„Spadanie” to poemat Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Twarz trzecia” (1968). Wiersz pod względem strukturalnym stanowi rodzaj poetyckiego kolażu. Mamy tu bowiem do czynienia z dialogiem podmiotu z rozmaitymi głosami filozofów i pisarzy, które zostają przywołane w postaci cytatów i aluzji. Przywołuje się między innymi świętego Augustyna, Fiodora Dostojewskiego czy Alberta Camusa. Poetę interesuje przede wszystkim kwestia moralnej kondycji współczesnego człowieka.
Do tej problematyki odwołuje się już sam tytuł „Spadanie”, który ma charakter metaforyczny. Obraz spadania, przywoływany w wierszu na rozmaite sposoby, wskazuje na dwa wydarzenia z biblijnej historii. Chodzi o strącenie zbuntowanych aniołów z nieba do otchłani piekieł, a także upadek pierwszego człowieka w raju. Okazuje się jednak, że tradycyjny wertykalny tor spadania został bezpowrotnie unieważniony.
Przyczyną tego stanu rzeczy jest zaburzenie tradycyjnych relacji pomiędzy górą i dołem. Kierunki te uległy unieważnieniu w epoce modernistycznej, kiedy Fryderyk Nietzsche ogłosił śmierć Boga. Nowoczesność radykalnie zerwała z rozumieniem świata w kategoriach metafizycznych, a tym samym rozróżnienie na symboliczną przestrzeń sacrum i profanum straciło sens.
Obecnie zatem, jak wskazuje Różewicz:
człowiek współczesny
spada we wszystkich kierunkach
równocześnie
w dół w górę na boki
Człowiek współczesny bezpowrotnie stracił orientację w przestrzeni etycznej. Dół i góra nie istnieją – istota ludzka została zatem uwięziona w porządku horyzontalnym – bez żadnego odniesienia po przestrzeni metafizycznej:
dawniej spadano
i wznoszono się
pionowo
obecnie
spada się poziomo
W „Piosence pasterskiej” Czesław Miłosz odwołuje się do toposu arkadii. Wizja krainy szczęśliwości wiecznej wiosny i dostatku od stuleci pojawiała się w...
Geneza czas i miejsce akcji „Alchemik” uchodzi do dziś za najgłośniejsze dzieło brazylijskiego pisarza Paulo Coehlo. Z pośród wszystkich jego książek...
Streszczenie 1489 – 1867 W 1867 r. przeprowadzano właśnie remont ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. Prace te podjęto prawie 400 lat po jego powstaniu....
Streszczenie Na terenach Tawasenty mieszkał Ostry Wiatr który był wyjątkowo silnym wojownikiem a wychowywał go czarownik Niedźwiedzi Kieł. Chłopiec mając zaledwie...
Tom I Akcja powieści toczy się na początku XIX wieku w Rosji. W 1805 roku w Petersburgu arystokratka Anna Scherer organizuje u siebie przyjęcie. Zjawiają się na nim wszyscy...
Czasem zdarza się że postać literacka urasta do rangi symbolu który staje się punktem odniesienia dla całej generacji czytelników. Niewątpliwie takim przypadkiem...
„Zdążyć przed Panem Bogiem” to reportaż Hanny Krall pochodzący z 1977 roku. Jego bohaterem jest Marek Edelman ostatni żyjący przywódca powstania w getcie...
Poeta zastanawia się co stało się z Urszulką po śmierci. W którą stronę w którąś się krainę udała? - pyta ją. Rozważa czy córka jest w raju...
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
