Unikalne i sprawdzone teksty

Katarynka – opracowanie, problematyka, bohaterowie

Czas i miejsce akcji

„Katarynka” to nowela, której akcja koncentruje się na ulicy Miodowej, która mieści się w Warszawie. Większość wydarzeń dotyczy mieszkania Pana Tomasza, jak i sąsiedztwa, które ma on okazję obserwować ze swojego okna.

Czas akcji nie jest do końca określony – najważniejsze wydarzenia mają miejsce jednego dnia, podczas pracy Pana Tomasza. Istotnym jest jednak użycie retrospekcji, która wyjaśnia wątek choroby, a także sytuację życiową bohaterów.

Geneza

„Katarynka” to nowela, która opublikowana została po raz pierwszy na łamach prasy – 1880 roku. Następnie wydano ją w tomie zatytułowanym „Szkice i obrazki”. Jest to utwór poruszający tematykę charakterystyczną dla pozytywizmu.

Problematyka i motywy

Nowela jest opowieścią o chorobie ubogiego dziecka. Podkreślonym zostaje motyw ubóstwa rodziny dziewczynki, która zamieszkuje część podwórza przeznaczoną dla osób mniej zamożnych. Istotnym jest także motyw ślepoty, która zupełnie zmienia życie dziewczynki, jej postrzeganie świata. Dziecko zaczyna odbierać go zupełnie inaczej. Jej choroba jest także przyczyną smutku, nieszczęścia.

Bardzo istotnym jest motyw tytułowej katarynki, do której stosunek można odczytywać w różnoraki sposób. Zastosowanie motywu muzyki, sztuki związane jest z postrzeganiem twórczości i przypisywaniem mu większej wartości, co dostrzec można w postawie Pana Tomasza, który dźwięk katarynki odczytuje jako niezwykle denerwujący.

Jednakże katarynka to także urządzenie, którego pojawienie się powoduje szereg zmian. Po pierwsze, granie na niej wzbudza radość w dziewczynce. Niewidome dziecko po raz pierwszy od dłuższego czasu odczuwa czystą radość.

Zmiany też zachodzą w Panu Tomaszu. Początkowo, dźwięk katarynki zamienia spokojnego człowieka w furiata, który gotów jest walczyć ze sprawcą niewinnego żartu. Jednak gdy widzi on radość dziecka, przechodzi on kolejną zmianę. Swoje własne przekonania odrzuca, jednocześnie podejmując postanowienie o pomocy dla niewidomego dziecka. Znienawidzona muzyka staje się dla niego bodźcem do aktywności oraz wprowadzania przemian w swoim otoczeniu.

Poruszana problematyka koncentruje się przede wszystkim na losie chorego dziecka, któremu nie udzielono pomocy. Jako lekarstwo stosując czas, skazano je na kalectwo i smutek. W kontraście przedstawiona jest osoba niezwykle majętna, posiadająca możliwość pomocy. Przemiana Pana Tomasza zgodna jest z pozytywistycznym ideałem pracy na rzecz społeczeństwa, dbałości o jego członków, aktywnego działania.

Bohaterowie

Dziewczynka – jej kalectwo jest efektem przebytej choroby. Radość odnajduje w doświadczeniach innych zmysłów, jednak od kiedy zamieszkuje podwórko pana Tomasza niemalże nie ma dostępu do dźwięku. Katarynka wzbudza w niej po raz pierwszy radość.

Pan Tomasz – mecenas, który nie jest już aktywny zawodowo. Niezwykle zamożny, obserwuje sąsiadkę. Nienawidzi katarynek, jednak postawa dziewczynki powoduje w nim przemianę i chęć do działania na rzecz dobra dziecka.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pantofelek – interpretacja i analiza...

„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...

Kain i Abel – streszczenie interpretacja...

Streszczenie Epizod o Kainie i Ablu dotyczył czasów nieco późniejszych niż grzech pierworodny Adama i Ewy ale funkcjonuje jako jego efekt. Kain był starszym...

Chłopiec w pasiastej piżamie –...

Streszczenie Wydarzenia dzieją się podczas II wojny światowej. Poznajemy Bruna – ośmioletniego chłopca któremu nic nie brakuje gdyż ma dom i kochająca go...

Wczorajszemu – interpretacja i...

„Wczorajszemu” to wiersz Tadeusza Gajcego napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie. Tekst jest osadzony w problematyce wojennej. Poeta przedstawia grozę doświadczenia...

Między nami nic nie było – interpretacja...

Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...

Bema pamięci żałobny rapsod –...

Rapsod to utwór poświęcony pamięci bohaterów i ich czynów. Nierzadko stanowi fragment większej całości (np. epopei) lecz funkcjonuje także jako autonomiczna...

Zbrodnia i kara – opracowanie...

Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....

Kwiatki św. Franciszka – streszczenie...

Streszczenie Franciszek z Asyżu podejmuje decyzję o wyrzeczeniu się wszystkich materialnych dóbr tego świata oraz pokus cielesnych i wstępuje na drogę ubóstwa...

Mała apokalipsa – streszczenie...

Streszczenie Oto nadchodzi koniec świata. Oto nadciąga zbliża się czy raczej przypełza mój własny koniec świata. Był beznadziejny dzień jesienny. Główny...