Wiersz Czesława Miłosza „Walc” pochodzi z 1942 roku. Poeta jednak nie opisuje w utworze trwającej właśnie wojny, a cofa się kilka dekad, do roku 1910. Przedstawia w wierszu elegancki bal, w którym biorą udział elity społeczne.
Już lustra dźwięk walca powoli obraca
I świecznik kołując odpływa w głąb sal.
I patrz: sto świeczników we mgłach się zatacza,
Sto luster odbija snujący się bal.
Jednak ten okres radości ma swój odmierzony czas. Dowiadujemy się, że „Już biją zegary,/ Lat cicho w klepsydrach przesącza się piach”. Oczywiście Miłosz odwołuje się do pierwszej wojny światowej, która wybuchał cztery lata po opisywanym balu. Konflikt ów przyniósł zagładę liberalnej i pełnej optymizmu Europie XIX wieku. Piękna kobieta, która tańczy na balu nie wie, że jej syn będzie cierpiał w piekle okopów pokrywającym kontynent.
Tam, w tym pochodzie, w milczącym szeregu,
Patrz, to twój syn. Policzek przecięty,
Krwawi. On idzie, małpio uśmiechnięty,
Krzycz! W niewolnictwie szczęśliwy.
Szczęśliwi i wykształceni ludzie na balu nie są w stanie nawet przewidzieć, że niedługo jednostka zostanie strącona z piedestału, na którym ustawiła ją ideologia liberalizmu. Pojedynczy człowiek stanie się tylko trybem w okrutnych machinach wojenny poszczególnych mocarstw.
Świat Miłosza, poety urodzonego w 1911 roku, jest już innym światem. Pokolenie ludzi, którzy mogli brać udział w balu w 1910 roku nie pojmie już tego, co stało się udziałem ich dzieci i wnuków. Miłosz podkreśla to w autotematycznym fragmencie wiersza:
A gdzieś tam daleko poeta się rodzi.
Nie dla nich, nie dla nich napisze ich pieśń.
Do chat drogą mleczną noc letnia podchodzi
I psami w olszynach zanosi się wieś.
Dlaczego Czesław Miłosz pisał wiersz o świecie przed I wojną światową w czasie, gdy w najlepsze trwała II wojna, będąca jeszcze krwawszym konfliktem? Zapewne dostrzegał związek miedzy tymi dwoma wojnami – wielu historyków podkreśla, że II wojna była niejako kontynuacją I wojny, która nie została ostatecznie rozstrzygnięta. Ale najpewniej chciał też podkreślić, że tak jak przed lat powstało pęknięcie między doświadczeniem pokoleń, tak teraz (w 1942) pojawia się pęknięcie kolejne. Ludzie, którzy w czasie dwudziestu lat pokoju zdążyli przywyknąć do świata bez przemocy, nie będą się potrafili dostosować. Młodzież pozna tylko wojnę i okrucieństwo. A pokolenie poety? Ono jest gdzieś pomiędzy tymi dwoma grupami wiekowymi – przypadła im smutna rola obserwatorów, tych, którzy rozumieją i świat pokoju i świat wojennej pożogi.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów abab
– apostrofa (do kobiety biorącej udział w balu)
– epitet (czerwone słońce)
Poeta żali się że ubrania należące ongiś do Urszulki ciągle przypominają mu o śmierci dziecka - żałosne ubiory … Żalu mi przydajecie”. Przypomina przedmiotom...
Streszczenie W „Tygrysie i Róży” znów przenosimy się do sympatycznej rodziny Borejków zamieszkującej poznańskie Jeżyce. W domu nadal jest...
„Wędrówką życie jest człowieka” to wiersz Edwarda Stachury. Można powiedzieć że jak żadne inne jego dzieło ten krótki utwór streszcza...
Powieść Miguela de Cervantesa to jedna z najważniejszych książek w dziejach hiszpańskiej literatury. Według historyka Stanleya G. Payne’a „Don Kichot”...
Streszczenie Kajtuś był młodym zdrowym bociankiem najsilniejszym w gnieździe. Razem z mamą i dwójką rodzeństwa mieszkał na stodole. Wiecznie był głodny i często...
Wiersz Kazimiery Iłłakowiczówny „Opowieść małżonki świętego Aleksego” nawiązuje do znanej średniowiecznej legendy o tytułowym świętym. Aleksy...
Tren XIV przynosi kolejny raz w cyklu odwołanie do mitologii greckiej. Poeta zastanawia się gdzie są wrota do krainy podziemia które przekroczył Orfeusz. Tak jak mityczny...
„Egzamin” to wiersz Ewy Lipskiej. Poetka dokonuje w nim swego rodzaju analizy tyranii albo wręcz władzy jako takiej. Tytułowy egzamin to konkurs na króla...
Utwór Kazimierza Wierzyńskiego „Jestem jak szampan” pochodzi z roku 1919. Autor (będący ewidentnie podmiotem lirycznym) porównuje się w wierszu...
