Unikalne i sprawdzone teksty

Traktat moralny – interpretacja i analiza

„Traktat moralny” to jeden z trzech wielkich traktatów Czesława Miłosza, który powstał w 1947 roku w Waszyngtonie. Dwa pozostałe dzieła z tego gatunku to „Traktat poetycki” i „Traktat teologiczny”. „Traktat moralny” przybiera formę rozbudowanego poematu publicystycznego, w którym Miłosz wypowiada się na temat moralnej roli poety w społeczeństwie oraz rozpatruje zagadnienie człowieka postawionego wobec historii.

Kluczowe pytanie traktatu zostaje sformułowane już na początku: „gdzież jest poeto, ocalenie?”. Miłosz zastanawia się, czy istnieje coś, co mogłoby stanowić dla człowieka oparcie przeciw fatalizmowi historii. Dzieje jawią się tu bowiem na wzór heglowskiego równania: powrót kolejnych katastrof wydaje się nieunikniony, a jednostka pozostaje bezsilna wobec wielkiego żywiołu.

Poeta bardzo wyraźnie nawiązuje do tradycji awangardy lat 30., zwłaszcza do prozy Witkacego. Rozważa, czy przerażająca wizja komunistycznej rzeczywistości z „Pożegnania jesieni” może się spełnić. Miłosz odrzuca awangardę i katastrofizm, pisząc:

Wiersz mój chce chronić od rozpaczy

Tej właśnie, jaką miał Witkacy, […]

Balzak na niego jest odtrutką:

Wszystko, co trzyma ciebie krótko

I rozszerzając ziemski gmach

Budzi namiętność ludzkich spraw.

Krytycznie odnosi się również do polskiej martyrologii, a więc przekonania, że zły los nieustannie doświadcza niewinnych Polaków. Ocalenie widzi natomiast Miłosz w codzienności, w namacalnej materii zwykłego życia, którego symbolem jest Balzac. Poeta odcina się zatem od wielkich teorii historiozoficznych i chce wierzyć, że ludzki los nie jest z góry rozstrzygnięty.

Warto zwrócić uwagę, że w swoim wywodzie poeta posługuje się często ironią, a także anegdotą. Jego mowa jest wybitnie retoryczna, przypomina rymowany i rytmiczny tekst publicystyczny. Język traktatu charakteryzuje niezwykła gęstość. Miłosz wypowiada się przede wszystkim jako poeta – ten, którego słowo ma w oczach narodu szczególną wartość. Postuluje również poezję moralnej odpowiedzialności, szczególnie ważną w czasach relatywizmu wartości i wewnętrznego rozdarcia jednostki.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Mit o Prometeuszu - streszczenie...

Streszczenie Prometeusz który był jednym z tytanów uznawany jest za stwórcę człowieka. Wykradł kilka iskier z rydwanu słońca i z tego stworzył ludzką...

O książce – interpretacja i...

Wiesz Czesława Miłosza „O książce” pochodzi z 1934 roku. W tym okresie przyszły noblista działał w wileńskiej grupie poetyckiej „Żagary” a jego...

Zbrodnia i kara – opracowanie...

Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....

Antygona Sofokles - opracowanie...

Geneza „Antygona” to antyczna tragedia grecka autorstwa Sofoklesa. Jest jednym z siedmiu zachowanych w całości utworów tego twórcy. Sofokles często...

Piosenka pasterska – interpretacja...

W „Piosence pasterskiej” Czesław Miłosz odwołuje się do toposu arkadii. Wizja krainy szczęśliwości wiecznej wiosny i dostatku od stuleci pojawiała się w...

„Kronika polska” Galla Anonima...

Geneza Według ustaleń historyków literatury (mam tu na myśli przede wszystkim Mariana Plezię) utwór pisany był na zlecenie najpewniej jakiegoś dostojnika...

Nie masz i po drugi raz nie masz...

W Pieśni XII (Niemasz i po drugi raz niemasz wątpliwości) Kochanowski porusza temat zaskakują swoją aktualnością. Otóż odnosi się do zazdrości która zawsze...

Szewcy – opracowanie interpretacja...

Geneza „Szewcy” to ostatni dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza. Dzieło powstawało aż przez siedem lat (1927 - 1934) co związane było z rozczarowaniem autora...

Krótka rozprawa między trzeba...

Streszczenie: „Krótka rozprawa...” została wydana przez Reja w 1543 roku w Krakowie pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek. Jej pełen tytuł to „Krótka...