Geneza
„Kartoteka” Tadeusza Różewicza została opublikowana w 1960 roku na łamach „Dialogu”. Pisarz inspirował się między innymi dramatem Eugene’a Ionesco „Krzesła”. Nieco zmieniona wersja dramatu ukazała się natomiast w 1997 roku, pt. „Kartoteka rozrzucona”.
Czas i miejsce akcji
Czas i miejsce akcji nie zostały dokładnie określone, natomiast widomo, że chodzi o okres mniej więcej kilkanaście lat po zakończeniu II wojny światowej. Miejscem akcji jest mieszkanie Bohatera, w którym zjawiają się różne postaci związane z jego życiem. Pokój w poszczególnych scenach zmienia się jednak w kawiarnię, ulicę czy salę maturalną.
Interpretacja
Podstawowym problemem poruszanym w „Kartotece” jest tożsamość pokolenia porażonego doświadczeniem wojny. Główny bohater nosi cechy uniwersalne, jest everymanem, reprezentującym całą swoją generację. Postać ta to człowiek o rozbitej, schizofrenicznej konstrukcji osobowości. Jego życiorys, przedstawiony w sposób achronologiczny i fragmentaryczny, jawi się jako zbiór poszczególnych, niepowiązanych epizodów. Biografia ta przyjmuje zatem kształt tytułowej „kartoteki”, w której można wszystko przestawiać w dowolnej kolejności.
Motywy
Motyw wojny – wojna jest w „Kartotece” doświadczeniem tragicznym, które na zawsze odmienia głównego bohatera i całe jego pokolenie.
Motyw rozbicia tożsamości – Bohater posiada wyraźne kłopoty z tożsamością; przypomina osobowość schizofreniczną.
Opisy bohaterów
Bohater – główna postać dramatu; nosi wiele imion, jego wiek jest nieokreślony (czasem ma 7 lat, innym razem 18, a w innych scenach jest dojrzałym mężczyzną), wiadomo, że posiada rodziców i wujka, przed wojną zdał maturę, a w czasie wojny walczył w partyzantce. Wojna całkowicie go odmieniła, Bohater nie może sobie ze sobą poradzić, próbuje nawet popełnić samobójstwo.
Rodzice Bohatera – przypominają mu o jego przewinieniach z dzieciństwa
Wujek Bohatera – odwiedza Bohatera w drodze z pielgrzymki do Częstochowy
Tłusta kobieta – zjawia się u Bohatera i oskarża go, że w przeszłości ją podglądał
Sekretarka – informuje Bohatera o konferencji i zbliżającym się wywiadzie
Kelner – Bohater rozmawia z nim po węgiersku
Pan z przedziałkiem, Pan w cyklistówce – epizodyczni rozmówcy Bohatera
Dziennikarz i dziennikarka – przeprowadzają wywiad z bohaterem
Geneza problematyka „Prawiek i inne czasy” należy do najgłośniejszych utworów Olgi Tokarczuk. Opublikowana w 1996 roku powieść zapewniła młodej wówczas...
Streszczenie „Dzikie łabędzie” to baśń Hansa Christiana Andersena. Opowiada o królewnie Elizie i jej jedenastu braciach. Żyli oni szczęśliwie na dworze...
Streszczenie 1489 – 1867 W 1867 r. przeprowadzano właśnie remont ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. Prace te podjęto prawie 400 lat po jego powstaniu....
Psalm 23 znajduje się w biblijnej „Księdze psalmów” i nosi tytuł: „Bóg pasterzem i gospodarzem”. Tytuł utworu wskazuje na jego symboliczne...
Pełen tytuł omawianej książki Stanisława Staszica to „Przestrogi dla Polski z teraźniejszych politycznych Europy związków i z praw natury wypadające przez...
Geneza Wojna trojańska należała do najpopularniejszych motywów wykorzystywanych przez artystów starożytnych. Korzystali z niego także twórcy średniowieczni...
Geneza „Ikar” to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza które pierwszy raz opublikowane zostało w 1954 roku. Ma ono charakter na poły autobiograficzny odnosi...
„Gdy tu mój trup” to wiersz Adama Mickiewicza który zaliczany jest do grupy tzw. liryków lozańskich. Teksty te powstawały najprawdopodobniej...
Zmiażdż moje serce Boże jak zmurszałą ścianę to incipit „Sonetu XIV” Johna Donne’a w przekładzie Stainsława Barańczaka. Już pierwszy wers sugeruje...