Paweł Huelle – biografia i charakterystyka twórczości

Paweł Huelle to już pisarz niemal klasyczny. Jego twórczość stanowi ważny punkt w pejzażu kulturowym Polski po 1980 roku. A może nawet w całym okresie powojennym? Huelle urodził się w 1957 roku w Gdańsku. Miejsce urodzenia jest w tym przypadku bardzo istotne, bo nadmorskie miasto stanowi miejsce akcji bodaj wszystkich utworów Huellego. Trudno się zresztą dziwić, zważywszy, że mamy do czynienia z miejscem, gdzie krzyżowały się różne kultury – niemiecka, polska, żydowska – miejscem naznaczonym straszną, ale i fascynującą historią.

Młodość autora przypadła na okres tak zwanego „karnawału Solidarności”. Huelle brał czynny udział w wydarzeniach lat 1980-1981. Był jednym z działaczy, którzy starali się o powołanie Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a także wspierał – jako początkujący dziennikarz – rodzący się ruch NSZZ „Solidarność”.

Równolegle rozpoczął działalność pisarską i opublikował w prasie szereg utworów prozatorskich. Debiut książkowy autora przypadł jednak dopiero na rok 1987. Wtedy to ukazała się napisana trzy lata wcześniej powieść „Weiser Dawidek”. Niemal z miejsca zdobyła status kultowej – krytycy byli pełni entuzjazmu, podobnie jak czytelnicy.

Bo i trudno zaprzeczyć, że Huelle kunsztownie połączył wątki mistyczne i polityczne we wciągającą, pełną tajemnic fabułę. Historię żydowskiego chłopca, który pojawia się w szarej rzeczywistości lat pięćdziesiątych, odczytywać można na wielu poziomach. Jest to opowieść o potrzebie sacrum, o mechanizmach pamięci, o czasach PRL-u, a wreszcie też – po prostu o dorastaniu. W roku 2000 powieść doczekała się ekranizacji.

Lata dziewięćdziesiąte to w twórczości Huellego okres opowiadań –a przynajmniej one głównie były publikowane. Trzeba jednak pamiętać, że autor pisze w sposób specyficzny, wiele jego utworów powstaje stopniowo, przez długi czas. Jak sam przyznaje, powieść „Śpiewaj ogrody” tworzył we fragmentach przez trzydzieści lat, nim zdecydował się złożyć ją w całość i oddać wydawcy.

W 2001 roku ukazała się powieść „Mercedes Benz”, a po niej kilka kolejnych utworów. Przywołane „Śpiewaj ogrody” (2014) stanowią jak dotąd ostatnią książkę autora.

W swojej twórczości Huelle porusza szereg zagadnień. Ważną rolę odrywa w nich kwestia historii i jej wpływu na życie człowieka. Autor odnosi się do XX-wiecznych ideologii, takich jak nazizm i komunizm i rozważa ich rodowód w kontekście kultury Europejskiej. Równocześnie porusza bardziej osobiste kwestie, często wspomina dzieciństwo i to, co ukształtowało jego samego i jego rodaków. Dzisiaj żyjemy w postmodernizmie i możemy jeść kuchnię włoską na Antarktydzie, ale lata mojej młodości minęły w innej kulturze, i to nie była kultura wina, ale ziemniaka, śledzia i wódki – ironizuje pisarz.

Warto też zauważyć, że Huelle często odnosi się do dzieł innych autorów. Twierdzi: Uważam, że ważne dla nas książki są częścią naszej biografii. Tak samo jak miłość, rozwód, dzieci, niespłacone kredyty. To część naszego życia. I mamy nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek je przywoływać i z nich korzystać. I tak „Mercedes Benz” odnosi się do książek Bohumila Hrabala, a „Castorp” – do Tomasza Manna.

Huelle tworzy do dziś, mieszka w Gdańsku.