„Prawa i obowiązki” to wiersz Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Nic w płaszczu Prospera” (1963). Pod względem formalnym utwór jest ekfrazą, a więc artystycznym nawiązaniem do obrazu Pietera Bruegela „Upadek Ikara”. Poeta dokonuje reinterpretacji mitu o Ikarze oraz samego dzieła sztuki.
Podmiotem lirycznym jest obserwator sztuki i jednocześnie artysta, który opowiada o swoich emocjach związanych z kontemplowaniem obrazu oraz o tym, w jaki sposób zmieniały się one na przestrzeni czasu. W wierszu mamy do czynienia z wyrazistym przeciwstawieniem określeń czasowych: „dawniej” i „teraz”. Wyznaczają one zasadniczą zmianę, jaka dokonała się w postawie podmiotu. Niegdyś był on bowiem moralistą, który uważał, że ma prawo pouczać uwiecznione na obrazie postaci: oracza i pastucha tak bardzo zajętych pracą, że nie dostrzegli tragedii Ikara. Osoby te pełnią funkcję swoistych typów ludzkich postaw: praktycznego podejścia do życia, ale też egoizmu.
Obecnie podmiot nie jest już jednak skory do udzielania pouczeń. Uważa bowiem, że w upadku Ikara nie ma nic szczególnego, a oracz i pastuch powinni się zajmować swoimi sprawami. Nikt nie może bowiem zmienić przeznaczenia.
Różewicz dostrzega zatem wyraźną różnicę pomiędzy moralnością człowieka należącego do poprzedniej epoki a kondycją duchową współczesności. Kiedyś rozkład wartości był jasny i oczywisty. Co więcej, sztuka, której metonimią jest obraz Bruegela, zawsze uwrażliwiała odbiorcę na cudze cierpienie, stała po stronie romantycznych buntowników, a poeta był moralnym autorytetem.
Tytuł wiersza „Prawa i obowiązki” można zatem interpretować jako odniesienie do zadań współczesnego artysty. Okazuje się, że nie przysługuje mu już rola przewodnika, może on jedynie opisywać istniejący porządek świata.
„Prawa i obowiązki” to wiersz Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Nic w płaszczu Prospera” (1963). Pod względem formalnym utwór jest...
Wiersz Konstantego Ildefons Gałczyńskiego zaliczany bywa do najpiękniejszych i najpopularniejszych utworów miłosnych w dziejach polskiej poezji. Jak sam tytuł sugeruje...
Geneza „Chłopcy z Placu Broni” to powieść która była publikowana na łamach gazety „Tanulok Lapja”. Jej pojawienie się było wynikiem prośby...
Poeta żali się że ubrania należące ongiś do Urszulki ciągle przypominają mu o śmierci dziecka - żałosne ubiory … Żalu mi przydajecie”. Przypomina przedmiotom...
„Portret kobiecy” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym autorka jak sam tytuł wskazuje podejmuje próbę stworzenia wizerunku kobiety. Szybko jednak...
„Pierwszy krok w chmurach” to opowiadanie Marka Hłaski. Jego akcja rozgrywa się leniwego sobotniego popołudnia. Trzech znajomych mężczyzn (Gienek Heniek i Maliszewski)...
Geneza „Lolita” to bodaj najsłynniejsza powieść Vladimira Nabokova. Geneza utworu do dzisiaj jest dyskutowana przez badaczy twórczości pisarza. Wielu z...
„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...