„Wczorajszemu” to wiersz Tadeusza Gajcego napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie. Tekst jest osadzony w problematyce wojennej. Poeta przedstawia grozę doświadczenia śmierci i terroru, które dotyka ludzi u progu dojrzałości, a także wypowiada się na temat roli poezji w okresie wojny. Sam tytuł współgra z podstawowym napięciem budującym perspektywę czasową wiersza. Jest nią mianowicie wyrazisty kontrast pomiędzy przeszłością i teraźniejszością. Wiersz dedykowany jest „Wczorajszemu”, a więc człowiekowi przynależnemu do dawnego ładu świata. Chodzi tu o rzeczywistość przedwojenną, kraj dzieciństwa i marzeń o cudownej przyszłości.
Owym „Wczorajszym” jest poeta, który naiwnie wierzył, że jego twórczość będzie opiewać piękno świata. Naiwność artysty podkreśla anaforyczne powtórzenie słowa „ufałeś”. Wspaniałość poetyckich marzeń oddają zaś wyraziste epitety, np. „słodkie oczy dziewann”. Tymczasem marzenia niespodziewanie zderzyły się z krwawą rzeczywistością, która przypomina najbardziej koszmarną klechdę – wybuchła wojna.
Podmiot tekstu podkreśla destrukcyjny wymiar wojny. Sygnalizuje to na poziomie składniowym przez liczne przerzutnie, porwany tok wiersza i znaki diakrytyczne (liczne pauzy), na poziomie leksykalnym za pomocą wyrażeń takich, jak „przełamał się”, „rozwiodły się”, „kosił” oraz na płaszczyźnie stylistycznej. Pojawiają się więc metafory wyrażające niepokój, ból i strach, np. „skowyt strzał”, księżyc, który „kosi” sierpem rzęsy. Wojna przynosi to, co najstraszniejsze – śmierć. Jej obecność podkreśla obraz krzyży, a także żołnierzy, którzy „odchodzą w głębokie posłania”.
Adresat wiersza, poeta, nie może już zatem opiewać lirycznych i pięknych krajobrazów. Jego słowa z pieśni przekształcają się w nienawidzącą pięść. W tekście wzywa się wręcz Wczorajszego, by porzucił dawne rojenia o harmonijnej sztuce – by „dzień rozbroił z woni siana”. Nie może on poddać się pokusie melancholijnego zapomnienia o tym, co się stało. Jego zadanie polega na zamianie „śpiewnych słów” na takie, które „godzą jak oszczep”. Gajcy postuluje zatem tworzenie liryki tyrtejskiej, rozdzierającej rany i wzywającej do walki.
Streszczenie Przybysz Psycholog Kris Kelvin - główny bohater powieści - przybywa na pokładzie Prometeusza na stację Solaris. Opuściwszy statek dzięki specjalnej...
„Makbet” – problem zła winy i kary – opracowanie „Makbet” Williama Szekspira często jest postrzegany jako dzieło ponadczasowe i niezwykle...
Geneza Druga część „Dziadów” Adama Mickiewicza powstała najprawdopodobniej w latach 1820 – 1821 a jej publikacja nastąpiła w 1823 w Wilnie (weszła...
Pan Jones prowadzi farmę na której hoduje wiele zwierząt. Pewnego wieczoru stary knur Major organizuje zebranie wszystkich zwierząt. Opowiada wszystkim o swoim śnie...
GenezaEliza Orzeszkowa napisała powieść „Nad Niemnem” w 1887 roku dzieło było drukowane w odcinkach na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. W formie...
„Poczwarka” to powieść Doroty Terakowskiej. Opowiada o rodzinie w której przychodzi na świat dziecko z zespołem Downa. Rodzince Adam i Ewa początkowo...
Geneza Gustaw Herling-Grudziński wydał „Inny świat” w 1951 roku w Anglii. Wcześniej powieść drukowano w odcinkach w londyńskich „Wiadomościach”....
Oleńka (Aleksandra) Bilewiczówna jest niezwykle istotną bohaterką „Potopu” Henryka Sienkiewicza. Wprawdzie należy do postaci drugoplanowych ale często...
Psalm 144 znajduje się w „Księdze psalmów” i nosi tytuł „Modlitwa króla za naród”. Psalm 144 jest utworem pochwalnym oraz dziękczynnym...
