Hamlet – streszczenie, plan wydarzeń

Streszczenie

Akt pierwszy

Scena I

„Hamlet” rozpoczyna się sceną mającą miejsce przed zamkiem. Dwóch strażników - Bernardo i Francisko - wymienia się wartą. Niebawem dołącza do nich para mężczyzn - Horacy i Marcellus. Bohaterowie rozmawiają o tajemniczej zjawie, jaką ujrzeli kilka dni temu. Wtem tajemnicza postać pojawia się ponownie, a wszyscy rozpoznają w niej duńskiego króla. W zdarzeniu tym Horacy dostrzega zapowiedź tajemniczych i niepokojących wydarzeń. Przeczuwa, że być może chodzi o atak rozsierdzonych Norwegów (król Hamlet pokonał Fortynbrasa, a następca norweskiego władcy, także Fortynbras, rozpoczął gromadzenie armii).

Następnie zjawa ukazuje się drugi raz i znika, kiedy rozlega się pianie koguta. Mężczyźni postanawiają powiadomić o tym młodego Hamleta - księcia.

Scena II

W sali audiencjonalnej zamku nowy władca - Klaudiusz - opowiada o żałobie przeżywanej po śmierci brata. Mówi także o związku, jaki zawarł z żoną nieżyjącego króla, a później wspomina o zagrożeniu ze strony Fortynbrasa. Dwóm mężczyznom (Korneliuszowi i Woltymandowi) nakazuje udać się z listem do Norwegii.

Przed obliczem króla pojawia się Laertes - syn Poloniusza. Młody mężczyzna prosi o pozwolenie na powrót do Francji, skąd przybył, by złożyć hołd w czasie koronacji. Kiedy otrzymuje pozwolenie, król zwraca się do młodego Hamleta. Syn nieżyjącego króla cierpi z powodu utraty ojca, lecz nowy władca i królowa zachęcają go, by wyzbył się żałoby i radosnym okiem spojrzał na Danię i porzucił myśl o wyjeździe do Wittenbergi, skąd przybył na wieść o śmierci rodzica.

Do sali wchodzą Horacy (przyjaciel Hamleta) i Marcellus. Po krótkim powitaniu pierwszy z nich mówi księciu o widzianej przez nich zjawie. Usłyszawszy tę wieść, Hamlet postanawia spędzić noc na warcie.

Scena III

W domu Poloniusza toczy się rozmowa między rodzeństwem - Laertesem i Ofelią. Brat, żegnając się z siostrą, przestrzega ją przed zaletami Hamleta, ponieważ podejrzewa, iż są one nieszczere. Kobieta odpowiada, że będzie miała jego słowa na uwadze, ale sama ostrzega go, by nie należał do ludzi, którzy udzielają rad innym, a sami gardzą wskazówkami im dawanymi.

Do pokoju wchodzi Poloniusz, który obejmuje syna i udziela mu błogosławieństwa na drogę. Następnie mężczyzna rozmawia z córką i oświadcza jej, że nie chce, by marnowała czas na spotkania z Hamletem.

Scena IV

Na tarasie przed zamkiem czuwają Hamlet, Horacy i Marcellus. Wkrótce pojawia się zjawa i daje Hamletowi znak, by poszedł za nią.

Scena V

W dalszej części tarasu zjawa i Hamlet rozpoczynają rozmowę. Duch wyjawia, że niedługo wróci w siarczyste płomienie, lecz najpierw chce porozmawiać z młodzieńcem. Przedstawia mu wówczas prawdziwą historię swej śmierci, którą poniósł z rąk brata - Klaudiusza - a następnie prosi go o dokonanie zemsty. Przestrzega jednak, by Hamlet nie zhańbił się niehonorowym uczynkiem względem matki.

Gdy zjawa znika, Hamlet ponownie dołącza do Horacego i Marcellusa. Prosi ich, by przysięgli, że nie powiedzą, co widzieli tej nocy.

