Bohaterką i narratorką wiersza „Urszula Kochanowska” Bolesława Leśmiana jest tytułowa córka mistrza Jana z Czarnolasu. Urszulka Kochanowska to postać szczególna w polskiej kulturze – jej śmierć stała się przecież inspiracją do stworzenia jednego z najważniejszych dzieł poetyckich w naszej kulturze. Jednak w „Trenach”, bo o nich wszak mowa, sama Urszulka do głosu nie dochodziła – poznawaliśmy ją z relacji jej zrozpaczonych rodziców.
Wiersz Leśmiana zaczyna się, gdy dziewczynka przybywa do nieba. Jest to jednak specyficzny raj – dowiadujemy się bowiem, że to „pustkowie”. Mieszka tam dobry Bóg, który głaska dziecko po głowie, ale wizja Leśmiana różni się znacząco od chrześcijańskich wyobrażeń nieba. Zadziwiające jest choćby to, że sama obecność Boga nie stanowi szczęścia.
Zbliż się do mnie, Urszulo! Poglądasz, jak żywa...
Zrobię dla cię, co zechcesz, byś była szczęśliwa.
Dziecko prosi o to, by niebo przypominało dom w Czarnolesie, jaki zostawiła na ziemi. Bóg spełnia życzenie i obiecuje odwiedzać dziewczynkę. Ta wyczekuje z upragnieniem przybycia kogo innego – rodziców. Zakończenie utworu podkreśla jego dotychczasową wymowę:
Już świt pierwszą roznietą złoci się po ścianie,
Gdy właśnie słychać kroki i do drzwi pukanie...
Więc zrywam się i biegnę! Wiatr po niebie dzwoni!
Serce w piersi zamiera... Nie!... To - Bóg, nie oni!...
Okazuje się, że rodzice są ważniejsi dla Urszulki niż Bóg. Nie da się ukryć, że z punktu widzenia człowieka wierzącego jest to wizja bluźniercza. Leśmian ukazuje nam niebo i Boga, ale utrzymuje, że nawet jeśli Stworzyciel istnieje, to między nim a ludźmi znajduje się przepaść. Nie rozumiemy Boga, a on nie pojmuje nas. Prawdziwym szczęściem może być tylko drugi człowiek. Jest to koncepcja z jednej strony pesymistyczna (ukazuje niejako „puste”, pozbawione szczęścia niebo) – z drugiej wszakże, głęboko humanistyczna. Podkreśla wagę człowieka, to, że uznać go należy za miarę wszechrzeczy.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– dialog
– wykrzyknienie (Wiatr po niebie dzwoni!)
Streszczenie Akcja opowieści toczy się w biednej mieścinie zwanej Zapieckiem. Mieszkańcami Zapiecka są ludzie ubodzy ale za to pracowici i obdarzeni dobrym sercem. Wśród...
Kazimiera Iłłakowiczówna napisała „Kolędę katyńską” w 1943 roku a więc niedługo po odkryciu przez Niemców w lasach katyńskich ciał kilkudziesięciu...
„Anioł Pański” Kazimierza Przerwy-Tetmajera to nastrojowy liryk o budowie melicznej. Konstrukcja utworu przypomina pieśń – wskazuje na to powtarzający...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...
Puddleby Doktor Jan Dolittle mieszkał na skraju niewielkiego miasteczka Puddleby. Jego dom nie był zbyt wielki ale za to otaczał go rozległy i przepiękny ogród. Doktor...
„Ze szczytu schodów” Zbigniewa Herberta to wiersz z tomu „Raport z oblężonego miasta” i jak cały zbiór został utrzymany w poetyce parabolicznej....
Geneza Ostateczna wersja „Emancypantek” ukształtowała się w roku 1903. Trzynaście lat wcześniej w „Kurierze Codziennym” ukazywała się powieść...
„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...
W 1551 r. po wielkim pożarze miasta odbudowywano ratusz a wykonanie specjalnego zegara na wieżę ratuszową zlecono mistrzowi – niejakiemu Bartłomiejowi z Gubina. Ponieważ...
