„Dusiołek” należy do najbardziej znanych wierszy Bolesława Leśmian. Polski poeta wskrzesza w nim świat ludowych legend i podań. Czytelnik zostaje już na początku wprowadzony w oniryczną, magiczną rzeczywistość. Obserwujemy chłopa Bajdałę, który idzie „po świecie” z wołem i „szkapą” (koniem). Jak się dowiadujemy, Bajdała idzie bez celu, przed siebie, bo „wiosna zagrzała”. Już samo to ukazuje nam nierzeczywisty wymiar świata przedstawionego w wierszu. Chłopi to zazwyczaj ludzie ciągle zajęci i bardzo konkretni – nie wędrują sobie bezsensownie, zwłaszcza ze zwierzętami.
Bajdała zmęczony upałem, postanawia zażyć drzemki. Kiedy jednak zasypia, z rowu wychodzi tytułowy Dusiołek, siada mężczyźnie na piersi i zaczyna go dręczyć. Jak wygląda ów potwór?
Pysk miał z żabia ślimaczy
(Że też taki być raczy!)
A zad tyli, co kwoka, kiedy znosi jajo.
Milcz, gębo nieposłuszna, bo dziewki wyłają!
Ogon miał ci z rzemyka,
Podogonie zaśz łyka.
Siadł Bajdale na piersi, jak ten kruk na snopie -
Póty dusił i dusił, aż coś warkło w chłopie!
Wreszcie Bajdała się budzi, a potwór zmyka. Niemniej chłop wygraża najpierw zwierzętom, które go nie obroniły, później zaś samemu Bogu, który stworzył takie paskudne stworzenie, jak Dusiołek.
Czym jest ów Dusiołek i jak rozumieć wiersz? Leśmian zafascynowany był teoriami Zygmunta Freuda – wydaje się więc prawdopodobne, że senny potwór symbolizuje podświadomość. W psychice człowieka znaleźć można, uważał Freud, mroczne strony. Jedną z nich jest instynkt śmierci, dążenie człowieka do autodestrukcji. Dusiołek może być tym właśnie instynktem – dochodzi on do głosu, gdy „rozum śpi”. Leśmian zwraca uwagę na rozdarcie człowieka między tym, co racjonalne i tym, co mroczne, niepoznane, zwierzęce. To rozdarcie powoduje nasze zagubienie, nieszczęśliwość – jednak nie możemy się go pozbyć, jest bowiem „wpisane” w naturę ludzką.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– neologizmy (półbabek)
– powtórzenia (szkapa i wół)
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Streszczenie Epizod o Kainie i Ablu dotyczył czasów nieco późniejszych niż grzech pierworodny Adama i Ewy ale funkcjonuje jako jego efekt. Kain był starszym...
Streszczenie Wydarzenia dzieją się podczas II wojny światowej. Poznajemy Bruna – ośmioletniego chłopca któremu nic nie brakuje gdyż ma dom i kochająca go...
„Wczorajszemu” to wiersz Tadeusza Gajcego napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie. Tekst jest osadzony w problematyce wojennej. Poeta przedstawia grozę doświadczenia...
Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...
Rapsod to utwór poświęcony pamięci bohaterów i ich czynów. Nierzadko stanowi fragment większej całości (np. epopei) lecz funkcjonuje także jako autonomiczna...
Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....
Streszczenie Franciszek z Asyżu podejmuje decyzję o wyrzeczeniu się wszystkich materialnych dóbr tego świata oraz pokus cielesnych i wstępuje na drogę ubóstwa...
Streszczenie Oto nadchodzi koniec świata. Oto nadciąga zbliża się czy raczej przypełza mój własny koniec świata. Był beznadziejny dzień jesienny. Główny...