„Ocalony” to jeden z najbardziej znanych wierszy Tadeusza Różewicza. Utwór pochodzi z tomu „Niepokój” (1947), pierwszego powojennego zbioru poety. Sam tytuł wiersza stanowi polemiczne nawiązanie do książki poetyckiej Czesława Miłosza – „Ocalenie”. Różewicz, podobnie jak Miłosz, podejmuje tematykę wojenną, jednak interesuje go nie tyle śmierć i zniszczenie, ile duchowa kondycja człowieka, który ocalał.
„Ocalony” to wiersz numeryczny, bezrymowy. Charakteryzuje go niezwykle oszczędna metaforyka i prosty, niemal protokolarny ton. O przynależności tekstu do poezji świadczy przede wszystkim uporządkowanie rytmiczne, a także paralelizm. Wiersz posiada budowę klamrową i pod względem konstrukcji stanowi wyraźne nawiązanie do tradycji awangardy.
Podmiotem lirycznym tekstu jest człowiek, który ocalał z wojennej katastrofy. Doświadczenie to określa całą jego tożsamość. Mówi on bowiem:
Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź
Ocalenie ma tu jednak jedynie wymiar biologiczny. W pamięci i świadomości podmiotu pozostały bowiem tragiczne wojenne obrazy. Bohater liryczny był świadkiem okropnych wydarzeń, zobaczył masową śmierć i nie potrafi w niej dostrzec żadnego sensu. Ofiary, według podmiotu, zostały zrównane ze zwierzętami, a ich unicestwienia nie sposób wytłumaczyć w kategoriach duchowych:
widziałem:
furgony porąbanych ludzi
którzy nie zostaną zbawieni.
Ocalony został porażony piętnem wojny. W tekście pełni on funkcję reprezentanta całego pokolenia i jego kondycji duchowej. Generację tę charakteryzuje wewnętrzna pustka. Doświadczenie wojny zatarło bowiem granicę pomiędzy przeciwstawnymi pojęciami. Różewicz wymienia obok siebie, np. „miłość i nienawiść”, „prawdę i kłamstwo”, „cnotę i występek”. O równorzędności owych wartości świadczy znamienne połączenie ich spójnikiem „i”.
Pod koniec wiersza pojawia się dramatyczne wyznanie podmiotu. Mówi on, iż „szuka nauczyciela i mistrza”, który „oddzieli światło od ciemności”. Wojna wytrąciła zatem świat z jego naturalnego porządku, niejako cofnęła go do otchłani chaosu. Dlatego ludzie muszą na nowo zbudować swoją rzeczywistość i przywrócić sens dawnym pojęciom.
Geneza „Rok 1984” to powieść Georga Orwella opublikowana w 1949 roku. Orwell był lewicowcem całe życie wyznającym ideały socjalistyczne. Jednak w czasie hiszpańskiej...
Streszczenie Jan Baptysta Grenouille (z franc. „żaba”) przyszedł na świat w 1738 r. w Paryżu. Był on nieślubnym synem handlarki rybami kobiety której...
„Sokół” to dziewiąta opowieść piątego dnia „Dekameronu” w czasie którego poruszany jest temat szczęścia jakie przytrafiło się zakochanym...
„Oda do młodości” to utwór który stanowi przedstawienie cech klasycznych i romantycznych na zasadzie kontrastów. Dostrzec można krytykę klasycznego...
Utwór „Niestatek Oczy są ogień ” wszedł w skład pierwszej księgi zbioru poetyckiego „Lutnia” którego kompletowanie poeta zakończył...
Geneza „Opowiadania” Tadeusza Borowskiego ukazały się drukiem w 1947 roku pod tytułem „Pożegnanie z Marią”; rok później został zaś wydany...
Streszczenie „Antygona” Sofoklesa rozpoczyna się od rozmowy sióstr Antygony i Ismeny o decyzji Kreona. Stwierdził on bowiem że jeden z ich braci Polinejkes...
Wiersz Zbigniewa Herberta „Co myśli Pan Cogito o piekle” stanowi poetycką refleksję nad sztuką i losem artysty. Poeta przedstawia tu sytuację która dla...
Najsłynniejsze dzieło Daniela Defoe ukazało się w 1719 roku – jego popularność okazała się tak duża że jeszcze w tym samym roku doczekało się czterech dodruków...
