Unikalne i sprawdzone teksty

Zniewolony umysł – streszczenie, opracowanie

Streszczenie

„Zniewolony umysł” Czesława Miłosza to zbiór esejów, które analizują uwikłanie polskich pisarzy w ideologię komunistyczną. Poszczególne rozdziały poświęcone są kolejnym twórcom, którzy stanęli po stronie władz PRL-u, czyniąc ze swojego pisarstwa narzędzie doktrynalne. Miłosz nie podaje nazwisk pisarzy, natomiast posługuje się pseudonimami. Alfa to Jerzy Andrzejewski, Beta – Tadeusz Borowski, Gamma – Jerzy Putrament, Delta – Konstanty Ildefons Gałczyński. Wszyscy oni stali się niejako wyznawcami „Nowej Wiary”, czyli ideologii socjalizmu. Ulegli złudzeniu, że komunizm może zmienić świat na lepsze.

Andrzejewski objawia się, według Miłosza, w swojej twórczości jako moralista. Ma ambicje pouczania narodu, w jaki sposób powinien postępować. Posiada również zamiłowanie do patosu, zaczerpniętego z wiary katolickiej. Borowski to natomiast „nieszczęśliwy kochanek”, którego nieodwracalnie zmienił pobyt w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. W komunizmie szukał swoistej recepty na całe zło świata, jednak nie znalazł jej i ostatecznie popełnił samobójstwo. Jerzego Putramenta nazywa z kolei Miłosz „niewolnikiem dziejów”. Nadzorował on działalność politycznej cenzury literatów. Gałczyński to natomiast „trubadur”. Największą namiętnością jego życia był alkohol. W PRL-u pełnił zaś rolę „błazna”, którego znoszono i wykorzystywano, ponieważ podobał się publiczności.

Opracowanie

„Zniewolony umysł” to, jak stwierdził sam Miłosz, prozatorska wersja „Traktatu moralnego”. Książka ta została po raz pierwszy opublikowana na łamach paryskiej „Kultury” w 1953 roku. Autor stworzył tu niezwykle istotną analizę systemu komunistycznego w Polsce, a także totalitaryzmu w ogóle. Pokazał, w jaki sposób powstaje niebezpieczna ideologia, jakie są metody działania dyktatorskiej władzy oraz jaką rolę odgrywa elita intelektualna w szerzeniu fałszywej doktryny. Miłosz obnaża podstawowe narzędzia komunizmu, a więc propagandę i cenzurę. Zwraca uwagę na pogardę wobec indywidualizmu i prymat filozofii kolektywnej. Wskazuje również, że walka totalitarnej władzy jest zawsze walką o „rząd dusz”, stąd każda dyktatura potrzebuje ludzi kultury, by umacniać swoją legitymację do rządzenia.

Istotnym aspektem studium Miłosza jest analiza uwikłania intelektualistów we współpracę z reżimem. Sylwetki poszczególnych pisarzy służą jako przykłady różnych osobowości, które z rozmaitych względów uległy „Nowej Wierze” i przyjęły rolę jej proroków. Miłosz posługuje się językiem paraboli: używa pseudonimów, aluzji i niedopowiedzeń. Używa również symbolicznej terminologią, np. zaczerpniętej z „Pożegnania jesieni” Witkacego (np. tabletki Murti-Binga) czy z filozofii wschodu („ketman”).

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Sklepy cynamonowe – streszczenie...

Streszczenie Sierpień Jest upalne i słoneczne lato. Jeszcze w lipcu ojciec narratora wyjechał do sanatorium zostawiając go z matką starszym bratem i Adelą (gosposią)....

Podłogo błogosław – interpretacja...

„Podłogo błogosław” to wiersz Mirona Białoszewskiego pochodzący z 1957 roku. Już tytuł sugeruje że mamy do czynienia z typowym dla poety łączeniem sacrum...

Mit o Midasie - opracowanie (interpretacja...

Interpretacja Istnieją dwa mity w których występuje postać króla Midasa. Pierwszy z nich opowiada o przyprawieniu władcy oślich uszu drugi o życzeniu króla...

Hobbit – streszczenie plan wydarzeń...

Streszczenie Rozdział I – Nieproszeni goście W pewnej wyjątkowo starannie urządzonej i szczególnie wygodnej norze mieszkał pewien hobbit. Bilbo Baggins bo tak...

Katarynka – opracowanie problematyka...

Czas i miejsce akcji „Katarynka” to nowela której akcja koncentruje się na ulicy Miodowej która mieści się w Warszawie. Większość wydarzeń dotyczy...

Romeo i Julia – streszczenie plan...

Streszczenie Prolog Napisany wierszem prolog nieco przybliża tło wydarzeń wspominając o zwaśnionych rodach i dwojgu kochanków. Zapowiada także przedwczesną śmierć...

Bracia Lwie Serce – streszczenie...

Streszczenie Głównymi bohaterami utworu Astrid Lindgren są dwaj bracia: młodszy – 9 – letni Karol i starszy – 13 – letni Jonatan Lew. Pierwszy...

Dziady cz. III – opracowanie motywy...

Geneza Trzecia część „Dziadów” nazywana jest także „Dziadami drezdeńskimi” ze względu na fakt iż powstała właśnie w stolicy Saksonii....

Pippi Pończoszanka – streszczenie...

Streszczenie Pippi przenosi się do Willi Śmiesznotki Na skraju pewnego miasteczka znajdował się stary zapuszczony ogród. W ogrodzie tym stał sobie stary dom. W domu...