Unikalne i sprawdzone teksty

Dedal i Ikar – interpretacja i analiza

Dedal i Ikar” Zbigniewa Herberta to wiersz, w którym poeta dokonuje reinterpretacji mitologii. Poeta polemizuje z tradycyjnym rozumieniem mitu o Dedalu i Ikarze. Zgodnie z nią Dedal to bowiem symbol twardo stąpającego po ziemi pragmatyka, Ikar zaś stanowi archetyp marzyciela i idealisty. Taką interpretację upowszechniło np. malarstwo Pietera Bruegela, do którego Herbert nawiązuje w swoim wierszu. Pojawia się tu bowiem postać oracza, a sam upadek Ikara stanowi poetycki opis dzieła Bruegela: „ostatni obraz po nim to widok dziecinnie małej pięty”.

Wiersz zawiera elementy epickie – obecna jest tu mini fabuła, a także elementy dialogu pomiędzy ojcem i synem. Mamy także do czynienia z „opisem katastrofy” i komentarzem podmiotu lirycznego. Samego Dedala ukazuje Herbert zupełnie odmiennie od jego upowszechnionego wizerunku. Jawi się on mianowicie jako marzyciel i poeta. Architekt potrafi dostrzec w świecie piękne i zachwycające zjawiska.

Wrażliwą naturę budowniczego oddaje język, którego używa – jest on niezwykle liryczny, pełen metafor i obrazowych epitetów. Bohater mówi na przykład, że „wszechświat jest tylko światłem”, „ziemia jest misą cieni”, „grają kolory”, „z najszlachetniejszych atomów układa się tęcza”. Widać, że Dedal to urodzony artysta – w jego postrzeganiu świata biorą udział wszystkie zmysły: wzrok, słuch, dotyk. Jest on zatem wcieleniem antycznego mistrza, bowiem w starożytności ideałem było osiągnięcie syntezy sztuk. Postawa Dedala to jednocześnie nie skrajny idealizm, ponieważ napomina on syna, że „skrzydła to tylko ozdoba”, a on sam „idzie”, a nie „lata”. Architekt potrafi zatem zachować idealną harmonię pomiędzy różnymi elementami świata.

Z kolei Ikar to przeciwieństwo marzycielstwa. Jawi się on jako skrajny pesymista i pragmatyk. Młodzieniec dostrzega tylko brzydkie, przyziemne elementy świata, np. „robaka który wije się w bruździe”. Ponadto jego oczy są „jak dwa kamienie” – porównanie to oddaje umysłową ociężałość i przyziemność Ikara. Bohater odczuwa ból ramion „od bicia w próżnię”, a jego nogi „tęsknią do kolców i ostrych kamieni”. Upadek Ikara w morze nie jest spowodowany zachwytem nad słońcem, ale grawitacją – to ziemia przyciąga jego uwagę i staje się przyczyną katastrofy.

W tym kontekście zrozumiałe stają się ostatnie słowa wiersza, wyjaśniające powody upadku bohatera. Ikar nie potrafił myśleć w sposób abstrakcyjny, nie rozumiał metafor, traktował świat zbyt dosłownie. Nie pojął, że „skrzydła są tylko przenośnią”. Reinterpretacja mitologii w wierszu Herberta polega zatem na tym, że poeta uważa, iż to nie idealizm i dostrzeganie piękna świata wiodą człowieka do zguby, ale wręcz przeciwnie: niebezpieczna jest umysłowa ociężałość i brak wrażliwości. Poeta dobitnie podkreśla ten wniosek w ostatnich słowach:

Istota rzeczy jest w tym aby nasze serca

które toczy ciężka krew

napełniły się powietrzem

i tego właśnie Ikar nie chciał przyjąć

Ludzkie serce, aby prawidłowo wykonać swoją pracę, musi pobrać powietrze z płuc – dopiero utlenowaną krew może tłoczyć do aorty. Powietrze jest tu metaforą wyobraźni, piękna i marzenia. Człowiek nie może zatem funkcjonować bez sfery duchowej, powiada Herbert.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pieśń nad Pieśniami – streszczenie...

Streszczenie „Pieśń nad pieśniami” to dialog pomiędzy Oblubieńcem i Oblubienicą. W pierwszej pieśni wzajemnie zachwycają się oni urodą swego partnera. Ona...

Ferdydurke – streszczenie plan...

Streszczenie Rozdział I - Porwanie Narrator obudził się o dziwnej porze - ni to nocą ni to o świcie. Zbudzony chciał pędzić na dworzec taksówką lecz po chwili...

Doktór Piotr – streszczenie plan...

„Doktór Piotr” jest dłuższą nowelą Stefana Żeromskiego. Akcja rozgrywa się w zaborze rosyjskim pod koniec XIX wieku. Streszczenie Na początku poznajemy...

Karuzela z Madonnami – interpretacja...

„Karuzela z Madonnami” to bodaj najbardziej znany wiersz Mirona Białoszewskiego – do czego z pewnością przyczyniła się znakomita interpretacja muzyczna...

Na czym polega tragizm Edypa i Makbeta?...

Edyp - syn Lajosa i Jokasty - oraz Makbet - szlachetny tan Glamis - pojawiają się na kartach dwóch tragedii których powstanie dzieli około 2000 lat. Losy tych...

ABC – streszczenie plan wydarzeń...

Streszczenie Joanna była młodą dziewczyną po której na pierwszy rzut oka widać było strapienie. Kobieta wyglądała biednie i żyła też w nędzy. Nie potrafiła...

Proszę państwa do gazu – streszczenie...

Jest upalne lato. Wszyscy więźniowie obozu chodzą nago ponieważ odbywa się odwszawianie ubrań. Od jakiegoś czasu nie przyjeżdżają nowe transporty dlatego część Kanady...

Zielono mi w głowie – interpretacja...

Już sam tytuł wiersza Kazimierza Wierzyńskiego przywodzi nastrój beztroski i radości życia. „Zielono mam w głowie” – tak może mówić człowiek...

U wrót doliny – interpretacja...

„U wrót doliny” to wiersz Zbigniewa Herberta który dotyka problematyki eschatologicznej. Tekst przedstawia poetycką wizję sądu ostatecznego. Wskazuje...