Jan Lechoń – biografia i charakterystyka twórczości

Jan Lechoń był poetą, który już za życia stał się legendą – legendę ową dodatkowo wzmocniła samobójcza śmierć autora. Urodził się w 1899 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny szlacheckiej, szczycącej się tarskim rodowodem. Jego prawdzie nazwisko brzmiało Leszek Józef Serafinowcz – pseudonim Jan Lechoń pojawił się natomiast tuż przed I wojną światową. Poeta bowiem już jako nastolatek pisywał i publikował wiersze.

Lechoń studiował w Warszawie filologię, a w czasie wojny 1920 roku służył w Biurze Prasowym Piłsudskiego. Należał do założycieli grupy Skamander oraz kabaretu „Pikador”. Oczywiście reputacja, jaką poeta zdobył, oparta była nie tyle na jego intensywnej działalności w bohemie artystycznej, co na jego twórczości. W 1920 ukazał się tom „Karmazynowy poemat”. Lechoń był już wówczas dojrzałym twórcą i krytycy oraz publiczność z entuzjazmem przyjęli opublikowane wiersze. W 1924 ukazał się kolejny, powszechnie uznany za doskonały, tom „Srebrne i czarne”. Jednak następne zbiory wierszy wydane zostały dopiero w trakcie II wojny światowej i po jej zakończeniu.

Lechoń zmagał się z poważnymi problemami psychicznymi. Jako dwudziestokilkulatek podjął nawet próbę samobójczą i trafił do szpitala psychiatrycznego. W dużym stopniu wynikało to z homoseksualizmu poety – zdawał on sobie sprawę z nietolerancji ówczesnego społeczeństwa i ukrywał swoją orientację. Jednak nieustannie obawiał się publicznego ujawnienie tego faktu przez nieprzychylnych mu ludzi – wielu badaczy uważa, że lęk przed tym stał się głównym powodem jego kolejnej, tym razem udanej, próby samobójczej.

Innym źródłem udręki Lechonia był los ojczyzny. Poeta w latach trzydziestych pracował w dyplomacji, na placówce we Francji. Gdy Niemcy zajęli Francję w 1940 roku, udał się do Brazylii, później zaś do USA. Lechoń tęsknił za krajem i miał bolesną świadomość jego losu (komunistyczne zniewolenie po II wojnie światowej).

Miłość do ojczyzny przenika całą twórczość Lechonia. W wierszach rozważał znaczenie wielkich polityków i artystów polskich – poszczególne utwory poświęcone zostały chociażby Piłsudskiemu, czy Słowackiemu. Lechoń unikał eksperymentów formalnych, jednak w swoich klasycznych dziełach twórczo odwoływał się do dziedzictwa baroku i romantyzmu. Autor spisał również tom esejów „O literaturze polskiej”, jednak próba wejścia na tereny powieści okazała się nieudana – „Bal u senatora” nigdy nie został dokończony. Osobne miejsce w twórczości Lechonia zajmuje spisywany w celach terapeutycznych „Dziennik”, pełen jednak rozważań o kulturze i cywilizacji. Poeta zaprzestał notowania w maju 1956 roku. Kilka dni później, 8 czerwca, wyskoczył z okna hotelu Hudson. Upadku z dwunastego piętra nie mógł przeżyć. W 1991 roku jego prochy sprowadzono do ojczyzny.