Akt drugi

Scena I

W domu Poloniusza toczy się rozmowa między ojcem Ofelii a Rajnoldem. Drugi z mężczyzn jest szpiegiem, którego zadanie polega na podglądaniu Laertesa i informowaniu o jego działaniach Poloniusza.

Po chwili do pokoju wchodzi Ofelia i opowiada o dziwnym swym dziwnym spotkaniu z Hamletem (mężczyzna przyszedł do niej w brudnym stroju i chwiał się na nogach). Podejrzewa, że oszalał on z miłości. Wtedy Poloniusz postanawia porozmawiać o tym z królem.

Scena II

Król wita Rozenkranca i Gildensterna. Mówi do nich o dziwnym przeistoczeniu się Hamleta i wyjawia cel ich zawezwania - pragnie, by dowiedzieli się, co dzieje się z młodzieńcem.

Do sali wchodzi Poloniusz i oznajmia, że posłowie z Norwegii przybyli z powrotem. Wspomina także o tym, iż zna przyczynę szaleństwa Hamleta. Kiedy król chce go wysłuchać, Poloniusza nalega, by najpierw dał posłuch posłom. Ci przekazali wiadomość, że wskutek otrzymanego listu stryj Fortynbrasa nakazał wstrzymać mobilizację wojsk.

Następnie Poloniusz przeczytał fragment listu napisanego przez Hamleta do Ofelii i przedstawił królewskiej parze swoją teorię dotyczącą szaleństwa tytułowego bohatera. Wtedy ojciec Laertesa, chcąc udowodnić swą rację, wyjawił plan mający potwierdzić jego słowa. Tytułowy bohater często przechadzał się galerią i właśnie w czasie takiego spaceru Poloniusz postanowił zetknąć go z Ofelią, schowawszy się, wraz z parą królewską, za obiciem.

Naradę przerwało wejście Hamleta. Poloniusz zdecydował się odbyć z nim rozmowę, lecz młodzieniec nie poznał go (wziął go za rybaka, a później powiedział, że chciałby, by był uczciwym człowiekiem). Konwersacja o samobójstwie i starości zakończyła się na niczym, chociaż Poloniusz poczuł się nieco zbity z pantałyku.

Nieco później pojawiają się Rozenkranc i Gildenstern. Tytułowy bohater poznał młodzieńców i zaczął zadawać badawcze pytania dotyczące przyczyny ich pojawienia się w Elzynorze. Wiedział, że posłali po nich Klaudiusz i Gertruda, toteż postanowił przechytrzyć dawnych kolegów. Wtem nadszedł Poloniusz i oznajmił przybycie aktorskiej trupy.

Hamlet rozpoczął rozmowę z artystami od próśb o deklamację fragmentów „Eneidy”. Po chwili nakazał Poloniuszowi godne przyjęcie gości i poprosił ich, by rozważyli wystawienie „Zabójstwa Gonzagi” oraz pyta, czy mógłby dopisać kilkanaście wersów do sztuki.

Pożegnawszy aktorów, Rozenkranca i Gildensterna, Hamlet wygłasza monolog. Wyjawia wtedy swój plan, by umieścić w dziele scenę morderstwa podobną do tej, której dopuścił się jego stryj.

Akt trzeci

Scena I

Klaudiusz i Gertruda rozmawiają z Rozenkrancem i Gildensternem. Młodzieńcy mówią o wizycie aktorów, zaś Poloniusz zaprosił w imieniu Hamleta parę królewską do udziału w nim.

Następnie Klaudiusz i Poloniusz zapragnęli wcielić w życie swój plan. Zbliżający się Hamlet wygłasza najsłynniejszy monolog: Być albo nie być to wielkie pytanie... W czasie rozmowy z Ofelią tytułowy bohater powiedział jej, że nigdy jej nie kochał, po czym doradził jej, by udała się do klasztoru oraz zamknęła ojca w domu, chroniąc go tym samym przed odgrywaniem roli błazna.

