„Topielec” to wiersz Bolesława Leśmiana, pochodzący z 1920 roku. Tytuł sugeruje odniesienie do popularnego w kulturze ludowej motywu „żywego trupa”, grasującego w wodzie upiora, narodzonego z człowieka, który zginął w odmętach. Leśmian nieraz przywoływał w swojej twórczości fantastyczne postacie, interpretując je jednak na nowo. Tak jest i w tym przypadku.
W zwiewnych nurtach kostrzewy, na leśnej polanie,
Gdzie się las upodabnia łące niespodzianie,
Leżą zwłoki wędrowca, zbędne sobie zwłoki.
Te zwłoki to oczywiście tytułowy topielec. W kolejnych wersach poznajemy jego historię. Dowiadujemy się, iż wędrowiec ów Przewędrował świat cały. Nie zaspokoił to jego podróżniczych apetytów, bowiem nagle w niecierpliwej zapragnął żałobie/ Zwiedzić duchem na przełaj zieleń samą w sobie. Ruszył w drogę do tego onirycznego celu, zwodzony przez „demona zieleni”. Wreszcie wędrowiec zatracił wszystkie ludzkie cechy i padł martwy, zostając „topielcem zieleni”.
[…] biegł wybrzeżami coraz innych światów,
Odczłowieczając duszę i oddech wśród kwiatów
Jak rozumieć ten utwór? Odnaleźć w nim można ślady myśli Zygmunta Freuda, twórcy psychoanalizy, bardzo cenionego przez Leśmiana. Freud sądził, że człowiekiem rządzą podświadome instynkty – a jednym z nich jest dążenie do autodestrukcji. Zauważmy, że wędrowiec podejmuje decyzję o drodze do zieleni w niecierpliwej […] żałobie. Żałoba nie jest przecież tym, co zachęca nas do podróżowania – Leśmian ewidentnie więc odnosi się do freudowskiej koncepcji natury ludzkiej. Człowiek nie potrafi poradzić sobie z komplikacją swojej duszy i rzuca się w otchłań samozniszczenia. Podążając za swoimi instynktami wydaje się zatracać ludzką naturę, wchodzi w formę zwierzęcą. Leśmian podkreśla jednak, że podążanie za instynktami nie przynosi wyzwolenia, a wyłącznie śmierć.
Wiersz „Topielec” ukazuje tragizm ludzkiej egzystencji. Nie potrafimy być stworzeniami całkowicie racjonalnymi i wyzwolić się z władzy popędów. Z drugiej strony, ulegnięcie ich wezwaniom może nas doprowadzić wyłącznie do śmierci. Wszystko to sprawia, że bytowanie nasze na ziemi jest dogłębnie bolesne i pełne cierpienia.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– neologizm (niedowcieleń)
– motywy ludowe (utopiec)
W swojej twórczości Konstanty Ildefons Gałczyński chętnie sięgał po wątki kultury ludowej miast i miasteczek przetwarzając je jednak po swojemu. Jak pisał Czesław...
Geneza „Iliadzie” przypisuje się autorstwo Homera mimo iż jest to kwestia sporna. Jest ona prawdopodobnie dziełem które poprzedza „Odyseję”...
Utwór Ignacego Krasickiego „Wstęp do bajek” otwiera wydany w 1779 roku tom „Bajki i przypowieści”. Wiersz ma formę wyliczenia – wymienione...
Antoni Słonimski napisał wiersz „Alarm” w 1940 roku. Tematem utworu jest atak hitlerowskich Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku i naloty bombowe na Warszawę....
Według przyjętych zasad gatunku utwory żałobne poświęcano osobom znaczącym mężom stanu wodzom wybitnym duchownym. Jan Kochanowski odszedł od tej reguły. „Treny”...
Przyjaźń to jedno z najwspanialszych darów jakie człowiek może otrzymać od losu! Zgadzają się z tym najwięksi filozofowie i poeci. Ja również posiadam...
Geneza czas i miejsce akcji „Pamiętnik z powstania warszawskiego” to bodaj najbardziej znane beletrystyczne dzieło Mirona Białoszewskiego. Książka stanowi rodzaj...
Tytułowy bohater „Makbeta” Williama Szekspira z pewnością jest jedną z najbardziej wyrazistych i najlepiej nakreślonych postaci w historii literatury. W czasie...
„Oda do radości” (Ode „An die Freude”) Fryderyka Schillera powstała w 1785 roku opublikowana została rok później. W kolejnych wydaniach (1803...