Unikalne i sprawdzone teksty

Traktat moralny – interpretacja i analiza

„Traktat moralny” to jeden z trzech wielkich traktatów Czesława Miłosza, który powstał w 1947 roku w Waszyngtonie. Dwa pozostałe dzieła z tego gatunku to „Traktat poetycki” i „Traktat teologiczny”. „Traktat moralny” przybiera formę rozbudowanego poematu publicystycznego, w którym Miłosz wypowiada się na temat moralnej roli poety w społeczeństwie oraz rozpatruje zagadnienie człowieka postawionego wobec historii.

Kluczowe pytanie traktatu zostaje sformułowane już na początku: „gdzież jest poeto, ocalenie?”. Miłosz zastanawia się, czy istnieje coś, co mogłoby stanowić dla człowieka oparcie przeciw fatalizmowi historii. Dzieje jawią się tu bowiem na wzór heglowskiego równania: powrót kolejnych katastrof wydaje się nieunikniony, a jednostka pozostaje bezsilna wobec wielkiego żywiołu.

Poeta bardzo wyraźnie nawiązuje do tradycji awangardy lat 30., zwłaszcza do prozy Witkacego. Rozważa, czy przerażająca wizja komunistycznej rzeczywistości z „Pożegnania jesieni” może się spełnić. Miłosz odrzuca awangardę i katastrofizm, pisząc:

Wiersz mój chce chronić od rozpaczy

Tej właśnie, jaką miał Witkacy, […]

Balzak na niego jest odtrutką:

Wszystko, co trzyma ciebie krótko

I rozszerzając ziemski gmach

Budzi namiętność ludzkich spraw.

Krytycznie odnosi się również do polskiej martyrologii, a więc przekonania, że zły los nieustannie doświadcza niewinnych Polaków. Ocalenie widzi natomiast Miłosz w codzienności, w namacalnej materii zwykłego życia, którego symbolem jest Balzac. Poeta odcina się zatem od wielkich teorii historiozoficznych i chce wierzyć, że ludzki los nie jest z góry rozstrzygnięty.

Warto zwrócić uwagę, że w swoim wywodzie poeta posługuje się często ironią, a także anegdotą. Jego mowa jest wybitnie retoryczna, przypomina rymowany i rytmiczny tekst publicystyczny. Język traktatu charakteryzuje niezwykła gęstość. Miłosz wypowiada się przede wszystkim jako poeta – ten, którego słowo ma w oczach narodu szczególną wartość. Postuluje również poezję moralnej odpowiedzialności, szczególnie ważną w czasach relatywizmu wartości i wewnętrznego rozdarcia jednostki.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Moja wierna mowo – interpretacja...

„Moja wierna mowo” to wiersz Czesława Miłosza pochodzący z tomu „Miasto bez imienia”. Podmiotem lirycznym w utworze jest poeta którego można...

Lot nad kukułczym gniazdem –...

„Lot nad kukułczym gniazdem” pozostaje najbardziej cenioną powieścią Kena Keseya. Akcja rozgrywa się w szpitalu psychiatrycznym zaś narratorem książki jest...

Wczorajszemu – interpretacja i...

„Wczorajszemu” to wiersz Tadeusza Gajcego napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie. Tekst jest osadzony w problematyce wojennej. Poeta przedstawia grozę doświadczenia...

Bajki – streszczenia i interpretacja...

„Przyjaciele” Streszczenie Leszek i Mieszek byli mężczyznami których łączyła szczególna więź. Mówiono o nich że gdy znaleźli orzeszek...

Nie-boska komedia – opracowanie...

Geneza „Nie-boską komedię” napisał Zygmunt Krasiński w 1833 r. Dzieło ukazało się dwa lata później - wydane anonimowo w Paryżu. Po raz pierwszy nazwisko...

Jagnię i wilcy - interpretacja...

„Jagnie i wilcy” Ignacego Krasickiego należy do tych bajek w których przesłanie umieszczone jest już na początku utworu natomiast dalsza jego część...

W co wierzyć – interpretacja...

„W co wierzyć?” Zenona Przesmyckiego to wiersz będący manifestacją młodopolskiego dekadentyzmu i metafizycznej pustki. Mimo że sam Miriam w swoich manifestach...

Zielono mi w głowie – interpretacja...

Już sam tytuł wiersza Kazimierza Wierzyńskiego przywodzi nastrój beztroski i radości życia. „Zielono mam w głowie” – tak może mówić człowiek...

Król Olch – streszczenie geneza...

Streszczenie Ojciec i syn pędzą na koniu. Dziecko jest wyraźnie osłabione jego głowa spoczywa na piersi rodzica. Mężczyzna pragnie dodać potomkowi otuchy a dziecko odpowiada...