Ukryci Klaudiusz i Poloniusz utwierdzili się w przekonaniu, że Hamlet jest szalony. Ojciec Ofelii nadal uważał, iż jest to spowodowane niespełnioną miłością, zaś stryj bohatera zaczął nabierać podejrzeń w stosunku do syna zamordowanego króla i postanowił wysłać go do Anglii, by ten odebrał haracz.

Scena II

Hamlet instruuje aktorów, mówiąc im, w jaki sposób powinni wygłaszać kwestie. Wtedy do sali wchodzi Poloniusz i ogłasza, że para królewska pojawi się na spektaklu. Dostrzegłszy Horacego, tytułowy bohater poprosił go, by w trakcie przedstawienia obserwował nowego władcę.

Po przybyciu Klaudiusza i Gertrudy Hamlet usiadł obok Ofelii i nadal postępował w taki sposób, by dać poznać się jako szalony.

Rozpoczęła się sztuka. W czasie przerwy Hamlet rozmawiał z parą królewską i powiedział, że przedstawienie nosi tytuł „Łapka na myszy” i opowiada o morderstwie dokonanym w Wiedniu.

W czasie sceny ukazującej morderstwo Klaudiusz wstał, a Poloniusz nakazał przerwanie spektaklu.

Następnie Hamlet chciał porozmawiać z Horacym, lecz konwersację przerwali Rozenkranc i Gildenstern, którzy oznajmili tytułowemu bohaterowi, że jego matka pragnie go widzieć. Po chwili tę samą wiadomość przyniósł Poloniusz.

Scena III

W czasie rozmowy z Rozenkrancem i Gildensternem Klaudiusz nakazał im szykować się na wyprawę do Anglii, w czasie której ich zadaniem będzie „powstrzymanie” Hamleta. Do pokoju wchodzi Poloniusz i mówi władcy, że podsłucha rozmowę matki z synem.

Kiedy Kaludiusz zostaje sam, wygłasza monolog dotyczący zbrodni i rozpoczyna modlitwę. W komnacie pojawia się Hamlet, a dostrzegłszy stryja, zastanawia się nad dopełnieniem aktu zbrodni. Postanawia jednak odsunąć ten czyn, ponieważ nie chce, by stryj został zbawiony (jego ojciec cierpi męki, gdyż nie pojednał się z Bogiem przed śmiercią).

Scena IV

Poloniusz zachęca Gertrudę do przeprowadzenia odważnej rozmowy z synem i oznajmia, że będzie się jej przysłuchiwał.
W czasie konwersacji Hamlet kilkukrotnie dał matce do zrozumienia, że wie, co uczyniła. Gdy Poloniusz krzyknął: ratunku, książę dźgnął go szpadą, pozbawiając go życia.

Chwilę później pojawiła się zjawa, ostrzegając Hamleta przed nikczemnym uczynkiem wobec matki (kobieta nie widziała ducha swego byłego męża).
Tytułowy bohater chłodno pożegnał matkę, potępiając jej kazirodczy związek oraz wyjawiając przed nią, że zna motywację wysłania go do Anglii i wie o zadaniu powierzonym Rozenkrancowi i Gildensternowi.

Akt czwarty

Scena I

Klaudiusz i Gertruda rozmawiają o Hamlecie. Władca postanawia ostatecznie rozwiązać dręczący go problem i wyeliminować synowca.

Scena II

Rozenkranc i Gildenstern znajdują Hamleta i proszą, by powiedział im, gdzie złożył ciało Poloniusza. Tytułowy bohater traktuje ich z rezerwą i chce zostać zaprowadzony przed oblicze króla.

Scena III

Rozenkranc przyznaje się przed władcą, że nie udało mu się poznać miejsca spoczynku Poloniusza. Hamlet, przed obliczem króla, wyznaje, że ojciec Laertesa jest na kolacji (jedzony przez robaki).

