Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Dwie miłości” pochodzi z 1943 roku. W utworze tym zestawione zostały dwa uczucia – miłość do ukochanej osoby oraz miłość do ojczyzny.
Początkowe wersy traktują o tej pierwszej. Poeta uderza w tony erotyczne – pokochałeś kruche, ciepłe ciało. Zdajemy sobie sprawę, że nie traktują te słowa o miłości do siostry, czy przyjaciela. W przypadku Baczyńskiego zapewne chodziło o jego żonę, Barbarę. Poeta opisuje swoją ukochaną w sfomułowaniach przypominających inne poświęcone jej erotyki (np. Biała magia). Są to więc strofy wzniosłe, oniryczne. Mowa o formach słowiczych, smutku skrzypiec, czy roślin śpiewaniu.
Wkrótce potem autor płynnie przechodzi do drugiej części utworu, tej poświęconej ojczyźnie: I pokochałeś jeszcze ziemię grozy. W tym fragmencie poeta wyraża doświadczenia pokolenia „Kolumbów” – dorastanie w okresie okupacji hitlerowskiej, świadomość, że prawdopodobnie trzeba będzie poświęcić życie dla ojczyzny. Okupowana Polska jest piekłem, ale wynika to z działań Niemców – sam kraj zaś jest piękny i wspomnienia jego cudowności inspirują młodych Polaków do podejmowania ryzyka.
Podkreślony zostaje też związek „Kolumbów” z poprzedzającymi ich pokoleniami rodaków: bracia popieleją z tobą. Autor zdaje sobie sprawę, że nie jego rówieśnicy nie są pierwszymi, którzy muszą złożyć się w ofierze za ojczyznę.
Ostatnie wersy dotyczą myśli, jakie młody człowiek ma tuż przed śmiercią:
myślisz, że z Boga musi być ta miłość,
dla której młodość w grobie się prześniło.
Zapewne dotyczą one miłości do ojczyzny, o której mowa we wcześniejszym fragmencie – ale czy tylko niej? Wiersz Baczyńskiego rozumieć można bowiem dwojako. Z jednej strony to poezja patriotyczna. Autor ukazuje cuda miłości między dwojgiem ludzi, by zaraz potem pisać o miłości do ojczyzny – i w tym kontekście ta druga wydaje się ważniejsza, bardziej wzniosła. To dla niej się umiera, to ona jest czymś, co nas przekracza. Baczyński wydaje się nie dopuszczać do siebie myśli, że można zrezygnować z ojczyzny dla miłości do kobiety – natomiast trzeba poświęcić własne szczęście dla Polski.
Ale można też inaczej podejść do tego utworu. Otóż jest on swego rodzaju apoteozą (pochwałą) młodości, chociaż nie zostało to wyrażone wprost. Baczyński przedstawia zarówno erotyzm, jak i i pełen idealizmu patriotyzm, by ukazać w pełni witalizm i energię młodości.
Firma utworu (kilka informacji):
– układ rymów abab
– epitet (białe pióra)