„Dusiołek” należy do najbardziej znanych wierszy Bolesława Leśmian. Polski poeta wskrzesza w nim świat ludowych legend i podań. Czytelnik zostaje już na początku wprowadzony w oniryczną, magiczną rzeczywistość. Obserwujemy chłopa Bajdałę, który idzie „po świecie” z wołem i „szkapą” (koniem). Jak się dowiadujemy, Bajdała idzie bez celu, przed siebie, bo „wiosna zagrzała”. Już samo to ukazuje nam nierzeczywisty wymiar świata przedstawionego w wierszu. Chłopi to zazwyczaj ludzie ciągle zajęci i bardzo konkretni – nie wędrują sobie bezsensownie, zwłaszcza ze zwierzętami.
Bajdała zmęczony upałem, postanawia zażyć drzemki. Kiedy jednak zasypia, z rowu wychodzi tytułowy Dusiołek, siada mężczyźnie na piersi i zaczyna go dręczyć. Jak wygląda ów potwór?
Pysk miał z żabia ślimaczy
(Że też taki być raczy!)
A zad tyli, co kwoka, kiedy znosi jajo.
Milcz, gębo nieposłuszna, bo dziewki wyłają!
Ogon miał ci z rzemyka,
Podogonie zaśz łyka.
Siadł Bajdale na piersi, jak ten kruk na snopie -
Póty dusił i dusił, aż coś warkło w chłopie!
Wreszcie Bajdała się budzi, a potwór zmyka. Niemniej chłop wygraża najpierw zwierzętom, które go nie obroniły, później zaś samemu Bogu, który stworzył takie paskudne stworzenie, jak Dusiołek.
Czym jest ów Dusiołek i jak rozumieć wiersz? Leśmian zafascynowany był teoriami Zygmunta Freuda – wydaje się więc prawdopodobne, że senny potwór symbolizuje podświadomość. W psychice człowieka znaleźć można, uważał Freud, mroczne strony. Jedną z nich jest instynkt śmierci, dążenie człowieka do autodestrukcji. Dusiołek może być tym właśnie instynktem – dochodzi on do głosu, gdy „rozum śpi”. Leśmian zwraca uwagę na rozdarcie człowieka między tym, co racjonalne i tym, co mroczne, niepoznane, zwierzęce. To rozdarcie powoduje nasze zagubienie, nieszczęśliwość – jednak nie możemy się go pozbyć, jest bowiem „wpisane” w naturę ludzką.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– neologizmy (półbabek)
– powtórzenia (szkapa i wół)
Streszczenie: „Krótka rozprawa...” została wydana przez Reja w 1543 roku w Krakowie pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek. Jej pełen tytuł to „Krótka...
Wiersz Juliana Przybosia „Wieczór” zaliczyć można do najbardziej poruszającej polskiej poezji miłosnej. Poruszającej a także – warto dodać –...
Geneza czas i miejsce akcji Miejscem akcji jest głównie wieś Pognębin. Pojawia się także nazwa Gravelotte gdzie Bartek bierze udział w bitwie. Akcja dzieje się...
Geneza „Lot nad kukułczym gniazdem” to debiutancka powieść Kena Keseya. Jak się czasem zdarza debiut okazał się najważniejszym dziełem w dorobku autora. Do...
„Pamięć i tożsamość” to ostatnia pozycja z bogatego dorobku literackiego Jana Pawła II. Książka została wydana niedługo przed śmiercią papieża w lutym...
Rok 1942 Arbeit… Arbeit… Arbeit… W jednym baraku kobiecym w Birkenau spało ponad 1000 kobiet. Baraki były drewniane często pozbawione podłóg i...
„Tam gdzie spadają anioły” to powieść Doroty Terakowskiej. Książka łączy wątki fantastyczne z realistycznymi. Rozgrywa się we współczesnej Polsce...
Akcja powieści „Anna Karenina” toczy się w dziewiętnastowiecznej Rosji. Główną bohaterką jest tytułowa Anna Karenina żona starszego od niej o 20 lat...
Streszczenie Przedmowa We fragmencie tym autor wyjaśnia pochodzenie imienia tytułowego bohatera. Pierwszy człon - Kubuś - zaczerpnięty został od jednego z niedźwiadków...