Klaudiusz nakazuje synowi nieżyjącego brata udanie się do Anglii. Rozenkrancowi i Gildensternowi rozkazuje go pilnować i wyraża nadzieję, iż Anglicy postąpią zgodnie z instrukcjami przekazanymi w listach.

Scena IV

Na jednej z duńskich równin Fortynbras - norweski następca tronu - nakazuje swemu rotmistrzowi udanie się do Klaudiusza i uzyskanie zgody (zagwarantowanej w listach) na przemarsz wojsk.

Rotmistrz spotyka zmierzających na statek Hamleta, Rozenkranca i Gildensterna. Dowiaduje się, że wojska udają się do Polski, by odebrać niewielki kawałek ziemi. Trójka bohaterów udaje się dalej, a Rozenkranc i Gildenstern wyprzedzają Hamleta.

Scena V

Horacy staje przed obliczem królowej i prosi, by ta spotkała się z Ofelią. Córka nieżyjącego Poloniusza sprawia wrażenie szalonej. Klaudiusz nakazuje Horacemu mieć na nią oko.

Przed obliczem króla staje dworzanin, który ostrzega go przed zbliżającymi się powstańcami prowadzonymi przez żądnego zemsty Laertesa. Brat Ofelii żąda, by władca oddał mu ojca (wyraźnie podejrzewa króla). Klaudiusz namawia go do przeprowadzenia śledztwa. W tym czasie pojawia się nietypowo odziana Ofelia (bogato ozdobiona kwiatami), rozdaje rośliny i zapowiada, że będzie modliła się za dobrych chrześcijan.

Scena VI

Horacy otrzymał list, w którym Hamlet napisał, że został porwany przez korsarzy, zaś Rozenkranc i Gildenstern są w drodze do Anglii.

Scena VII

Klaudiusz przekonuje Laertesa, że morderca jego ojca chciał tak naprawdę zgładzić króla. Syn Poloniusza zapowiada zemstę.
W tym czasie pojawia się informacja o liście od Hamleta, który powiadamia, iż został wysadzony ze statku na duńskim wybrzeżu. Laertes cieszy się na myśl o możliwości pomszczenia ojca, zaś Klaudiusz, chwaląc jego zdolności szermiercze, nakłania go do wyzwania Hamleta na pojedynek (przed walką książę miałby otrzymać stępione ostrze). Ponadto Laertes zapowiada zatrucie swej klingi, a władca umieszczenie w pobliżu skażonego pucharu wina.

Po chwili do komnaty wchodzi Gertruda i powiadamia mężczyzn, że Ofelia utonęła.

Akt piąty

Scena I

Na cmentarzu dwóch grabarzy prowadzi ożywioną dysputę dotyczącą pochowania Ofelii po chrześcijańsku.
W oddali pojawiają się Horacy i Hamlet. Rozmawiają z mężczyznami o niedawnych wydarzeniach. Tytułowy bohater dostrzega, jak jeden z nich rzuca czaszką. Bierze ją do ręki, a dowiedziawszy się, że to czaszka Yoricka, wygłasza monolog dotyczący śmierci i przemijania.

Kiedy bohaterowie odsuwają się na bok, dostrzegają orszak żałobny. Skrócona ceremonia sugeruje im, że nieżyjąca osoba popełniła samobójstwo.
W czasie składania ciała Ofelii do grobu Laertes złorzeczył temu, kto doprowadził jego siostrę na skraj szaleństwa, a następnie wskoczył do groby, by ostatni raz jej się przyjrzeć. To samo uczynił Hamlet. Między mężczyznami doszło do szamotaniny, lecz zostali rozdzieleni.

Następnie tytułowy bohater wyznał swe uczucie do Ofelii, co inni odebrali jako dowód jego szaleństwa. Klaudiusz za wszelką cenę nalegał, by zachował cierpliwość i doprowadził do końca ich plan.

