Wiersz Czesława Miłosza „Walc” pochodzi z 1942 roku. Poeta jednak nie opisuje w utworze trwającej właśnie wojny, a cofa się kilka dekad, do roku 1910. Przedstawia w wierszu elegancki bal, w którym biorą udział elity społeczne.
Już lustra dźwięk walca powoli obraca
I świecznik kołując odpływa w głąb sal.
I patrz: sto świeczników we mgłach się zatacza,
Sto luster odbija snujący się bal.
Jednak ten okres radości ma swój odmierzony czas. Dowiadujemy się, że „Już biją zegary,/ Lat cicho w klepsydrach przesącza się piach”. Oczywiście Miłosz odwołuje się do pierwszej wojny światowej, która wybuchał cztery lata po opisywanym balu. Konflikt ów przyniósł zagładę liberalnej i pełnej optymizmu Europie XIX wieku. Piękna kobieta, która tańczy na balu nie wie, że jej syn będzie cierpiał w piekle okopów pokrywającym kontynent.
Tam, w tym pochodzie, w milczącym szeregu,
Patrz, to twój syn. Policzek przecięty,
Krwawi. On idzie, małpio uśmiechnięty,
Krzycz! W niewolnictwie szczęśliwy.
Szczęśliwi i wykształceni ludzie na balu nie są w stanie nawet przewidzieć, że niedługo jednostka zostanie strącona z piedestału, na którym ustawiła ją ideologia liberalizmu. Pojedynczy człowiek stanie się tylko trybem w okrutnych machinach wojenny poszczególnych mocarstw.
Świat Miłosza, poety urodzonego w 1911 roku, jest już innym światem. Pokolenie ludzi, którzy mogli brać udział w balu w 1910 roku nie pojmie już tego, co stało się udziałem ich dzieci i wnuków. Miłosz podkreśla to w autotematycznym fragmencie wiersza:
A gdzieś tam daleko poeta się rodzi.
Nie dla nich, nie dla nich napisze ich pieśń.
Do chat drogą mleczną noc letnia podchodzi
I psami w olszynach zanosi się wieś.
Dlaczego Czesław Miłosz pisał wiersz o świecie przed I wojną światową w czasie, gdy w najlepsze trwała II wojna, będąca jeszcze krwawszym konfliktem? Zapewne dostrzegał związek miedzy tymi dwoma wojnami – wielu historyków podkreśla, że II wojna była niejako kontynuacją I wojny, która nie została ostatecznie rozstrzygnięta. Ale najpewniej chciał też podkreślić, że tak jak przed lat powstało pęknięcie między doświadczeniem pokoleń, tak teraz (w 1942) pojawia się pęknięcie kolejne. Ludzie, którzy w czasie dwudziestu lat pokoju zdążyli przywyknąć do świata bez przemocy, nie będą się potrafili dostosować. Młodzież pozna tylko wojnę i okrucieństwo. A pokolenie poety? Ono jest gdzieś pomiędzy tymi dwoma grupami wiekowymi – przypadła im smutna rola obserwatorów, tych, którzy rozumieją i świat pokoju i świat wojennej pożogi.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów abab
– apostrofa (do kobiety biorącej udział w balu)
– epitet (czerwone słońce)
„Kobiety Rubensa” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym poetka snuje rozważania na temat zmienności kanonów piękna. Czyni to na przykładzie słynnych...
Geneza „Tango” napisał Sławomir Mrożek przebywając poza granicami Polski. Pierwodruk dramatu ukazał się w 1964 w 11 numerze czasopisma literackiego „Dialog”....
Geneza Czwarta część „Dziadów” powstała w latach 1820 – 1821 w czasie pobytu Mickiewicza w Kownie (stąd „Dziady” kowieńsko –...
Streszczenie Akcja „Pinokia” zaczyna się gdy w ręce stolarza Wisienki trafia niezwykłe mówiące drewno. Nie nadaje się ono na zwykłą nogę od stołu...
Geneza George Orwell napisał „Folwark zwierzęcy” w 1944 roku. Na genezę książki złożyły się doświadczenia pisarza podczas wojny domowej w Hiszpanii oraz...
„Weiser Dawidek” to powieść Pawła Huelle. Jej narratorem jest Paweł który próbuje przypomnieć sobie swoje dzieciństwo i związaną z nią postać...
„Dziewczyna” to jeden z najbardziej znanych utworów Bolesława Leśmiana. Nie ma się czemu dziwić bowiem w tym wierszu pochodzącym z tomu „Napój...
„O śmierci bez przesady” to wiersz Wisławy Szymborskiej w którym poetka rozważa problematykę umierania. Podmiot liryczny podchodzi do śmierci bez zwyczajowego...
„Tren XIX albo sen” łączy wątki cyklu stanowi też jego podsumowanie. Poetę przez niemal całą noc dręczy bezsenność dopiero tuż przed świtem udaje mu się...
