„Ocalony” to jeden z najbardziej znanych wierszy Tadeusza Różewicza. Utwór pochodzi z tomu „Niepokój” (1947), pierwszego powojennego zbioru poety. Sam tytuł wiersza stanowi polemiczne nawiązanie do książki poetyckiej Czesława Miłosza – „Ocalenie”. Różewicz, podobnie jak Miłosz, podejmuje tematykę wojenną, jednak interesuje go nie tyle śmierć i zniszczenie, ile duchowa kondycja człowieka, który ocalał.
„Ocalony” to wiersz numeryczny, bezrymowy. Charakteryzuje go niezwykle oszczędna metaforyka i prosty, niemal protokolarny ton. O przynależności tekstu do poezji świadczy przede wszystkim uporządkowanie rytmiczne, a także paralelizm. Wiersz posiada budowę klamrową i pod względem konstrukcji stanowi wyraźne nawiązanie do tradycji awangardy.
Podmiotem lirycznym tekstu jest człowiek, który ocalał z wojennej katastrofy. Doświadczenie to określa całą jego tożsamość. Mówi on bowiem:
Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź
Ocalenie ma tu jednak jedynie wymiar biologiczny. W pamięci i świadomości podmiotu pozostały bowiem tragiczne wojenne obrazy. Bohater liryczny był świadkiem okropnych wydarzeń, zobaczył masową śmierć i nie potrafi w niej dostrzec żadnego sensu. Ofiary, według podmiotu, zostały zrównane ze zwierzętami, a ich unicestwienia nie sposób wytłumaczyć w kategoriach duchowych:
widziałem:
furgony porąbanych ludzi
którzy nie zostaną zbawieni.
Ocalony został porażony piętnem wojny. W tekście pełni on funkcję reprezentanta całego pokolenia i jego kondycji duchowej. Generację tę charakteryzuje wewnętrzna pustka. Doświadczenie wojny zatarło bowiem granicę pomiędzy przeciwstawnymi pojęciami. Różewicz wymienia obok siebie, np. „miłość i nienawiść”, „prawdę i kłamstwo”, „cnotę i występek”. O równorzędności owych wartości świadczy znamienne połączenie ich spójnikiem „i”.
Pod koniec wiersza pojawia się dramatyczne wyznanie podmiotu. Mówi on, iż „szuka nauczyciela i mistrza”, który „oddzieli światło od ciemności”. Wojna wytrąciła zatem świat z jego naturalnego porządku, niejako cofnęła go do otchłani chaosu. Dlatego ludzie muszą na nowo zbudować swoją rzeczywistość i przywrócić sens dawnym pojęciom.
Geneza „Kolumbowie rocznik 20” to najsłynniejsza z powieści Romana Bratnego. Dzieło to doczekało się w swoim czasie statusu kultowego i dało nazwę całemu...
Wiersz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej „Nike” pochodzi z 1926 roku. Był to okres fascynacji autorki japońską poezją haiku – i właśnie takim polskim...
Streszczenie Tylko w milczeniu słowo tylko w ciemności światło tylko w umieraniu życie:na pustym niebiejasny jest lot sokoła. Pieśń o stworzeniu Ea 1. Wojownicy we mgle...
Autorstwo i czas powstania Przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej najstarszy rękopis „Bogurodzicy” pochodzi z początku XV w. Został on odnaleziony w oprawie...
Geneza czas i miejsce akcji Utwór powstał w roku 1884 natomiast jego treść dotyczy czasów sprzed kilkunastu lat wcześniej. Przedstawione wydarzenia dzieją...
„Radość pisania” to wiersz Wisławy Szymborskiej o charakterze autotematycznym. Poetka przedstawia w nim refleksję nad aktem twórczym a także stawia pytania...
„Modlitwa do Bogarodzicy” to wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego pochodzący z marca 1943 roku. Poeta odwołuje się w niej do postaci Matki Boskiej by snuć rozważania...
Bajronizm to pojęcie które powstało w okresie romantyzmu i związane było z twórczością Anglika George Byrona. Zarówno postawa samego twórcy...
Streszczenie Kajtuś był młodym zdrowym bociankiem najsilniejszym w gnieździe. Razem z mamą i dwójką rodzeństwa mieszkał na stodole. Wiecznie był głodny i często...