Wojna to jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w życiu pojedynczych ludzi i całych społeczeństw. Najtragiczniejsze żniwo w postaci ofiar śmiertelnych przyniosła II wojna światowa, w której po raz pierwszy wykorzystano techniki pozwalające dokonywać masowej zagłady. Holocaust, czyli uśmiercenie milionów Żydów przez hitlerowców, a także zbrodnie dokonywane na innych narodach to wydarzenia przerażające i przekraczające najśmielsze wyobrażenia na temat zła, do jakiego jest zdolny człowiek. Nic dziwnego zatem, że wojna napiętnowała swoje ofiary nie tylko w sposób fizyczny, ale również zniszczyła ich psychikę. Co więcej, we współczesnej psychologii istnieje pojęcie wojennej traumy, którą odziedziczyły kolejne pokolenia, a więc potomkowie ofiar.
Wielu pisarzy podejmujących temat wojny wyraźnie podkreśla jej destrukcyjny wpływ na ludzką osobowość. Jednym z najbardziej znamiennych przykładów są „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Pisarka w swoich opowiadaniach zbliżonych do reportaży przedstawia relacje świadków i uczestników tragicznych wojennych wydarzeń. Opowiadają oni o niewyobrażalnych torturach, masowej śmierci ludzi uduszonych trującym gazem i bezwzględnym wykorzystywaniu do niewolniczej pracy. Wszyscy bohaterowie mówią jednak suchym językiem pozbawionym wszelkich emocji. Ogrom okrucieństw, które przeszli i zobaczyli, nieodwracalnie zniszczył ich ludzką wrażliwość i empatię. Człowiek, aby przeżyć w tak skrajnych warunkach i nie oszaleć, musi pozbawić się tego, co najbardziej ludzkie. Jest zmuszony do przyjęcia nowych praw rządzących rzeczywistością i uznania je za normalne.
Erupcja nieludzkiego zła podczas wojny pozostaje tajemnicą. Stanowi bowiem uruchomienie drzemiących w człowieku dziwnych sadystycznych skłonności. Istnienie podobnych instynktów dostrzegają w sobie nawet ofiary obozów, jak Dwojra Zielona, bohaterka „Medalionów”. Kiedy obierając kartofle, natrafia ona na gniazdo mysz, zastanawia się, jakby to było, gdyby oddała je kotu. Z kolei narrator obozowych opowiadań Tadeusza Borowskiego jawi się wręcz jako osobowość całkowicie zdemoralizowana przez warunki, w których przyszło mu bytować. Jest to tak zwany człowiek zlagrowany, czyli dostosowujący swoje zachowanie i system wartości do rzeczywistości obozowej. Jedynym celem takiej jednostki jest przetrwanie za wszelką cenę. W imię przeżycia człowiek nie tylko biernie przygląda się okrucieństwom rozgrywającym się na jego oczach, ale także w pewnym sensie bierze w nich udział, np. ograbia zmarłych czy donosi. Postawa taka została zobrazowana np. w opowiadaniu „U nas w Auschwitzu”, którego sam tytuł jest wyrazem swoistego oswojenia i zadomowienia się w obozie.
Analogiczne zmiany w ludzkiej psychice pod wpływem doświadczeń wojennych opisuje również Gustaw Herling-Grudziński w „Innym świecie”, powieści o życiu w sowieckich łagrach. Pisarz prezentuje przejmujący obraz rozmaitych zachowań ludzi, którzy pomimo swojego wykształcenia, pochodzenia i kultury w łagrze przeobrażają się w wygłodniałe stworzenia gotowe zrobić wszystko, by zyskać choć minimalną poprawę swoich warunków. Kobiety uprawiają więc prostytucję, mężczyźni walczą o chleb czy ubranie. „Człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach” – podsumowuje swoją powieść Grudziński i są to słowa, które najlepiej oddają, na czym polega wpływ wojny na ludzką psychikę.
Wiele osób uważa że w samotności można się jedynie nudzić. Ja jednak myślę że czasem warto spędzić czas samemu bez innych osób. Jeśli mądrze się go...
W roku 1957 Roman Bratny opublikował trzytomową powieść „Kolumbowie. Rocznik 20”. Autor urodzony w 1921 roku opowiada w niej o losach swojego pokolenia. Tytuł...
Gdy pomyślę o sobie za dwadzieścia lat dopadają mnie różnego rodzaju obawy. Przez ten czas czeka mnie tyle nowych przeżyć trudnych wyzwań ale i pewnie wspaniałych...
Tegoroczne wakacje będą dla mnie niezapomniane. To podczas nich miałem okazję przeżyć naprawdę ciekawą przygodę. Wybrałem się razem z rodzicami nad morze. Tam spędzaliśmy...
Po raz pierwszy tytułowe tango pojawia się w dramacie Sławomira Mrożka gdy Stomil - ojciec - opowiada Arturowi - synowi - o tym jak wyglądało życie pokolenia z którego...
Przeciętny dzień mieszkającego w Hobbitonie pana Bagginsa upływał na przyjemnościach oferowanych przez jego niezwykle komfortową norkę. Jedzenie lektury wygodny fotel...
Cykl „Dziadów” Adama Mickiewicza nawiązuje do religijnego obrzędu wywoływania duchów który praktykowany był w czasach pogańskich. Żywotność...
„Wolność wiodąca lud na barykady” to dzieło które stworzył Eugene Delacroix a jego inspiracją była rewolucja lipcowa. Opis Powstanie przeciwko Karolowi...
Obraz „Martwa natura z jabłkami i pomarańczami” jest jedną z wielu martwych natur które wyszły spod pędzla Paula Cézanne'a i jak wszystkie one...