Geneza, czas akcji
„Kandyd” jest utworem, w którym Wolter polemizuje z teoriami Gottfrieda Wilhelma Leibniza, mówiącymi, iż nasz świat jest najlepszym z możliwych, a każde zło, jakie ma miejsce, czemuś służy. Poglądy Leibniza reprezentuje nauczyciel tytułowego bohatera, Pangloss, a imię niemieckiego filozofa pada wprost w tekście:
— Ciągle trwam w pierwotnym mniemaniu — odparł Pangloss — toć nie darmo jestem filozofem: nie przystoi mi odmieniać zdania. Leibniz nie może się mylić; praistniejąca harmonia jest najpiękniejszym wymysłem na świecie, zarówno jak pełń i materia subtelna.
Wydarzeniem, które zainspirowało Woltera do napisania Kandyda było tsunami, jakie zniszczyło Lizbonę w 1755 roku, a także wydarzenia wojny siedmioletniej(pojawia się obo w książce). Cierpienie ludzi, zarówno to, które sami świadomie sobie zadawali w czasie działań wojennych, jak i to, które wywołały bezrozumne siły natury, było dojmujące – jego świadomość kazała francuskiemu filozofowi podjąć polemikę z optymistycznym podejściem do świata.
Książka ukazała się w 1759 roku i w ciągu dwunastu miesięcy miała ponad dwadzieścia wydań. Autor nie podał swojego nazwiska, słusznie przewidując, iż wzbudzi ona niemałe kontrowersje. I faktycznie, oskarżano ją o bezbożność, ale, jak widać, nie przeszkodziło to jej rozpowszechnianiu – co światlejsi czytelnicy domyślali się też, iż to Wolter jest jej autorem.
Bohaterowie
„Kandyd” służy ukazaniu szaleństwa i bezmyślności, jakie rządzą światem. Mądrość nie chroni człowieka przed bólem (filozof Pangloss zmaga się z wieloma nieszczęściami), a piękno przemija szybko (co unaocznia postać Kunegudny, ukochanej Kandyda). Również dobroć nie ma znaczenia. Kandyd, tytułowy bohater, jest dobrotliwy i ma prawe serce – a mimo to zostaje najpierw wygnany z zamku, w którym mieszka, potem zmuszony do wzięcia udziału w wojnie, ucieczki do Ameryki i widoku niezliczonych klęsk swoich przyjaciół. Kandyd zostaje również wielokrotnie oszukany i wreszcie poślubia Kunegundę, której już nie kocha. Na końcu jest postacią pozbawiona pierwotnego idealizmu. Mówi tylko, że trzeba uprawiać nasz ogródek.
Motywy, inteperacja
Przygody głównych bohaterów są nieraz wymyślne (kilkakroć spotykamy postacie, jakie uznawaliśmy za zmarłe) i trudno uznać je za realistyczne. Widać tutaj inspirację literaturą łotrzykowską – taka struktura fabuły ma też na celu przedstawienie złożoności świata. Wolterowi nie chodzi tylko o ukazanie bolączek Europy, chce on pokazać, iż doświadczanie nieszczęścia jest powszechną dolą ludzkości (może za wyjątkiem mieszkańców legendarnego Eldorado). Przesłanie „Kandyda” nie jest jednak nihilistyczne – słynne słowa o uprawianiu ogródka oznaczają, iż wprawdzie los człowieka jest ciężki, ale nie należy popadać w rozpacz, tylko „robić swoje”.
Warto też zwrócić uwagę, iż przyjęta przez Woltera konwencja doczekała się uwspółcześnienia w powieści oraz filmie „Forrest Gump” – tam również mamy do czynienia z prostaczkiem, biorącym udział w najważniejszych wydarzeniach w swoich czasach, które jawią mu się jako bezsensowne (np. wojna w Wietnamie).
StreszczenieHerakles był niezwykle silnym synem Dzeusa oraz królowej Alkmeny. Jego ojciec chciał zapewnić mu nieśmiertelność i podstawił dziecko do piersi Hery....
Geneza George Orwell napisał „Folwark zwierzęcy” w 1944 roku. Na genezę książki złożyły się doświadczenia pisarza podczas wojny domowej w Hiszpanii oraz...
Streszczenie Alba był chłopcem który uciekł z domu dziecka. Na swoje nowe miejsce zamieszkania wybrał on niewielki domek w lesie. Wkrótce żyjącemu w samotności...
Wiersz „Szare eminencje zachwytu” doskonale wyraża program artystyczny Mirona Białoszewskiego. Poeta wielokrotnie łączył w swej twórczości elementy wysokie...
Streszczenie Przypowieść o wdowim groszu znajduje się w Ewangelii wg Św. Łukasza. Jezus zwrócił uwagę na bogatych ludzi w świątyni którzy wrzucali pieniądze...
Profesor Spanner Komisja do spraw badania zbrodni hitlerowskich zajmuje się pseudonaukową działalnością profesora Spannera. W Instytucie Anatomicznym odkrywa makabryczny...
Streszczenie Opowiadania mówią o życiu Mikołajka – małego Francuza i o jego szkolnych przygodach. 1. Najmilsza pamiątka Dla wszystkich dzieci nastał wyjątkowy...
Streszczenie Księga W najwcześniejszych latach swego życia narrator zwykł spędzać czas z ojcem który często czytał tajemniczą Księgę. Kiedy starszy mężczyzna...
Streszczenie Akcja „Pinokia” zaczyna się gdy w ręce stolarza Wisienki trafia niezwykłe mówiące drewno. Nie nadaje się ono na zwykłą nogę od stołu...