„Modlitwa do Bogarodzicy” to wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego pochodzący z marca 1943 roku. Poeta odwołuje się w niej do postaci Matki Boskiej, by snuć rozważania nad sytuacją swojej ojczyzny.
Wiersz można oczywiście odczytywać na płaszczyźnie religijnej, ale Maria przedstawiona jest także jako symbol polskiej tradycji narodowej. Archaiczna forma „Bogarodzica” budzi oczywiście skojarzenia ze średniowieczną pieśnią, którą pełniła rolę pierwszego hymnu Polski i śpiewana była choćby przed bitwą pod Grunwaldem.
Utwór rozpoczyna się prośbą do Marii, by nadal czuwała nad młodymi Polakami. Poeta jednak zdaje sobie sprawę z tragicznych realiów II wojny światowej – nie jest to już błaganie o zwycięstwo, a jedynie o godne przyjęcie śmierci:
Któraś wiodła jak bór pomruków
ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg,
prowadź nocne drogi jego wnuków,
byśmy milcząc umieli umierać.
Baczyński wie, że trzeba będzie podjąć bój o wolność ojczyzny – to obowiązek, który nie podlega dyskusji. Jednak nie tylko tchórzostwo jest tym, co go przeraża. Poeta zdaje sobie sprawę, że w ferworze walki łatwo utracić człowieczeństwo. Wie, że wojna z hitlerowskim totalitaryzmem jest nie tylko starciem militarnym – to również bój moralny. Pokonanie III Rzeszy, gdyby wiodło do przejęcia jej metod, byłoby klęską. Autor modli się więc o to, by nienawiść nie zniszczyła polskich serc.
daj nam z ognia twego pas i ostrogi,
ale włóż je na człowiecze ciała.
Prośba ta zostaje powtórzona na końcu wiersza:
nagnij pochmurną broń naszą,
gdy zaczniemy walczyć miłością.
Utwór Baczyńskiego przenika nastrój smutku, ale również pokory. Autor zdaje sobie sprawę, że pewne rzeczy są obowiązkiem człowieka – prosi jedynie Matkę Boską, by wsparła jego pokolenie w tym trudnym dziele umierania za Ojczyznę. Warto odnotować również humanistyczny przekaz wiersza – zwycięstwo oraz śmierć nie są celem same w sobie. Są one tylko środkiem do triumfu moralności.
Forma utworu (kilka informacji)
– układ rymów abab
– apostrofa (do Bogurodzicy)
– archaizm (Bogarodzica)