handlowej w Gdyni. W 1939 roku podjął pracę jako goniec i magazynier, a następnie jako urzędnik magistrancki w kwaterunku. W 1942 roku, idąc w ślady brata, został członkiem AK, dostał pseudonim „Satyr”. W 1943 roku przystąpił do leśnej partyzantki. Jednocześnie zajmował się twórczością poetycką i dziennikarstwem konspiracyjnym.
W 1944 roku poeta boleśnie przeżył śmierć brata, który został rozstrzelany przez hitlerowców w sierpniu 1944 roku. Po wojnie Różewicz ujawnił swoją działalność w AK, a w 1948 roku dostał Medal Wojska Polskiego. Pisarz początkowo mieszkał w Częstochowie, potem zaś w Krakowie, gdzie studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współtworzył również środowisko Neoawangardy Krakowskiej.
W 1950 roku wyjechał na rok do Budapesztu. Po powrocie do Polski zamieszkał w Gliwicach. Ożenił się z Wisławą Kozłowską, z którą następnie miał dwóch synów. Różewicz nie był przychylnie nastawiony do ustroju komunistycznego, jednak w 1964 roku podpisał protest pisarzy przeciwko Listowi 34, w którym intelektualiści domagali się złagodzenia cenzury. W 1968 roku poeta przeniósł się do Wrocławia. Tam też zmarł w 2014 roku. Został pochowany w kościele ewangelickim Naszego Zbawiciela w Karpaczu.
Charakterystyka twórczości
Tadeusz Różewicz to jeden z najwybitniejszych poetów współczesnych. Należał do pokolenia Kolumbów. Choć pierwsze próby literackie autora „Kartoteki” powstawały jeszcze przed wojną, ostateczny charakter jego twórczości ukształtowało bolesne doświadczenie wojenne. Jego młodzieńcze wiersze z okresu okupacji zostały zgromadzone w tomie „Echa leśne”.
Można jednak powiedzieć, że właściwym debiutem pisarza był zbiór „Niepokój” z 1947 roku. Różewicz otworzył nim nowy rozdział w dziejach polskiej poezji. Objawił się jako kontynuator tradycji awangardy, zwolennik wiersza wolnego, bezrymowego, który oddaje złożoność ludzkiego doświadczenia. Wiersz „Ocalony” stał się wyrazem przeżyć pokolenia porażonego wojną, bezsilnego w obliczu kataklizmu wszystkich humanistycznych wartości.
Wojna, a przede wszystkim temat holocaustu stanowią naczelną oś całej twórczości Różewicza, pojawiają się one zarówno w „Czerwonej rękawiczce” z 1948 roku, jak i w „Nożyku profesora” z roku 2001. Doświadczenie wojenne stało się również podstawą do napisania dramatów takich, jak „Kartoteka” i „Do piachu”. Inny wielki temat Różewicza to metafizyczna pustka i kryzys duchowy, który poeta wyraził w słynnym wierszu „Bez” z tomu „Płaskorzeźba”.
Pisarz poruszał również często problem kryzysu kultury europejskiej i wszechobecności pop kultury, jak np. w dramacie „Stara kobieta wysiaduje”. Inne znane utwory dramatyczne Różewicza to „Na czworakach” i skandalizujące „Białe małżeństwo”. Wśród opowiadań do najwybitniejszych należą „Śmierć w starych dekoracjach” (1970).