Biografia
Czas życia Jerzego Andrzejewskiego przypadł na szczególny okres w historii Polski i całego świata. Ten prozaik, publicysta i eseista, którego postać kojarzona jest przede wszystkim z powieścią o tytule „Popiół i diament”, przyszedł na świat 19 sierpnia 1909 r., a zmarł 19 kwietnia 1983. Doświadczył więc dwóch wojen światowych, na własne oczy widział narodziny systemów totalitarnych i zło, jakie stało się ich udziałem. Sam również uczestniczył w przemianach zachodzących w Polsce po okresie stalinizmu.
Już od najmłodszych lat Jerzy Andrzejewski związał się z Warszawą. Najpierw ukończył Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, później studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. W tym okresie na łamach dziennika „ABC” ukazało się jego debiutanckie opowiadanie „Wobec czyjegoś życia” (1932). Zaledwie trzy lata później został kierownikiem działu literackiego w „Prosto z Mostu”, a w 1936 wstąpił do Związku Literatów Polskich.
W czasie II wojny światowej działał Andrzejewski w podziemiu kulturalnym, pełniąc obowiązki pełnomocnika Delegatury Rządu RP do opieki nad literatami. Równocześnie angażował się w pomoc Żydom.
Kiedy wielki konflikt zbrojny został zakończony, Andrzejewski wyjechał do Krakowa (objął stanowisko prezesa Krakowskiego Oddziału Związku Literatów Polskich), a później do Szczecina (jako prezes Szczecińskiego Oddziału Związku Literatów Polskich oraz działacz Komitetu Obrońców Pokoju). W 1950 r. wstąpił do partii komunistycznej i już 2 lata później powrócił do Warszawy jako poseł. Okres ten zapisał się w jego biografii pod znakiem pracy redakcyjnej i twórczej oraz wsparcia, jakiego udzielał władzom komunistycznym.
Z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wystąpił Jerzy Andrzejewski w 1957 r., co wynikało z różnic światopoglądowych. Siedem lat później podpisał „List 34”, w którym osoby związane z polską kulturą protestowały przeciwko zaostrzeniu cenzury. W 1976 dołączył zaś do grona osób popierających „Memoriał 101”, czyli wystąpienie przeciwko zmianom w konstytucji PRL.
Przez całe życie Andrzejewski działał w różnych organizacjach i zrzeszeniach, współpracował również z wieloma pismami i wydawnictwami. W historii polskiej kultury zapisał się jako postać barwna i interesująca, a jego dorobek artystyczny do dzisiaj stanowi obiekt wielu specjalistycznych badań.
Charakterystyka twórczości
Twórczość Jerzego Andrzejewskiego stanowi niejednorodny zbiór utworów podejmujących zróżnicowaną tematykę. W powieściach przedwojennych („Drogi nieuniknione”, „Ład serca”) przedstawiał on realia życia w niepodległej Polsce, kontrastując wynikające z codziennego trudu cierpienia z wartościami, które nadawały życiu sens, jak gdyby kojąc ból. Utwory z czasu wojny (m. in. „Noc”) wypełnione były z kolei refleksjami na temat ludzkich postaw i tego, do czego człowiek może być zdolny w ekstremalnych warunkach.
W 1948 r. ukazał się „Popiół i diament” - jedno z najważniejszych dzieł w dorobku Andrzejewskiego. Jeden z najbardziej charakterystycznych bohaterów powieści (także dzięki wybitnej kreacji Zbigniewa Cybulskiego w ekranizacji zrealizowanej przez Andrzeja Wajdę) - Maciej Chełmicki - to młody żołnierz AK, który otrzymuje rozkaz wykonania wyroku śmierci na sekretarzu PPR. Polecenie to okazuje się być dla niego ciężkim brzemieniem, a rozdarty między sprzecznymi wartościami młodzieniec długo nie może dokonać wyboru. „Popiół i diament” wzbudził wiele kontrowersji i doczekał się nawet zmian wprowadzonych przed 1954, które to - zgodnie z nakazem władz komunistycznych - miały odkłamać historię (w rzeczywistości były jeszcze większą manipulacją). Cztery lata później (1958) Andrzejewski stworzył scenariusz do głośnego filmu Andrzeja Wajdy, dokonując trzeciej redakcji „Popiołu i diamentu”.
Wśród najważniejszych dzieł Andrzejewskiego wymienić można również „Ciemności kryją ziemię” (powieść osadzona w XV-wiecznej Hiszpanii i na przykładzie działań Świętej Inkwizycji ukazująca narodziny i funkcjonowanie totalitaryzmu - było to rozliczenie z ustrojem), „Bramy raju” (powieść podejmująca tematykę krucjaty dziecięcej z 1212 r. i ukazująca narodziny idei oraz wpływ, jaki wywiera ona na ludzi).
W swoim dorobku artystycznym zgromadził Jerzy Andrzejewski ponad 20 powieści. Nie wszystkie - rzecz jasna - były utworami udanymi, lecz zbiór ten - jako całość - stanowi dokumentację sposobu, w jaki zmieniała się polska literatura XX stulecia.
Biografia Joseph Bédier urodził się 1 styczna 1864 roku w Paryżu jako syn Adolphe'a Bédiera prawnika pochodzącego z Bretanii. Dzieciństwo spędził na wyspie...
Sofokles urodził się prawdopodobnie w 496 p.n.e w Kolonos zmarł w 406 p.n.e w Atenach. Źródła dowodzą że pochodził z majętnej rodziny kupców. W okresie...
Ida Fink to pisarka która znana jest przede wszystkim z utworów w których podejmowała niełatwą tematykę Holocaustu którego doświadczyła osobiście...
Julian Krzyżanowski wybitny historyk literatury przyznał Szymonowi Symonowicowi miano najwybitniejszego poety wśród następców Kochanowskiego. Szymonowic urodził...
Paulo Coelho należy do najpopularniejszych pisarzy na świecie. Do tej pory sprzedał ponad 200 milionów książek a jego powieści ukazały się w ponad osiemdziesięciu...
Biografia Mikołaj Sęp-Szarzyński powszechnie uznawany jest za obok Jana Kochanowskiego najwybitniejszego twórcę staropolskiej literatury. Okres jego aktywności przypadł...
Czesław Miłosz to z pewnością jeden z najważniejszych polskich autorów XX wieku. Urodził się w 1911 roku w Szetejniach na terenach dzisiejszej Litwy. Wówczas...
Biografia Małgorzata Musierowicz (z domu Barańczak) – polska pisarka autorka książek dla dzieci i młodzieży jak również ilustratorka. Najbardziej znana z...
Biografia Znana dzieciom autorka przyszła na świat w Warszawie. Urodziła się 26 grudnia 1955 roku. Pochodzi z rodziny o tradycjach dziennikarskich sama szkoliła się w dziedzinie...