Dedal i Ikar” Zbigniewa Herberta to wiersz, w którym poeta dokonuje reinterpretacji mitologii. Poeta polemizuje z tradycyjnym rozumieniem mitu o Dedalu i Ikarze. Zgodnie z nią Dedal to bowiem symbol twardo stąpającego po ziemi pragmatyka, Ikar zaś stanowi archetyp marzyciela i idealisty. Taką interpretację upowszechniło np. malarstwo Pietera Bruegela, do którego Herbert nawiązuje w swoim wierszu. Pojawia się tu bowiem postać oracza, a sam upadek Ikara stanowi poetycki opis dzieła Bruegela: „ostatni obraz po nim to widok dziecinnie małej pięty”.
Wiersz zawiera elementy epickie – obecna jest tu mini fabuła, a także elementy dialogu pomiędzy ojcem i synem. Mamy także do czynienia z „opisem katastrofy” i komentarzem podmiotu lirycznego. Samego Dedala ukazuje Herbert zupełnie odmiennie od jego upowszechnionego wizerunku. Jawi się on mianowicie jako marzyciel i poeta. Architekt potrafi dostrzec w świecie piękne i zachwycające zjawiska.
Wrażliwą naturę budowniczego oddaje język, którego używa – jest on niezwykle liryczny, pełen metafor i obrazowych epitetów. Bohater mówi na przykład, że „wszechświat jest tylko światłem”, „ziemia jest misą cieni”, „grają kolory”, „z najszlachetniejszych atomów układa się tęcza”. Widać, że Dedal to urodzony artysta – w jego postrzeganiu świata biorą udział wszystkie zmysły: wzrok, słuch, dotyk. Jest on zatem wcieleniem antycznego mistrza, bowiem w starożytności ideałem było osiągnięcie syntezy sztuk. Postawa Dedala to jednocześnie nie skrajny idealizm, ponieważ napomina on syna, że „skrzydła to tylko ozdoba”, a on sam „idzie”, a nie „lata”. Architekt potrafi zatem zachować idealną harmonię pomiędzy różnymi elementami świata.
Z kolei Ikar to przeciwieństwo marzycielstwa. Jawi się on jako skrajny pesymista i pragmatyk. Młodzieniec dostrzega tylko brzydkie, przyziemne elementy świata, np. „robaka który wije się w bruździe”. Ponadto jego oczy są „jak dwa kamienie” – porównanie to oddaje umysłową ociężałość i przyziemność Ikara. Bohater odczuwa ból ramion „od bicia w próżnię”, a jego nogi „tęsknią do kolców i ostrych kamieni”. Upadek Ikara w morze nie jest spowodowany zachwytem nad słońcem, ale grawitacją – to ziemia przyciąga jego uwagę i staje się przyczyną katastrofy.
W tym kontekście zrozumiałe stają się ostatnie słowa wiersza, wyjaśniające powody upadku bohatera. Ikar nie potrafił myśleć w sposób abstrakcyjny, nie rozumiał metafor, traktował świat zbyt dosłownie. Nie pojął, że „skrzydła są tylko przenośnią”. Reinterpretacja mitologii w wierszu Herberta polega zatem na tym, że poeta uważa, iż to nie idealizm i dostrzeganie piękna świata wiodą człowieka do zguby, ale wręcz przeciwnie: niebezpieczna jest umysłowa ociężałość i brak wrażliwości. Poeta dobitnie podkreśla ten wniosek w ostatnich słowach:
Istota rzeczy jest w tym aby nasze serca
które toczy ciężka krew
napełniły się powietrzem
i tego właśnie Ikar nie chciał przyjąć
Ludzkie serce, aby prawidłowo wykonać swoją pracę, musi pobrać powietrze z płuc – dopiero utlenowaną krew może tłoczyć do aorty. Powietrze jest tu metaforą wyobraźni, piękna i marzenia. Człowiek nie może zatem funkcjonować bez sfery duchowej, powiada Herbert.
Streszczenie „Pieśń nad pieśniami” to dialog pomiędzy Oblubieńcem i Oblubienicą. W pierwszej pieśni wzajemnie zachwycają się oni urodą swego partnera. Ona...
Streszczenie Rozdział I - Porwanie Narrator obudził się o dziwnej porze - ni to nocą ni to o świcie. Zbudzony chciał pędzić na dworzec taksówką lecz po chwili...
„Doktór Piotr” jest dłuższą nowelą Stefana Żeromskiego. Akcja rozgrywa się w zaborze rosyjskim pod koniec XIX wieku. Streszczenie Na początku poznajemy...
„Karuzela z Madonnami” to bodaj najbardziej znany wiersz Mirona Białoszewskiego – do czego z pewnością przyczyniła się znakomita interpretacja muzyczna...
Edyp - syn Lajosa i Jokasty - oraz Makbet - szlachetny tan Glamis - pojawiają się na kartach dwóch tragedii których powstanie dzieli około 2000 lat. Losy tych...
Streszczenie Joanna była młodą dziewczyną po której na pierwszy rzut oka widać było strapienie. Kobieta wyglądała biednie i żyła też w nędzy. Nie potrafiła...
Jest upalne lato. Wszyscy więźniowie obozu chodzą nago ponieważ odbywa się odwszawianie ubrań. Od jakiegoś czasu nie przyjeżdżają nowe transporty dlatego część Kanady...
Już sam tytuł wiersza Kazimierza Wierzyńskiego przywodzi nastrój beztroski i radości życia. „Zielono mam w głowie” – tak może mówić człowiek...
„U wrót doliny” to wiersz Zbigniewa Herberta który dotyka problematyki eschatologicznej. Tekst przedstawia poetycką wizję sądu ostatecznego. Wskazuje...