Unikalne i sprawdzone teksty

Dedal i Ikar – interpretacja i analiza

Dedal i Ikar” Zbigniewa Herberta to wiersz, w którym poeta dokonuje reinterpretacji mitologii. Poeta polemizuje z tradycyjnym rozumieniem mitu o Dedalu i Ikarze. Zgodnie z nią Dedal to bowiem symbol twardo stąpającego po ziemi pragmatyka, Ikar zaś stanowi archetyp marzyciela i idealisty. Taką interpretację upowszechniło np. malarstwo Pietera Bruegela, do którego Herbert nawiązuje w swoim wierszu. Pojawia się tu bowiem postać oracza, a sam upadek Ikara stanowi poetycki opis dzieła Bruegela: „ostatni obraz po nim to widok dziecinnie małej pięty”.

Wiersz zawiera elementy epickie – obecna jest tu mini fabuła, a także elementy dialogu pomiędzy ojcem i synem. Mamy także do czynienia z „opisem katastrofy” i komentarzem podmiotu lirycznego. Samego Dedala ukazuje Herbert zupełnie odmiennie od jego upowszechnionego wizerunku. Jawi się on mianowicie jako marzyciel i poeta. Architekt potrafi dostrzec w świecie piękne i zachwycające zjawiska.

Wrażliwą naturę budowniczego oddaje język, którego używa – jest on niezwykle liryczny, pełen metafor i obrazowych epitetów. Bohater mówi na przykład, że „wszechświat jest tylko światłem”, „ziemia jest misą cieni”, „grają kolory”, „z najszlachetniejszych atomów układa się tęcza”. Widać, że Dedal to urodzony artysta – w jego postrzeganiu świata biorą udział wszystkie zmysły: wzrok, słuch, dotyk. Jest on zatem wcieleniem antycznego mistrza, bowiem w starożytności ideałem było osiągnięcie syntezy sztuk. Postawa Dedala to jednocześnie nie skrajny idealizm, ponieważ napomina on syna, że „skrzydła to tylko ozdoba”, a on sam „idzie”, a nie „lata”. Architekt potrafi zatem zachować idealną harmonię pomiędzy różnymi elementami świata.

Z kolei Ikar to przeciwieństwo marzycielstwa. Jawi się on jako skrajny pesymista i pragmatyk. Młodzieniec dostrzega tylko brzydkie, przyziemne elementy świata, np. „robaka który wije się w bruździe”. Ponadto jego oczy są „jak dwa kamienie” – porównanie to oddaje umysłową ociężałość i przyziemność Ikara. Bohater odczuwa ból ramion „od bicia w próżnię”, a jego nogi „tęsknią do kolców i ostrych kamieni”. Upadek Ikara w morze nie jest spowodowany zachwytem nad słońcem, ale grawitacją – to ziemia przyciąga jego uwagę i staje się przyczyną katastrofy.

W tym kontekście zrozumiałe stają się ostatnie słowa wiersza, wyjaśniające powody upadku bohatera. Ikar nie potrafił myśleć w sposób abstrakcyjny, nie rozumiał metafor, traktował świat zbyt dosłownie. Nie pojął, że „skrzydła są tylko przenośnią”. Reinterpretacja mitologii w wierszu Herberta polega zatem na tym, że poeta uważa, iż to nie idealizm i dostrzeganie piękna świata wiodą człowieka do zguby, ale wręcz przeciwnie: niebezpieczna jest umysłowa ociężałość i brak wrażliwości. Poeta dobitnie podkreśla ten wniosek w ostatnich słowach:

Istota rzeczy jest w tym aby nasze serca

które toczy ciężka krew

napełniły się powietrzem

i tego właśnie Ikar nie chciał przyjąć

Ludzkie serce, aby prawidłowo wykonać swoją pracę, musi pobrać powietrze z płuc – dopiero utlenowaną krew może tłoczyć do aorty. Powietrze jest tu metaforą wyobraźni, piękna i marzenia. Człowiek nie może zatem funkcjonować bez sfery duchowej, powiada Herbert.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Niestatek Prędzej kto wiatr Jan...

Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...

Szewczyk Dratewka – streszczenie...

Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...

Inny świat – streszczenie plan...

Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...

Do Justyny. Tęskność na wiosnę...

Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...

Karol Wojtyła Wiersze – opracowanie...

Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...

Potęga smaku – interpretacja...

„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...

Buba - streszczenie plan wydarzeń...

Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...

Dziady cz. III – streszczenie...

Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...

Przypowieść o talentach – streszczenie...

Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...