„Ocalony” to jeden z najbardziej znanych wierszy Tadeusza Różewicza. Utwór pochodzi z tomu „Niepokój” (1947), pierwszego powojennego zbioru poety. Sam tytuł wiersza stanowi polemiczne nawiązanie do książki poetyckiej Czesława Miłosza – „Ocalenie”. Różewicz, podobnie jak Miłosz, podejmuje tematykę wojenną, jednak interesuje go nie tyle śmierć i zniszczenie, ile duchowa kondycja człowieka, który ocalał.
„Ocalony” to wiersz numeryczny, bezrymowy. Charakteryzuje go niezwykle oszczędna metaforyka i prosty, niemal protokolarny ton. O przynależności tekstu do poezji świadczy przede wszystkim uporządkowanie rytmiczne, a także paralelizm. Wiersz posiada budowę klamrową i pod względem konstrukcji stanowi wyraźne nawiązanie do tradycji awangardy.
Podmiotem lirycznym tekstu jest człowiek, który ocalał z wojennej katastrofy. Doświadczenie to określa całą jego tożsamość. Mówi on bowiem:
Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź
Ocalenie ma tu jednak jedynie wymiar biologiczny. W pamięci i świadomości podmiotu pozostały bowiem tragiczne wojenne obrazy. Bohater liryczny był świadkiem okropnych wydarzeń, zobaczył masową śmierć i nie potrafi w niej dostrzec żadnego sensu. Ofiary, według podmiotu, zostały zrównane ze zwierzętami, a ich unicestwienia nie sposób wytłumaczyć w kategoriach duchowych:
widziałem:
furgony porąbanych ludzi
którzy nie zostaną zbawieni.
Ocalony został porażony piętnem wojny. W tekście pełni on funkcję reprezentanta całego pokolenia i jego kondycji duchowej. Generację tę charakteryzuje wewnętrzna pustka. Doświadczenie wojny zatarło bowiem granicę pomiędzy przeciwstawnymi pojęciami. Różewicz wymienia obok siebie, np. „miłość i nienawiść”, „prawdę i kłamstwo”, „cnotę i występek”. O równorzędności owych wartości świadczy znamienne połączenie ich spójnikiem „i”.
Pod koniec wiersza pojawia się dramatyczne wyznanie podmiotu. Mówi on, iż „szuka nauczyciela i mistrza”, który „oddzieli światło od ciemności”. Wojna wytrąciła zatem świat z jego naturalnego porządku, niejako cofnęła go do otchłani chaosu. Dlatego ludzie muszą na nowo zbudować swoją rzeczywistość i przywrócić sens dawnym pojęciom.
Geneza czas akcji „Noce i dnie” to z pewnością największy sukces artystyczny polskiej pisarki Marii Dąbrowskiej. Julian Przyboś deklarował wręcz: Kiedy chcę...
Streszczenie Osoby: AA XX Akcja utworu rozgrywa się w brudnym pomieszczeniu którego ściany „przyozdobione” są zaciekami. Z sufitu zwisa goła żarówka....
Psalm 23 znajduje się w biblijnej „Księdze psalmów” i nosi tytuł: „Bóg pasterzem i gospodarzem”. Tytuł utworu wskazuje na jego symboliczne...
Streszczenie Epizod o Kainie i Ablu dotyczył czasów nieco późniejszych niż grzech pierworodny Adama i Ewy ale funkcjonuje jako jego efekt. Kain był starszym...
Geneza Powieść „Anna Karenina” Lwa Tołstoja powstawała w latach 1873 – 1877. Pisarz mieszkał wówczas w Jasnej Polanie i wiódł szczęśliwe...
Adresatem satyry Ignacego Krasickiego „Do króla” jest Stanisław August Poniatowski. Możemy to poznać nie tylko po tym że to on rządził Polską w czasach...
Geneza czas i miejsce akcji Akcja utworu dzieje się w miejscowości która nie została w żaden sposób nazwana. Czytelnik ma okazję dowiedzieć się że mieści...
Streszczenie Pippi przenosi się do Willi Śmiesznotki Na skraju pewnego miasteczka znajdował się stary zapuszczony ogród. W ogrodzie tym stał sobie stary dom. W domu...
„Poemat dla dorosłych” Adama Ważyka jest utworem istotnym w dziejach Polski – zapewne bardziej w naszej historii politycznej niż kulturalnej. W Związku...
