„Topielec” to wiersz Bolesława Leśmiana, pochodzący z 1920 roku. Tytuł sugeruje odniesienie do popularnego w kulturze ludowej motywu „żywego trupa”, grasującego w wodzie upiora, narodzonego z człowieka, który zginął w odmętach. Leśmian nieraz przywoływał w swojej twórczości fantastyczne postacie, interpretując je jednak na nowo. Tak jest i w tym przypadku.
W zwiewnych nurtach kostrzewy, na leśnej polanie,
Gdzie się las upodabnia łące niespodzianie,
Leżą zwłoki wędrowca, zbędne sobie zwłoki.
Te zwłoki to oczywiście tytułowy topielec. W kolejnych wersach poznajemy jego historię. Dowiadujemy się, iż wędrowiec ów Przewędrował świat cały. Nie zaspokoił to jego podróżniczych apetytów, bowiem nagle w niecierpliwej zapragnął żałobie/ Zwiedzić duchem na przełaj zieleń samą w sobie. Ruszył w drogę do tego onirycznego celu, zwodzony przez „demona zieleni”. Wreszcie wędrowiec zatracił wszystkie ludzkie cechy i padł martwy, zostając „topielcem zieleni”.
[…] biegł wybrzeżami coraz innych światów,
Odczłowieczając duszę i oddech wśród kwiatów
Jak rozumieć ten utwór? Odnaleźć w nim można ślady myśli Zygmunta Freuda, twórcy psychoanalizy, bardzo cenionego przez Leśmiana. Freud sądził, że człowiekiem rządzą podświadome instynkty – a jednym z nich jest dążenie do autodestrukcji. Zauważmy, że wędrowiec podejmuje decyzję o drodze do zieleni w niecierpliwej […] żałobie. Żałoba nie jest przecież tym, co zachęca nas do podróżowania – Leśmian ewidentnie więc odnosi się do freudowskiej koncepcji natury ludzkiej. Człowiek nie potrafi poradzić sobie z komplikacją swojej duszy i rzuca się w otchłań samozniszczenia. Podążając za swoimi instynktami wydaje się zatracać ludzką naturę, wchodzi w formę zwierzęcą. Leśmian podkreśla jednak, że podążanie za instynktami nie przynosi wyzwolenia, a wyłącznie śmierć.
Wiersz „Topielec” ukazuje tragizm ludzkiej egzystencji. Nie potrafimy być stworzeniami całkowicie racjonalnymi i wyzwolić się z władzy popędów. Z drugiej strony, ulegnięcie ich wezwaniom może nas doprowadzić wyłącznie do śmierci. Wszystko to sprawia, że bytowanie nasze na ziemi jest dogłębnie bolesne i pełne cierpienia.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– neologizm (niedowcieleń)
– motywy ludowe (utopiec)
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...
