Wiersz Czesława Miłosza „Walc” pochodzi z 1942 roku. Poeta jednak nie opisuje w utworze trwającej właśnie wojny, a cofa się kilka dekad, do roku 1910. Przedstawia w wierszu elegancki bal, w którym biorą udział elity społeczne.
Już lustra dźwięk walca powoli obraca
I świecznik kołując odpływa w głąb sal.
I patrz: sto świeczników we mgłach się zatacza,
Sto luster odbija snujący się bal.
Jednak ten okres radości ma swój odmierzony czas. Dowiadujemy się, że „Już biją zegary,/ Lat cicho w klepsydrach przesącza się piach”. Oczywiście Miłosz odwołuje się do pierwszej wojny światowej, która wybuchał cztery lata po opisywanym balu. Konflikt ów przyniósł zagładę liberalnej i pełnej optymizmu Europie XIX wieku. Piękna kobieta, która tańczy na balu nie wie, że jej syn będzie cierpiał w piekle okopów pokrywającym kontynent.
Tam, w tym pochodzie, w milczącym szeregu,
Patrz, to twój syn. Policzek przecięty,
Krwawi. On idzie, małpio uśmiechnięty,
Krzycz! W niewolnictwie szczęśliwy.
Szczęśliwi i wykształceni ludzie na balu nie są w stanie nawet przewidzieć, że niedługo jednostka zostanie strącona z piedestału, na którym ustawiła ją ideologia liberalizmu. Pojedynczy człowiek stanie się tylko trybem w okrutnych machinach wojenny poszczególnych mocarstw.
Świat Miłosza, poety urodzonego w 1911 roku, jest już innym światem. Pokolenie ludzi, którzy mogli brać udział w balu w 1910 roku nie pojmie już tego, co stało się udziałem ich dzieci i wnuków. Miłosz podkreśla to w autotematycznym fragmencie wiersza:
A gdzieś tam daleko poeta się rodzi.
Nie dla nich, nie dla nich napisze ich pieśń.
Do chat drogą mleczną noc letnia podchodzi
I psami w olszynach zanosi się wieś.
Dlaczego Czesław Miłosz pisał wiersz o świecie przed I wojną światową w czasie, gdy w najlepsze trwała II wojna, będąca jeszcze krwawszym konfliktem? Zapewne dostrzegał związek miedzy tymi dwoma wojnami – wielu historyków podkreśla, że II wojna była niejako kontynuacją I wojny, która nie została ostatecznie rozstrzygnięta. Ale najpewniej chciał też podkreślić, że tak jak przed lat powstało pęknięcie między doświadczeniem pokoleń, tak teraz (w 1942) pojawia się pęknięcie kolejne. Ludzie, którzy w czasie dwudziestu lat pokoju zdążyli przywyknąć do świata bez przemocy, nie będą się potrafili dostosować. Młodzież pozna tylko wojnę i okrucieństwo. A pokolenie poety? Ono jest gdzieś pomiędzy tymi dwoma grupami wiekowymi – przypadła im smutna rola obserwatorów, tych, którzy rozumieją i świat pokoju i świat wojennej pożogi.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów abab
– apostrofa (do kobiety biorącej udział w balu)
– epitet (czerwone słońce)
Streszczenie Główną bohaterką osiemnastego – ostatniego tomu „Jeżycjady” pt. „Sprężyna” jest Łucja Pałys – córka Idy...
„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej a...
Pieśń XX („Miło szaleć kiedy czas po temu”) łączy refleksję nad życiem charakterystyczną dla poważniejszych utworów Kochanowskiego z dowcipem i „biesiadnym”...
Hymn to uroczysta pieśń która chwali w niniejszym utworze Boga. Charakteryzuje się wzniosłym nastrojem a podmiot liryczny wypowiada się by zaprezentować jakieś...
Piotr Skarga był kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy jezuitą jedną z najważniejszych postaci polskiej reformacji. Jego najważniejsze dzieła to bardzo popularne...
Geneza „Wieża” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego po raz pierwszy opublikowana została w lipcu 1958 r. w paryskiej „Kulturze”. Opowiadanie to powstało...
„But w butonierce” to bodaj najbardziej znany wiersz jaki spisał poeta-futurysta Bruno Jasieński. Już po tytule widać sposób w jaki autor zamierza obchodzić...
Opublikowane w 1597 roku „Kazania sejmowe” Piotra Skargi należą do arcydzieł literatury staropolskiej. Wśród kazań szczególne znaczenie ma kazanie...
Streszczenie Ballada „To lubię” rozpoczyna się zwrotem do Maryli. Jest ona zachęcana do spojrzenia na piękny krajobraz. Na skraju lasu znajduje się cerkiew w...
