„Dusiołek” należy do najbardziej znanych wierszy Bolesława Leśmian. Polski poeta wskrzesza w nim świat ludowych legend i podań. Czytelnik zostaje już na początku wprowadzony w oniryczną, magiczną rzeczywistość. Obserwujemy chłopa Bajdałę, który idzie „po świecie” z wołem i „szkapą” (koniem). Jak się dowiadujemy, Bajdała idzie bez celu, przed siebie, bo „wiosna zagrzała”. Już samo to ukazuje nam nierzeczywisty wymiar świata przedstawionego w wierszu. Chłopi to zazwyczaj ludzie ciągle zajęci i bardzo konkretni – nie wędrują sobie bezsensownie, zwłaszcza ze zwierzętami.
Bajdała zmęczony upałem, postanawia zażyć drzemki. Kiedy jednak zasypia, z rowu wychodzi tytułowy Dusiołek, siada mężczyźnie na piersi i zaczyna go dręczyć. Jak wygląda ów potwór?
Pysk miał z żabia ślimaczy
(Że też taki być raczy!)
A zad tyli, co kwoka, kiedy znosi jajo.
Milcz, gębo nieposłuszna, bo dziewki wyłają!
Ogon miał ci z rzemyka,
Podogonie zaśz łyka.
Siadł Bajdale na piersi, jak ten kruk na snopie -
Póty dusił i dusił, aż coś warkło w chłopie!
Wreszcie Bajdała się budzi, a potwór zmyka. Niemniej chłop wygraża najpierw zwierzętom, które go nie obroniły, później zaś samemu Bogu, który stworzył takie paskudne stworzenie, jak Dusiołek.
Czym jest ów Dusiołek i jak rozumieć wiersz? Leśmian zafascynowany był teoriami Zygmunta Freuda – wydaje się więc prawdopodobne, że senny potwór symbolizuje podświadomość. W psychice człowieka znaleźć można, uważał Freud, mroczne strony. Jedną z nich jest instynkt śmierci, dążenie człowieka do autodestrukcji. Dusiołek może być tym właśnie instynktem – dochodzi on do głosu, gdy „rozum śpi”. Leśmian zwraca uwagę na rozdarcie człowieka między tym, co racjonalne i tym, co mroczne, niepoznane, zwierzęce. To rozdarcie powoduje nasze zagubienie, nieszczęśliwość – jednak nie możemy się go pozbyć, jest bowiem „wpisane” w naturę ludzką.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– neologizmy (półbabek)
– powtórzenia (szkapa i wół)
Streszczenie Nina to dziewczynka która mieszka w Madrycie w oddaleniu od ludzi jej najbliższych. Nocą bardzo za nimi tęskni. Dziewczynka o niezwykłym znamieniu uczy...
„Teatrzyk Zielona Gęś” to cykl scenek (teoretycznie: miniatur teatralnych) autorstwa Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Większość miniatur składała się...
„Sonet 90” o incipicie Były to włosy złote rozpuszczone (w przekładzie Jalu Kurka) jest lirykiem w którym podmiot liryczny ukazuje piękno Laury –...
Geneza „Tango” napisał Sławomir Mrożek przebywając poza granicami Polski. Pierwodruk dramatu ukazał się w 1964 w 11 numerze czasopisma literackiego „Dialog”....
Campo di Fiori uznawany jest powszechnie za jeden z najbardziej poruszających wierszy Czesława Miłosza. Jego wersy spisane zostały w 1943 roku czyli roku w którym...
Geneza Ostateczna wersja „Emancypantek” ukształtowała się w roku 1903. Trzynaście lat wcześniej w „Kurierze Codziennym” ukazywała się powieść...
StreszczenieAntylopa była miasteczkiem położonym w widłach rzeki. Obecnie jej społeczność czekała na przybycie cyrku. Jednak sama miejscowość powstała na zgliszczach...
Geneza „Emigranci” Sławomira Mrożka to dramat którego pierwsze wydanie miało miejsce w 1974 a premiera odbyła się rok później. Wśród przyczyn...
„Córka czarownicy” to powieść fantasy autorstwa Doroty Terakowskiej. Rozgrywa się w fikcyjnym baśniowym świecie. Bohaterką jest mała dziewczynka którą...