Scena II

Hamlet i Horacy rozmawiają na temat ucieczki syna Gertrudy ze statku zmierzającego do Anglii. Tytułowy bohater wykazał się nie tylko odwagą, ale także sprytem, co udowodnił, zmieniając treść listu (śmierć miała spotkać jego dostarczycieli, a więc Rozenkranca i Gildensterna).

Do komnaty wchodzi Ozryk, który pragnie sprowokować Hamleta, by ten stanął do walki z Laertesem. Książę zgodził się na walkę, chociaż Horacy ostrzegał go przed niechybną porażką.

Bohaterom wręczono broń, a król nakazał rozłożyć wino. Początkowo Hamlet wypracował sobie przewagę, dwukrotnie dotykając Laertresa swym orężem. Wówczas Gertruda sięgnęła po puchar, wznosząc toast za zdrowie syna.

Laertres naciera na księcia z wielką siłą i rani go zatrutym floretem. Jednak w ferworze dochodzi do wymiany broni i syn Poloniusza także zostaje ugodzony. Wtedy wyznaje Hamletowi prawdę o intrydze, a Ozryk krzyczy, by spojrzeć na umierającą królową. Syn Gertrudy sięga po broń i dopełnia zemsty, przebijając Klaudiusza.
Widząc ostatnie chwile przyjaciela, Horacy także chciał sięgnąć po puchar, lecz Hamlet odwiódł go od tego zamysłu, pragnąć, by opowiedział, co stało się w duńskim zamku.

Hamlet i Laertes przebaczyli sobie swe winy, a książę, przed śmiercią, wspomniał jeszcze o Fortynbrasie.

Następca norweskiego tronu przybył chwilę po krwawych wydarzeniach, będąc w drodze powrotnej z Polski. Wiedział on, że ma prawa do duńskiego tronu, a Horacy oznajmił mu wolę Hamleta.

Fortynbras nakazał pochować tytułową postać jako bohatera i człowieka godnego wielkiego szacunku.

Plan wydarzeń

1. Pojawienie się zjawy.
2. Rozmowa Hamleta z parą królewską i podjęcie decyzji o pozostaniu w Danii.
3. Wyjazd Laertresa oraz przestrogi udzielone przezeń Ofelii (to samo powiedział jej Poloniusz).
4. Hamlet rozmawia z duchem ojca.
5. Tajemnicza przemiana tytułowego bohatera.
6. Niepokój Klaudiusza i Gertrudy.
7. Poloniusz podejrzewa, iż szaleństwo Hamleta spowodowane jest miłością do Ofelii.
8. Przybycie Rozenkranca i Gildensterna.
9. W Elsynorze pojawia się trupa aktorska.
10. „Łapka na myszy” i przerwanie sztuki przez Klaudiusza.
11. Porzucona przez tytułowego bohatera możliwość dokonania zemsty.
12. Rozmowa Hamleta z matką i ugodzenie szpadą Poloniusza.
13. Król postanawia zrealizować plan wysłania Hamleta do Anglii, gdzie młodzieniec ma zostać zgładzony.
14. Ofelia cierpi z powodu śmierci ojca.
15. Powrót żądnego zemsty Laertesa i rozpoczęcie przezeń śledztwa.
16. Wiadomość o śmierci Ofelii.
17. List od Hamleta i jego niespodziewany powrót.
18. Plan Laertesa i Klaudiusza.
19. Pogrzeb Ofelii.
20. Rozmowa z Ozrykiem i prowokacja dotycząca zakładu.
21. Walka dwóch bohaterów.
22. Królowa wypija zatrute wino.
23. Laertes rani Hamleta, a ten, wszedłszy w posiadanie jego broni (zatrutej) ugadza nią rywala.
24. Hamlet dopełnia zemsty i zabija stryja.
25. Laertes i Hamlet wybaczają sobie winy.
26. Przybycie Fortynbrasa.
27. Hamlet zostaje pochowany jak bohater.